A Visual Design Trial About West Face of the Kol Tigin Monument

Yıl 2014, , 1 - 21, 13.04.2014

Levent Alyap

https://doi.org/10.7884/teke.300

Öz

According to sources on the subject, Çaŋ Seŋün, referred to in Kol Tigin Monument, is a Tang general with artistic talents appointed to write Tang Emperor Hsuang – Tsung’s words said about the late Kok Turkish prince on a stone. Çaŋ Seŋün ornamented the west face of Kol Tigin monument with six artists from the dynasty, and delegated designing of sections in Kok Turkish of the design on the monument to Yollug Tigin and his subordinate artists. There isn’t any record about whether he took part in the creation of other sides of the monument or not. In this study, top ornament, vegetal ornaments on the west side of and calligraphy of Chinese characters (Clerical Script) of Kol Tigin Monument, in making of which the Tang Dynasty artists took part, were focused on, and efforts were made to create trial drawing of these using Adobe Illustrator software.

Anahtar Kelimeler

Kol Tigin Monument, Çaŋ Seŋün, Tang Dynasty, Chinese calligraphy, vegetal motif.

Köl Tigin Anıtının Batı Yüzü Üzerine Görsel Bir Tasarım Denemesi

Öz

Konuyla ilgili kaynaklara göre Köl Tigin Anıtında ismi geçen Çaŋ Seŋün, Tang İmparatoru Hsuang-Tsung’un merhum Kök Türk prensi için dile getirdiği sözleri taşa yazmak için görevlendirilmiş sanatsal yetenekleri olan bir Tang generalidir. Çaŋ Seŋün, Köl Tigin Anıtının batı yüzünü hanedanlıktan gelen altı sanatçıyla birlikte süslemiş ve anıt üzerindeki tasarımın Kök Türkçe bölümlerinin tasarlanmasını da Yollug Tigin ve mahiyetinde bulunan sanatçılara devretmiştir. Anıtın diğer yüzlerinin oluşturulmasında görev alıp almadığıyla ilgili herhangi bir kayda rastlanmamıştır. Bu çalışmada Tang Hanedanlığı sanatçılarının rolünü üstlendiği Köl Tigin Anıtının tepe süslemesi, batı yüzündeki bitkisel süslemeler ve Çince karakterlerin kaligrafisi (Clerical Script) üzerinde durulup Adobe Illustrator yazılımı kullanılarak bunların deneme amaçlı çizimi gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Köl Tigin Anıtı, Çaŋ Seŋün, Tang Hanedanlığı, Çin kaligrafisi, bitkisel motif.

Kaynakça

• ALYILMAZ, C. (2005). Orhun Yazıtlarının Bugünkü Durumu. Ankara.
• ALYILMAZ, C. (2007). (Kök)türk Harfli Yazıtların İzinde. Ankara.
• ALYILMAZ, C. (2010). 2010 Yılı İtibarıyla Höşöö Tsaídam Bölgesi ve Orhun Vadisi. Dil Araştırmaları, 7, 9-59.
• ALYILMAZ, C. (2013). Karı Çor Tigin Yazıtı, Uluslararası TEKE (Türkçe, Edebiyat, Kültür ve Eğitim) Dergisi, http://www.tekedergisi.com, 2/2, 1-61.
• AYDIN, E. (2012). Orhon Yazıtları. Konya.
• BAYKUZU, T. D. (2007). V. Yüzyılda Hunlar ve Budizm. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 34, 193-214.
• CHING, D. K. F. (1995). A Visual Dictionary of Architecture. USA.
• ÇORUHLU, Y. (1995). Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi. İstanbul.
• ÇORUHLU, Y. (2007). Erken Devir Türk Sanatı. İstanbul.
• EKREM, E. (2007). Gök Türk Hsieh-li Kağan’ın (318-630) Oğlu A-shih-na P’o-luo-men’in Mezar Kitabesi Üzerine. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 4/4, 7-70.
• EKREM, E. (2010). General Çaça ve Gök Türk-Çin Ming-Sha Savaşı. Orhon Yazıtlarının Bulunuşundan 120 Yıl Sonra Türklük Bilimi ve 21. Yüzyıl konulu 3. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, 333-339.
• ESİN, E. (1972). Ötüken İllerinde M. S. Sekizinci ve Dokuzuncu Yüzyıllarda Türk Âbidelerinde San’atkâr Adları. Türk Kültürü El Kitabı, Cilt II, Kısım I a, İstanbul.
• GÖMEÇ, S. (2004). Türk Kültürü Açısından Önemli Bir Buluş. Yüce Erek, 6/33.
• JISL, L. (1963). Kül-Tegin Anıtında 1958’de Yapılan Arkeoloji Araştırmalarının Sonuçları. Belleten, XXVII, 387-410.
• KARJAUBAY, S. (2002). Ob’edinennıy Kaganat Tyurkov. Astana.
• KEAN YAU, L. (2009). A formal Analysis of the Regular Scripts by the Calligrapher Ouyang Xun (557-641) 歐陽詢 (557-641) 楷書形體研究. Hong Kong.
• MAU-TSAİ, L. (2006). Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri. İstanbul.
• MORI, M. (1978). Kuzey Asya’daki Bozkır Devletlerinin Teşkilatı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, 73-86.
• RADLOV, V. V. (1892-1899). Atlas Drevnostey Mongolii I-IV. St.-Pétersbourg.
• ŞİRİN USER, H. (2010). Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları, Söz Varlığı İncelemesi. Konya.
• TAŞAĞIL, A. (2010). Çin Kaynaklarına Göre Köl Tigin Yazıtının Dikilişi Hakkında Bir Değerlendirme. Orhon Yazıtlarının Bulunuşundan 120 Yıl Sonra Türklük B l m ve 21. Yüzyıl konulu 3. Uluslararası Türk yat Araştırmaları Sempozyumu, 2010, 775-784. Ankara.
• TAŞAĞIL, A. (2012). Göktürkler I-II-III. Ankara.
• THOMSEN, V. (1935). Moğolistandaki Türkçe Kitabeler. Türkiyat Mecmuası, III, 81-118.
• TINGYOU, C. (2003). Chinese Caligraphy. Beijing.
• TRJJARSKI, E. (2012). Türkler ve Ölüm. İstanbul.
• YALINKILIÇ, T. (2013). Kül Tigin Yazıtının Çince Metni ve Tercümesi. Uluslararası TEKE (Türkçe, Edebiyat, Kültür ve Eğitim) Dergisi, http://www.tekedergisi.com, 2/2, 79-85. YUN-HUA, J. (1994).《唐故招聖寺大德慧堅禪師碑》考, A Study And Transcription of the Pagoda-Inscription of Ch’an Master Hui-jian of Tang Dynasty, Chung-Hwa Buddhist Journal, No. 07, 97-120. http://en.wikipedia.org/wiki/Qianling_Mausoleum http://www.ctmuseum.org/ http://www.lcsd.gov.hk/ce/Museum/Arts/documents/10284/10567/calligraphy_chi.pdf http://web.missouri.edu/~leongl/Courses/BrushPaintCalligraphy/CalligraphyHistory.pdf https://www.britishmuseum.org/PDF/Chinese_seals.pdf