Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 1, 28 - 45, 30.04.2024

Zeynep Kishalı , Gülümser Gültekin Akduman

https://doi.org/10.37217/tebd.1287358

Öz

Bu araştırmada okul öncesi dönem çocuklarının psikolojik sağlamlık düzeylerinin belirlenen değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda araştırma Erzurum'un Yakutiye ve Palandöken ilçelerinde bulunan resmî ilkokul ana sınıfları ve bağımsız anaokullarına devam eden 5-6 yaş grubu 282 çocuğun anneleri ile yürütülmüştür. Verileri toplamak amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” ve “Çocuk Psikolojik Sağlamlık Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS paket programında, bağımsız değişkenlerin kategori sayısına bağlı olarak Mann Whitney U Testi ve Kruskal-Wallis H Testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda çocukların psikolojik sağlamlık düzeyleri ile çocuğun yaşı, cinsiyeti, kardeş sayısı, doğum sırası arasında istatistiksel anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Bulgular incelendiğinde atopik rahatsızlık, göz kayması, vitamin eksikliği, bronşit ve skolyoz gibi tanısı konmuş bir hastalığa sahip olma durumu ve ameliyat geçmişi olma, bir yakının ölümüne şahit olma, yaralanmadığı bir kaza atlatma, aile içi çatışmaya şahit olma ve ekonomik yoksunluk gibi risk faktörü olarak değerlendirilebilecek bir olay yaşama durumu arasında istatistiksel anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın kapsamında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, Psikolojik sağlamlık, Kişilik gelişimi

Examining the Resilience Levels of Preschool Children

Öz

The study aimed to examine the resilience levels of preschool children in terms of various variables. In this context, the research was carried out with 282 children’s mothers attending official primary school nurseries and independent kindergartens in Yakutiye and Palandöken districts of Erzurum. “Personal Information Form” and “Child Psychological Resilience Scale” were used to collect data. Obtained data were analyzed with the Mann-Whitney U Test and the Kruskal-Wallis H Test, depending on the number of categories of the independent variables, in the SPSS package program. As a result of the research, it was seen that there was no statistically significant difference between the psychological resilience levels of the children and the age, gender, number of siblings, and birth order of the child. When the findings are examined, risk factors such as atopic disease, cross-eye, vitamin deficiency, having a diagnosed disease such as bronchitis and scoliosis, having a history of surgery, witnessing the death of a relative, avoiding an accident without injury, witnessing domestic conflict, and economic deprivation have been identified. It was determined that there was no statistically significant difference between experiencing an event that could be evaluated. The findings were discussed within the scope of the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Preschool period, Resilience, Personality development

