İstanbul için Gece Parklanma Davranışları Modellemesi

Yıl 2016, Cilt: 27 Sayı: 3, 7515 - 7532, 01.07.2016

Metin Şenbil Emine Yetişkul

Öz

Parklanma
otomobil kullanımının kaçınılmaz bir parçasıdır. Bir otomobil, gece ve gündüz
olmak üzere iki tür parklanma alanına ihtiyaç duymaktadır. Birincisi, günlük iş
döngüsünün sonunda ortaya çıkan genellikle ikamet edilen konutun civarında
gerçekleşen uzun süreli parklanmalar için, ikincisi ise günlük aktivite döngüsü
içinde yapılan kısa süreli parklanmalar için ihtiyaç duyulan alanlardır. Bu
çalışma, otopark alanlarının kentsel yapı ile etkileşim içinde geliştiğini,
hızlı kentleşen ve arabalaşan İstanbul iline odaklanarak göstermektedir. Kamu
alanı olan sokakların özel araç serbest otopark alanları olarak kullanımının
başlıca parklanma türü olan kentlerimizde parklanma davranışlarını analiz etmek
ve kentsel ulaşıma ilişkin parklanma politikalarını geliştirmek, bu çalışmanın
ana konusudur. Yol-üstü parklanma; Parsel-bina içi parklanma; ve Ücretli parklanma
olmak üzere üç alternatif gece parklanma türü arasından hanehalklarının
seçimini esas alan model geliştirilmiştir. Model sonuçları, arazi kullanımına
ve genel parklanma davranışlarına ilişkin politikalar geliştirilmezse ve
mevzuatta gerekli düzenlemeler yapılmazsa parklanma problemlerinin, artan
arabalaşma karşısında çözümlenemez bir noktaya geleceğini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

: Kent içi ulaşım, arabalaşma, parklanma davranışları, çok seçmeli logit model

Night-Time Parking Behaviour Model for Istanbul

Öz

Parking is an
inevitable part of car use. A car needs two parking spaces, one is for long
duration, where it is parked after all daily errands or activities are carried
out—this is around the residential location most of the time, and the other is
for short duration while carrying out daily errands or pursuing activities.
This paper shows that parking spaces are significantly affected by the urban
development and vice versa, as experienced in the case of Istanbul. Carried out
in a fast developing and motorizing city Istanbul, the study highlights
perplexities of parking behavior when streets are regarded as de facto free
parking spaces for privately owned vehicles and parking policies. A model,
accounting for night-time parking location choice of households among three
alternatives: On-street parking, Off-street private parking and Paid parking,
is developed in this study. It is concluded that without controlling parking
behavior and regulating land-use and transport policies, parking problems will
reach to a point of no solution under mass motorization.

Anahtar Kelimeler

Urban transportation, motorization, parking behavior, multinomial logit model

Kaynakça

• Dargay, J., Gately, D., Income's Effect on Car and Vehicle Ownership, Worldwide: 1960–2015. Transportation Research A, 33, 101–138, 1999.
• Tekeli, İ., İstanbul ve Ankara için Kent İçi Ulaşım Tarihi Yazıları, İstanbul. Tarih Vakfı-Yurt Yayınları, 2010.
• Tekeli, İ., İstanbul'un Planlanmasının ve Gelişmesinin Öyküsü, İstanbul. Tarih Vakfı-Yurt Yayınları, 2013.
• Barhani, E., Ergün, G., Sürdürülebilir Otopark Stratejileri, 7. Ulaştırma Kongresi, İstanbul. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, İstanbul Şubesi, 2007.
• Weinberger, R., Kaehny, J., Rufo, M., U.S. Parking Policies: An Overview of Management Strategies, New York. Institute for Transportation and Development Policy, 2010.
• Shoup, D., The High Cost of Free Parking, Chicago. American Planning Association, 2011.
• Newman, P. W. G., Kenworthy, J. R., The Land Use–Transport Connection: An Overview. Land Use Policy, 13, 1–22, 1996.
• Knoflacher, H., Success and Failures of Urban Transport Planning in Europe—Understanding the Transport System. Sadhana, 32, 293–307, 2007.
• Burchell, R., Downs, A., McCann, B., Mukherji, S., Sprawl Costs: Economic Impacts of Unchecked Development, Washington DC. Island Press, 2005.
• Cervero, R., Kockelman, K. M., Travel Demand and the 3Ds: Density, Diversity, and Design. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 3, 119–219, 1997.
• Litman, T., Evaluating Transportation Land Use Impacts. Victoria Transport Policy Institute (www.vtpi.org), 2015.
• Yetişkul, E., Şenbil, M., Energy Efficiency in Urban Transport. METU, Journal of the Faculty of Architecture, 16:1, 7-11, 2010.
• Parry, I.W.H., Walls, M., Harrington, W., Automobile Externalities and Policies. Journal of Economic Literature, XLV, 373-399, 2007.
• Barter, P. A., Off-Street Parking Policy without Parking Requirements: A Need for Market Fostering and Regulation. Transport Reviews, 30, 571–588, 2010.
• Asian Development Bank (ADB), Parking Policy in Asian Cities, Manila. Asian Development Bank, 2011.
• Litman, T., Parking Management, Strategies, Evaluation and Planning. Victoria Transport Policy Institute (www.vtpi.org), 2013.
• VTPI, Parking Management, Strategies for More Efficient Use of Parking Resources, Online TDM Encyclopedia. Victoria Transport Policy Institute (www.vtpi.org), 2015.
• Litman, T., Why and How to Reduce the Amount of Land Paved for Roads and Parking Facilities. Environmental Practice, 13:1, 38-46, 2011.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul Ulaşım Ana Planı, İstanbul. İBB, 2011.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul Ulaşım Ana Planı Hanehalkı Araştırması, İstanbul. İBB, 2008.
• Şenbil, M., Zhang, J., Fujiwara, A., Motorization in Asia–14 Countries and Three Metropolitan Areas–. IATSS Research, 31:1, 46-58, 2007.
• Chester, M., Horvath, A., Madanat, S., Parking Infrastructure: Energy, Emissions, And Automobile Life-Cycle Environmental Accounting. Environmental Research Letters, 5:3; 1-8, 2010.
• Ben-Akiva, M., Lerman, S.R., Discrete Choice Analysis: Theory and Application to Travel Demand, Cambridge. The MIT Press, 1994.
• Greene, W.H., Econometric Analysis, London. Prentice-Hall International, 2000.
• Ortuzar, J.D., Willumsen, L.G., Modelling Transport, Chichester. John Wiley & Sons, 2011.
• Train, K., Qualitative Choice Analysis, Theory, Econometrics, and an Application to Automobile Demand, Cambridge. The MIT Press, 1990.
• Verbeek, M., A Guide to Modern Econometrics, Cambridge. Chichester. John Wiley & Sons, 2012.