KEMAL TAHIR NARRATIVES IN THE CONTEXT OF GENDER CODES

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 2, 489 - 509, 15.06.2025

Tuba Dalar

https://doi.org/10.7884/teke.1605844

Öz

Gender inequality refers to the feminine or masculine cultural codes assigned by society based on an individual's biological sex. This inequality, which varies according to cultural texture but is a common problem for all women around the world, needs sustainable solutions. In this study, gender stereotypes that have become visible in Kemal Tahir's narratives were examined. Kemal Tahir's views on gender inequality take their starting point from a Marxist perspective. Therefore, his thoughts focus not on the construction of hegemonic masculinity and the patriarchal system in the sociological structure, but on class struggle and the position of women in the network of economic relations. However, Kemal Tahir's narratives have a wide range in terms of feminine roles and gender stereotypes imposed on women by society. Women's right to education and work, the marginalized female identity and the types of violence to which the female body is exposed, how gender judgments are reflected in language, and the masculine imagination that makes the patriarchal system sustainable by constantly reproducing these judgments, constitute the main perspective of this study.

Anahtar Kelimeler

Kemal Tahir , narrative , woman , gender inequality , patriarchal system

TOPLUMSAL CİNSİYET KODLARI BAĞLAMINDA KEMAL TAHİR ANLATILARI

Öz

Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, bireyin biyolojik cinsiyeti üzerine toplum tarafından atanmış dişil ya da eril kültürel kodlara gönderme yapar. Kültürel dokuya göre değişiklik göstermekle birlikte dünya üzerindeki tüm kadınların ortak problemi olan bu eşitsizlik, sürdürülebilir çözüm önerilerine muhtaçtır. Bu çalışmada, Kemal Tahir anlatılarında görünürlük kazanmış olan toplumsal cinsiyet kalıpları irdelendi. Kemal Tahir’in toplumsal cinsiyet eşitsizliğine dair görüşleri, hareket noktasını Marksist bir perspektiften alır. Dolayısıyla onun düşünceleri, sosyolojik yapıdaki hegemonik erkeklik inşasına ve patriarkal sisteme değil, sınıf mücadelesi ve kadının ekonomik ilişkiler ağındaki konumuna odaklanır. Bununla birlikte Kemal Tahir anlatıları, toplum tarafından kadına yüklenen kadınlık rolleri ve toplumsal cinsiyet stereotipleri açısından geniş bir yelpazeye sahiptir. Kadının eğitim ve çalışma hakkı, ötekileştirilen kadın kimliği ve kadın bedeninin maruz kaldığı şiddet türleri, toplumsal cinsiyet yargılarının dile yansıma biçimleri ve bu yargıları sürekli yeniden üreterek patriarkal sistemi sürdürülebilir kılan eril imgelem, bu çalışmanın ana perspektifini oluşturur.

Anahtar Kelimeler

Kemal Tahir , anlatı , kadın , toplumsal cinsiyet eşitsizliği , partiarkal sistem

Kaynakça

• Atılgan, D. K. (2013). Antik Yunan’da toplumsal cinsiyet rollerinin temsili. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 10, 15-27.
• Başar, F. ve Demirci, N. (2015). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve şiddet. KASHED, 2(1), 41-52.
• Beauvoır, S. (2022). İkinci cinsiyet-II, (Çev. G. Acar Savran). İstanbul: Koç Üniversitesi.
• Berktay, F. (2014). Tek tanrılı dinler karşısında kadın. İstanbul: Metis.
• Butler, J. (2020). Cinsiyet belası / feminizm ve kimliğin altüst edilmesi. Çev. Başak Ertür, İstanbul: Metis.
• Connell, R.W. (2019). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. Çev. Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı.
• Çakır, S. (2008). Kapitalizm ve patriyarkaya karşı: sosyalist feminizm. Toplum ve Demokrasi, 2(4), 185-196.
• Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye’de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim, 86, 139-170.
• Delice, D. (2002). Luce ırigaray’ın teorisinde cinsel fark kavramı ve dönüştürücü eylem olarak mimesis. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 131-156.
• Dökmen, Z. Y. (2009). Toplumsal cinsiyet. İstanbul: Remzi.
• Ecevit, Y (2021). Toplumsal cinsiyet eşitliğinin temel kavramları. Ankara: Ceid.
• Fine, C. (2020). Toplumsal cinsiyet yanılsaması, (Çev. K. Tanrıyar). İstanbul: Sel.
• Foucault, M. Cinselliğin tarihi, (Çev. H. Uğur Tanrıöver). İstanbul: Ayrıntı.
• Hırata, H., Françoise L., Doaré H, Senotier D. (2015). Eleştirel feminizm sözlüğü, (Çev. G. Acar Savran). Ankara: Dipnot.
• Irigaray, L. (2006). Ben sen biz, (Çev. S. Büyükdüvenci, N. Tutal). Ankara: İmge.
• Kalav, A. (2012). Namus ve toplumsal cinsiyet. Mediterranean Journal of Humanities, 2(2), 151-163.
• Kanar, M. (2003). Örnekli etimolojik Osmanlı Türkçesi sözlüğü. İstanbul: Derin.
• Karakaya, H. (2018). Toplumsal cinsiyet algısı, din ve kadın. Journal of Analytic Divinity, 2(2), 36-62.
• Millett, K.(2011). Cinsel politika, (Çev. S. Selvi). İstanbul: Payel.
• Öztan, E (2015). Feminist araştırmalar ve yöntem, Toplumsal cinsiyet tartışmaları içinde, 271-289. Ankara: Dipnot.
• Parla, J. (2018). Babalar ve oğullar / tanzimat romanının epistemolojik temelleri. İstanbul: İletişim.
• Sen, P. (2014). Namus suçları, anlam ve önemi, Namus / suçlar, paradigmalar ve kadına yönelik şiddet içinde, Ed. Lynn Welchman, Sara Hossain. 59-78. İstanbul: Bgst.
• Tahir, K. (2004-a). Körduman. İstanbul: Adam.
• Tahir, K. (2004-b). Namuscular. İstanbul: Tekin.
• Tahir, K. (2010). Kelleci memet. İstanbul: İthaki.
• Tahir, K. (2011-a). Sağırdere. İstanbul: İthaki.
• Tahir, K. (2011-b). Göl insanları. İstanbul: İthaki.
• Tahir, K. (2011-c). Karılar koğuşu. İstanbul: İthaki.
• Tahir, K. (2012). Büyük mal. İstanbul: İthaki.