Sınıf Öğretmeni Adaylarının İlk Okuma ve Yazma Öğretimine Yönelik Özyeterliklerinin ve Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 2, 768 - 793, 30.08.2024

Serkan Aslan

https://doi.org/10.37217/tebd.1446239

Öz

Okuma ve yazma becerileri bireyin hayatında hayati öneme sahiptir. Bu nedenle bu becerilerin etkili bir şekilde bireylere kazandırılması gerekmektedir. Bu becerilerin kazandırılmasında sınıf öğretmenlerinin önemli bir yeri vardır. Bu araştırmanın temel amacı, sınıf öğretmeni adaylarının ilk okuma ve yazma öğretimine yönelik özyeterliklerini betimlemek ve görüşlerini derinlemesine incelemektir. Araştırma karma araştırma modellerinden biri olan açımlayıcı sıralı desene göre yürütülmüştür. Araştırmanın nicel boyutunda betimsel tarama, nitel boyutunda ise fenomenolojik desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutundaki katılımcılar uygun örnekleme, nitel boyutundaki katılımcılar maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemine göre seçilmiştir. Veri toplama aracı olarak İlk Okuma ve Yazma Öğretimine Yönelik Özyeterlik Ölçeği ile görüşme uygulanmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistik, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma neticesinde öğretmen adaylarının ilk okuma ve yazma öğretimi özyeterliklerinin yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Ancak nitel araştırma sonuçlarında, öğretmen adaylarının ilk okuma ve yazma öğretimi konusunda bazı eksikliklerinin olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının ilk okuma ve yazma öğretimine yönelik özyeterlikleri arasında cinsiyet değişkeni açısından anlamlı farklılık bulunmazken, sınıf düzeyi ve ilk okuma ve yazma eğitimi dersini yeterli bulma değişkenleri açısından anlamlı farklılık elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf eğitimi, İlk okuma ve yazma öğretimi, Özyeterlik

Investigation of Pre-service Primary School Teachers' Self-Efficacy and Opinions Towards First Reading and Writing Teaching

Öz

Reading and writing skills are of vital importance in an individual's life. For this reason, these skills need to be effectively acquired by individuals. Primary school teachers have an important place in the acquisition of these skills. The main purpose of this study is to describe the self-efficacy of pre-service primary school teachers towards teaching first reading and writing and to examine their views in depth. The research was conducted according to the exploratory sequential design, which is one of the mixed research models. Descriptive survey design was used in the quantitative dimension of the research and phenomenological design was used in the qualitative dimension. The participants in the quantitative dimension of the study were selected with convenience sampling and the participants in the qualitative dimension were selected with maximum variation sampling method. The self-efficacy scale for teaching first reading and writing and interview were used as data collection tools. Descriptive statistics was used to analyze quantitative data and content analysis was used to analyze qualitative data. As a result of the research, it was determined that pre-service teachers' self-efficacy for teaching first reading and writing was at a high level. However, in the qualitative research results, it was determined that pre-service teachers had some deficiencies in teaching first reading and writing. As a result of the research, while there was no significant difference between pre-service teachers' self-efficacy towards teaching first reading and writing in terms of gender variable, a significant difference was obtained in terms of grade level and finding the first reading and writing education course sufficient.