Kaynakça

• Beutel, M. E., Tibubos, A. N., Klein, E. M., Schmutzer, G., Reiner, I., Kocalevent, R. D. & Brähler, E. (2017). Childhood adversities and distress-The role of resilience in a representative sample. PloS One, 12(3), 1-14. https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0173826 sayfasından erişilmiştir.
• Bifulco, A. (2004). Resilience and vulnerability. S. Luthar (Ed.), Adaptation in the context of childhood adversities içinde (s. 1553-1564). Cambridge: Cambridge University.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Cavga, Z. (2019). Lise öğrencilerinde aile yaşam doyumu ile psikolojik dayanıklılık ve sosyal medya kullanım bozukluğu arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Chen, H., Hong, Q., Xu, J., Liu, F., Wen, Y. & Gu, X. (2021). Resilience coping in preschool children: the role of emotional ability, age, and gender. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(9), 1-21. https://www.mdpi.com/1660-4601/18/9/5027/pdf sayfasından erişilmiştir.
• Crenshaw, D. A. (2013). A resilience framework for treating severe child trauma. S. Goldstein & R. B. Brooks (Ed.), Handbook of resilience in children içinde (s. 309-327). Boston, MA: Springer.
• Çiçek, F. (2021). Lise öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı ile psikolojik sağlamlık düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Dye, H. (2018). The impact and long-term effects of childhood trauma. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 28(3), 381-392. https://doi.org/10.1080/10911359.2018.1435328 sayfasından erişilmiştir.
• Eisenberg, N., Fabes, R. A., Karbon, M., Murphy, B. C., Wosinski, M., Polazzi, L., ... & Juhnke, C. (1996). The relations of children's dispositional prosocial behavior to emotionality, regulation, and social functioning. Child Development, 67(3), 974-992.
• Erata, B. U. F. & Özbey, S. (2020). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların psikolojik sağlamlık düzeylerinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi. Pearson Journal, 5(9), 125-151. https://www.pearsonjournal.com/Makaleler/376971089_125-151.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Fraser, B. (1999). What are discourse markers? Journal of Pragmatics, 31(7), 931-952. http://gloriacappelli.it/wp-content/uploads/2009/05/dm.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Goldstein, S. & Brooks, R. B. (Ed.). (2013). Handbook of resilience in children. Boston, MA: Springer.
• Gutman, L. M. (2009). Risk and resilience. J. B. Benson & M. M. Haith (Ed.), Social and emotional development in infancy and early childhood içinde (s. 333-343). Cambridge: Academic.
• Gün, R. Ş. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının psikolojik sağlamlık düzeyleri ile akran zorbalığı ilişkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Günel, D. (2020). Okul psikolojik danışmanlarının mesleki doyumları ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkide psikolojik esnekliğin aracı rolünün incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Jordan, J. V. (2013). Relational resilience in girls. S. Goldstein & R. B. Brooks (Ed.), Handbook of resilience in children içinde (s. 76-86). Boston, MA: Springer.
• Karasar, N. (2019). Bilimsel araştirma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmaları için SPSS uygulamalı istatistik. Ankara: Edge Akademi.
• Luthar, S. S. (2005). Resilience at an early age and its impact on child psychosocial development. Encyclopedia on Early Childhood Development, 2, 1-6. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/ download?doi=10.1.1.508.8629&rep=rep1&type=pdf sayfasından erişilmiştir.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227-238. https://ocfcpacourts.us/wp-content/uploads/2020/06/Ordinary_Magic_ Resilience_Process_000935.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Masten, A. S. & Barnes, A. J. (2018). Resilience in children: Developmental perspectives. Children, 5(7), 98-124. https://www.mdpi.com/2227-9067/5/7/98/pdf sayfasından erişilmiştir.
• Masten, A. S. & Reed, M. G. J. (2002). Resilience in development. C. R. Snyder & S. J. Lopez (Ed.), Handbook of positive psychology içinde (s. 74-89). Oxford: Oxford University Press.
• Masten, A. S., Best, K. M. & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2(4), 425-444. https://doi.org/10.1017/S0954579400005812 sayfasından erişilmiştir.
• Miller-Lewis, L. R., Searle, A. K., Sawyer, M. G., Baghurst, P. A. & Hedley, D. (2013). Resource factors for mental health resilience in early childhood: An analysis with multiple methodologies. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 7(1), 1-23. https://link.springer.com/article/10.1186/1753-2000-7-6 sayfasından erişilmiştir.
• Ogelman, H. G. & Özyürek, A. (2020). Koruyucu ve biyolojik aileye sahip okul öncesi çocukların ego sağlamlıklarının karşılaştırılması. Current Research in Social Sciences, 6(2), 161-169.
• Oktan, V., Odacı, H. & Çelik, Ç. B. (2014). Psikolojik doğum sırasının psikolojik sağlamlığın yordanmasındaki rolünün incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 140-159.
• Önder, A. & Gülay-Ogelman, H. (2011). The reliability-validity study for the Ego Resiliency Scale (Teacher-Mother-Father Forms) for children aged between 5 and 6. International Refereed Academic Social Sciences Journal, 2(1), 5-21.
• Prinyaphol, P. & Chongruksa, D. (2008). Resilience of higher educational students, the human spirit among Thai and Muslim students. Online Submission, 8, 1-8. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED502103.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Rutter, M. (1999). Resilience concepts and findings: Implications for family therapy. Journal of Family Therapy, 21(2), 119-144. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/1467-6427.00108 sayfasından erişilmiştir.
• Sameroff, A., Gutman, L. M. & Peck, S. C. (2003). Adaptation among youth facing multiple risks: Prospective research findings. Resilience and Vulnerability: Adaptation in the Context of Childhood Adversities, 1, 364-391. https://www.academia.edu/download/35111649/_Suniya_S._Luthar__ Resilience_and_Vulnerability_ABookZZ.org.pdf#page=399 sayfasından erişilmiştir.
• Sandler, I., Wolchik, S., Davis, C., Haine, R. & Ayers, T. (2003). Correlational and experimental study of resilience in children of divorce and parentally bereaved children. Resilience and vulnerability: Adaptation in the Context of Childhood Adversities, 213, 215-240. https://www.academia.edu/download/35111649/_Suniya_S._LutharResilience_and_Vulnerability_ABookZZ.org.pdf#page=247 sayfasından erişilmiştir.
• Seçkin, Ş. & Hasanoğlu, A. (2016). Çocukta rezilyans. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Sun, J. & Stewart, D. (2007). Age and gender effects on resilience in children and adolescents. International Journal of Mental Health Promotion, 9(4), 16-25. http://hdl.handle.net/10072/16324 sayfasından erişilmiştir.
• Terrill, A. L., Molton, I. R., Ehde, D. M., Amtmann, D., Bombardier, C. H., Smith, A. E. & Jensen, M. P. (2016). Resilience, age, and perceived symptoms in persons with long-term physical disabilities. Journal of Health Psychology, 21(5), 640-649. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27165965/ sayfasından erişilmiştir.
• Tharbe, I. H. A. & Harun, L. M. H. (2000). Birth order positions and personality traits. Educational Resources Information Center, 8, 1-9. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED460330.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Werner, E. E. (1995). Resilience in development. Current Directions in Psychological Science, 4(3), 81-84. https://doi.org/10.1111/1467-8721.ep10772327 sayfasından erişilmiştir.
• Wright, M. O. D., Masten, A. S. & Narayan, A. J. (2013). Resilience processes in development: Four waves of research on positive adaptation in the context of adversity. S. Goldstein & R. B. Brooks (Ed.), Handbook of resilience in children içinde (s. 15-37). Boston, MA: Springer.
• Yule, K. (2017). Caregivers' role in fostering resilience in preschoolers. (Yüksek Lisans Tezi). https://core.ac.uk/download/pdf/213067212.pdf sayfasından erişilmiştir.