Ayşe Bayramoğlu’s Plays That Make Visible Our Desire to Be Visible: Genuine Gala and White Lies

Yıl 2020, Sayı: 31, 45 - 65, 24.09.2020

Elif Aydın

https://doi.org/10.26650/jtcd.801052

Öz

In the axis of a new mass viewing experience and the desire to be visible, which is the product of late globalization and the media, this study examines Ayşe Bayramoğlu’s Hakiki Gala and Beyaz Yalanlar, which have contributed to the post-2000 theater literature. In both plays, there are characters who desire to be a part of a “reality show” world to make it happen, and, simultaneously, this effort at being visible is revealed in each play. This study inversigates also how the futile efforts of these characters who envy lives more “real” and visible than theirs might affect the viewing experience of people and the theater audience, who, just like these characters, cannot feel authentic enough under any circumstances.

Anahtar Kelimeler

Ayşe Bayramoğlu, 2000s, Reality Show, Desire To Be Visible, Authentic and Fictiona

Görünür Olma Arzumuzu Görünür Kılan Ayşe Bayramoğlu Oyunları: Hakiki Gala ve Beyaz Yalanlar

Öz

Bu çalışma, 2000 sonrası tiyatro yazınımıza katkı sunan Ayşe Bayramoğlu’nun Hakiki Gala ve Beyaz Yalanlar oyunlarını, geç küreselleşme ve medyanın ürünü olan yeni bir kitlesel seyir deneyimi ve görünür olma arzusu ekseninde incelemeyi amaçlamaktadır. Her iki oyunda da “reality show” dünyasının bir parçası olma arzusu taşıyan ve bunu gerçekleştirmeye çalışan karakterlerin bulunduğu ve aynı zamanda bu görünür olma çabasının oyun içerisinde bir noktada ifşa edildiği görülmektedir. Gerçek hayatlarından daha “sahici” ve göz önünde olan hayatlara imrenen bu karakterlerin çabalarının tiyatro sahnesinde boşa düşmesinin, tıpkı bu karakterler gibi kendilerini hiçbir durumda yeterince özgün hissedemeyen çağımız insanı ve tiyatro seyircisinin seyir deneyimine nasıl bir etkisi olabileceği de çalışmanın tartışma zeminini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ayşe Bayramoğlu, 2000'ler, reality-show, görünür olma arzusu, hakiki ve kurmaca

Kaynakça

• Arıcı, Oğuz. “Türkiye’de Oyun Yazarlığında Yeni Eğilimler 1”, Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi, 25 (2017), 1-34.
• Atay, Tayfun. Görünüyorum O Halde Varım: “Meşhuriyet Çağı”nda Kültür ve İnsan. İstanbul: Can Yayınları, 2018.
• Bayramoğlu, Ayşe. “‘Beyaz Yalanlar’ Adlı Oyun ve Oyunun Yazım Süreci.” Yüksek Lisans tezi, Kadir Has Üniversitesi, 2009.
• Bayramoğlu, Ayşe. Hakiki Gala, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2010.
• Bayramoğlu, Ayşe ve Selen, Ayşe. “Bir Düşünceden Bir Sahne Metnine Yolculuk (Prova Günlükleri ve Notlar)”, Hakiki Gala. Editör Doğan Korkmaz, 11-46. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2010.
• Bayramoğlu, Ayşe. Beyaz Yalanlar, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2012.
• Bayramoğlu, Ayşe. “Oyun Yazarının Bir Sahne Metni Oluşturmak Üzerine Deneyimleri”, Hakiki Gala. Editör Doğan Korkmaz, 47-48. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2010.
• “Bu ‘Pencere’ Sizi Utandırmak İçin Açıldı”, Cumhuriyet, 30.12.2012, erişim 23.09.2020). https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bu-pencere-sizi-utandirmak-icin-acildi-394206
• Çuhadar, Bahar. “Yerli oyun yazarlarının 5N1K'sı.” Radikal Hayat, 27 Mart, 2012. http://www.radikal.com.tr/radikal.aspx?atype=haberyazdir&articleid=1083014 Debord, Guy. Gösteri Toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2018.
• Gümüş, Yunus Emre. “2000 Sonrası Çağdaş Türk Tiyatrosunda Yeni Bir Estetik: Performatif Anlatı”, Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat Dergisi, 6 (2018), 237-248.
• Gürbilek, Nurdan. Vitrinde Yaşamak: 1980’lerin Kültürel İklimi, İstanbul: Metis Yayınları, 2001.
• Özcan, Ceren. Çağdaş Tiyatroda Anlatı: Tiyatrotem Üzerine Bir İnceleme, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2018.
• Sarıkartal, Çetin. “Klasik Dramatik Metinleri Bugün Buradan Anlatmak”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 29 (2010), 67-79.
• Sarıkartal, Çetin. “Varsayılan Kullanıcıyı Kenara Bırakmak: Neoliberalizm, Sinirbilim ve Oyuncu Eğitimi”, Dikmen Gürün’e Yazılar. Hazırlayan Yavuz Pekman ve Oğuz Arıcı, 514-525. İstanbul: Doğan Kitap, 2020.
• Şakı Aydın, Oya. “Şöhret Kültürü: Toplumsal Değişim ve Medyanın Rolü”, Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, 2008.
• Şakrak, Bilgehan Ece. “Gerçekliğin Kurgulanmasında Reality-Show’lar”, Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, 2014.
• Tiyatrotem, Ayşe Bayramoğlu’nun Hakiki Gala adlı kitabına önsöz, 5-8. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2010.
• Yıldız, Özlem. “Selves on Display: Neoliberal Subjectivities in Turkey in the First Decade of the Twenty-first Century through the Lens of Reality TV Shows”, Yüksek Lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi, 2013.