Anahtar Kelimeler

Primary school education, Teaching first reading and writing, Self-efficacy

Kaynakça

• Akyol, H. (2019). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Altunkaynak, M. & Çağımlar, Z. (2020). Sınıf öğretmenlerinin ilk okuma yazma öğretiminde eğitim teknolojilerini kullanma ve eğitsel olarak faydalanma durumları. Milli Eğitim Dergisi, 49(226), 93-122.
• Aslan, S. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının ilkokuma yazma öğretiminde animasyon ve simülasyon kullanımına yönelik deneyimleri ile ilgili görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1133-1148.
• Atik, H. & Avcı, F. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde ilk okuma-yazma öğretiminde eğitim teknolojilerini kullanan 1. sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları zorluklar ve çözüm önerileri. International Journal of Contemporary Educational Studies, 7(2), 687-708.
• Balantekin, Y. (2021). İlk okuma yazmaya hazırbulunuşluk ve ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin gelişimsel özellikleri. R. Karadağ (Ed.). Etkinlik örnekleriyle ilk okuma ve yazma öğretimi içinde (s. 1-46). Ankara: Pegem Akademi.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148.
• Boz, İ. (2018). The investigation of the relationship between the primary school 4th grade students’ reading comprehension level and the success of solving the mathematics problems. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 40–53.
• Bozgün, K. (2022). Sınıf öğretmenlerinin Covid-19 sürecinde ilkokuma ve yazma öğretimi deneyimleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 1025-1039.
• Brown, H. D. & Lee, H. (2015). Teaching by principles: An interactive approach to language pedagogy. USA: Pearson.
• Bryman, A. & Cramer, D. (2005). Quantitative data analysis with SPSS 12 and 13. London: Routledge.
• Büyükalan-Filiz, S., Gedik, O. & Erol, M. (2020). Investigation of the relationship between primary school teachers' initial literacy self competencies and attitudes towards computer aided. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(73), 709-715.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2020). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Christie, J. F., Enz, B. J. & Vukelich, C. (2011). Teaching language and literacy preschool through the elementary grades. USA: Pearson.
• Ciğerci, F. M. (2022). İlkokul 1. sınıf öğrencisinin ve öğretmenin özellikleri. M. Özenç, E. G. Özenç & F. M. Ciğerci (Ed.). İlk okuma yazma öğretimi ve uygulamaları içinde (s. 21-36). Ankara: Nobel.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2018). Research methods in education. London: Routledge.
• Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. London: SAGE.
• Creswell, J. W. & Plano-Clark, V. L. (2017). Designing and conducting mixed methods research. London: SAGE.
• Creswell, J. W. & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: choosing among five approaches. New York: Pearson.
• Çakır, R. & Akman, E. (2021). İlk okuma yazma öğretiminde çoklu ortam uygulamaları. E. Kolaç & S. Dal, (Ed.). İlk okuma yazma öğretimi içinde (s. 343-368). Ankara: Nobel.
• Dedeli, S. (2008). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencilerinin yapılandırmacı yaklaşıma göre ses temelli cümle yöntemiyle ilkokuma ve yazma öğretimi konusunda yeterlilik düzeylerine ilişkin bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Delican, B. (2016). İlk okuma yazma öğretimine yönelik öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Journal of Turkish Studies, 11(3), 861–878.
• Eggen, P. & Kauchak, D. (2016). Educational psychology. Boston: Pearson.
• Erbaş, Y. H. (2021). Covid-19 salgını döneminde eğitim: İlkokuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 360-380.
• Farstrup, A. E. & Samuels, S. J. (2011). The critical importance of teacher quality. S. J. Samuels & A. E. Farstrup (Ed.). What research has to say about reading instruction içinde (s. 4-24). Newark, DE: International Reading Association.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Huck, S. W. (2012). Reading statistics and research. Boston, MA: Pearson Education.
• Kesik, C. (2022). İlk okuma yazma öğretiminde ölçme ve değerlendirme, M. Özenç, E. G. Özenç & F. M. Ciğerci, (Ed.). İlk okuma yazma öğretimi ve uygulamaları içinde (s. 21-36). Ankara: Nobel.
• Kuckartz, U. & Radiker, S. (2023). Qualitative content analysis. Los Angels: SAGE.
• Kuşdemir-Kayıran, B. (2022). İlk okuma yazmaya hazırlık. M. Özenç, E. G. Özenç & F. M. Ciğerci, (Ed.). İlk okuma yazma öğretimi ve uygulamaları içinde (s. 79-102). Ankara: Nobel.
• Leech, N. L., Barret, K. C. & Morgan, G. A. (2005). SPSS for intermediate statistics: use and interpretation. London: Lawrence Erlbaum Associates.
• MEB. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Basımevi.
• Miller, B., McCardle, P. & Long, R. (2014). Introduction. B. Miller, P. McCardle & R. Long, (Ed.). Teaching reading and writing improving instruction and student achievement içinde (s. 1-4). Maryland: Paul H. Brookes.
• Mills, G. E. & Gay, L. R. (2019). Educational research. New York: Pearson.
• Özdemir, C. & Erdoğan, T. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının ilkokuma ve yazma öğretimine ilişkin öz yeterlik inançlarının belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 314-331.
• Pallant, J. (2016). SPSS survival manual. New York: McGraw-Hill Education.
• Peregoy, S. F. & Boyle, O. F. (2017). Reading, writing, and learning in ESL. Boston: Pearson.
• Schunk, D. H. (2014). Learning theories an educational perspective. Boston: Pearson.
• Seçer, İ. (2023). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi. Ankara: Anı.
• Strickland, D. S. & Riley-Ayers, S. (2006). Early literacy: Policy and practice in the preschool years. Preschool Policy Brief, 10, 1-12.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics. USA: Pearson.
• Westwood, P. (2008). What teachers need to know about reading and writing difficulties. Victoria: ACER Press.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin. Yılmaz, M. (2011). Determining among to correlation of 4th grade students’ success in Turkish, maths, social sciences and science and technology lessons of reading comprehension levels. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 9–13. Yılmaz, D. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen özyeterlik inançları ile matematik ve ilk okuma yazma öğretimi özyeterlik inançlar. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.