ORTAOKUL ZEKÂ OYUNLARI DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ METFESSEL-MICHAEL PROGRAM DEĞERLENDİRME MODELİNE DAYALI OLARAK İNCELENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 4, 1380 - 1401, 15.12.2025

Çiğdem Dilek Eryiğit , Adnan Taşgın

https://doi.org/10.7884/teke.1607433

Öz

Bu araştırmada, ortaokul zekâ oyunları öğretim programının Metfessel-Michael program değerlendirme modeline göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu 10 öğretmen, 8 idareci, 11 veli ve 24 öğrenci olmak üzere 53 kişi oluşturmaktadır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu, ders gözlem formu ve zekâ oyunları dersi öğretim programı dokümanları veri toplamak amacıyla incelenmiştir. Zekâ Oyunları dersine katılarak elde edilen gözlemlerden ve öğrenci, öğretmen, veli ve idarecilerle yapılan görüşmelerden elde edilen nitel verilerin analizinde içerik analizden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre programın hedef boyutunda sıkıntı yaşanmadığı; içerik, öğrenme-öğretme süreci ve değerlendirme boyutlarında problemler yaşandığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Zekâ oyunları , zekâ oyunları dersi öğretim programı , katılımcı görüşleri

EVALUATION OF THE SECONDARY SCHOOL MIND GAMES CURRICULUM USING THE METFESSEL-MICHAEL PROGRAM EVALUATION MODEL

Öz

This study aims to examine the secondary school mind games curriculum using the Metfessel-Michael program evaluation model. The study employs a case study design, one of the qualitative research methods. The research sample comprises 53 participants, including 10 teachers, 8 administrators, 11 parents, and 24 students. To collect research data, a-semi structured interview form developed by the researcher, a lesson observation form, and documents related to Mind Games curriculum were examined as data collection tools. Descriptive content analysis was employed to analyze the qualitative data obtained from observations of the mind games lessons and interviews conducted with students, teachers, parents, and administrators. According to the findings, no issues were identified in the goal dimension of the program; however, problems were observed in the content, learning-teaching process, and evaluation dimensions.

Anahtar Kelimeler

Mind games , the mind games curriculum , participants’ views

Kaynakça

• Aslan, M. (2019). Zekâ oyunları dersine giren öğretmenlerin derste yaşadıkları problemlerin incelenmesi. Scientific Educational Studies, 3(1), 56-73. Doi: 10.31798/ses.493223
• Baş, Ö., Kuzu, O., & Gök, B. (2020). The effects of mind games on higher level thinking skills in gifted students. Journal of Education and Future, 17, 1-13. Doi: 10.30786/jef.506669
• Bottino, R. M., & Ott, M. (2006). Mind games, reasoning skills, and the primary school curriculum. Learning, Learning, Media and Technology, 31(4), 359-375. Doi: 10.1080/17439880601022981
• Bottino, R. M., Ott, M., & Benigno, V. (2009). Digital mind games: Experience-based reflections on design and interface features supporting the development of reasoning skills. Proceedings of the 3rd European Conference on Games-Based Learning (ECGBL), 12-13 Ekim 2011, Graz, s. 53-60.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (6. baskı). (M. Bütün & S. B. Demir, çev. ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Çalışkan, S. H. (2019). Ortaokul zekâ oyunları dersi öğretim programına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirel, T. (2015). Zekâ oyunlarının Türkçe ve matematik derslerinde kullanılmasının ortaokul öğrencileri üzerindeki bilişsel ve duyuşsal etkilerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dempsey, J. V., Haynes, L. L., Lucassen, B. A., & Casey, M. S. (2002). Forty simple computer games and what they could mean to educators. Simulation and Gaming, 33(2), 157-168. Doi: 10.1177/1046878102332003
• Devecioğlu, Y., & Karadağ, Z. (2014). Amaç, beklenti ve öneriler bağlamında zekâ oyunları dersinin değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 41-61. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/214979
• Doll, R. C. (1996). Curriculum improvement: decision making and process (9th ed.). Allyn & Bacon Company.
• Er, O. ve Demir, Ö. (2025). The mediating role of critical reading self-efficacy perception in the effect of philosophy of education dispositions on curriculum literacy. Sage Open, 15(3), 1-15. Doi: 10.1177/21582440251357673
• Erden, M. (1993). Eğitimde program değerlendirme. Pegem.
• Fitzpatrick, J. L., Sanders, J. R., & Worthen, B. R. (2019). Program değerlendirme alternatif yaklaşımlar ve uygulama rehberi (4. baskı). (M. K. Aydın & B. Bavlı, çev. ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education? (8th ed.). New York: The McGraw-Hill Companies.
• Garris, R., Ahlers, R., & Driskell, J. E. (2002). Games, motivation, and learning: A research andpractice model. Simulation & Gaming, 33(4), 441-467. Doi: 10.1177/1046878102238607
• Ginsburg, K. R. (2007). The importance of play in promoting healthy child development and maintaining strong parent-child bonds. Pediatrics, 119, 182-191. Doi:10.1542/peds.2006-2697
• Gündoğdu, K., Koç, M. K., Bayık, S., Arpat, S., & Gözel, Ü. (2016). İnsan kaynakları programı çalışma ilişkileri dersinin metfessel-michael program değerlendirme modeline göre değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 135-148. Doi: 10.30803/adusobed.334978
• Kara, A. & Akdağ, M. (2017). Program değerlendirme modelleri. B. Oral & T. Yazar (ed.), Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme içinde (ss. 469-567). Ankara: Pegem Akademi.
• Karaman, S. (2012). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 6 yaş çocuklarının matematik becerileri ile sosyodramatik oyunun boyutları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N., & Kök, M. (2007). Çocuğun gelişim sürecinde eğitsel bir etkinlik olarak oyun. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 324- 342. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunikkefd/issue/2777/37245
• Li, J., Ma, S., & Ma, Linqing (2012). The study on the effect of educational games for the development of students’ logic-mathematics of multiple intelligence. Physics Procedia, 33, 1749-1752. Doi: 10.1.16/j.phpro.2012.05.280
• Lim, S., Kim, Y. & Kim, K. (2020). A study on puzzle game-based learning content for understanding Mandala. International Journal of Advanced Culture Technology, 8(2), 34-41. Doi: 10.17703/IJACT.2020.8.2.34
• Lou, Y., Abrami, P., & D’Apollonia, S. (2001). Small group and individual learning with technol-ogy: a meta-analysis, Review of Educational Research, 71(3), 449-521. Doi: 10.3102/00346543071003449
• Marangoz, D. & Demirtaş, Z. (2017). Mekanik zekâ oyunlarının ilkokul 2.sınıf öğrencilerinin zihinsel beceri düzeylerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(53). 612-621. Doi: 10.17719/jisr.20175334149
• Marangoz, D. (2018). Mekanik zekâ oyunlarının ilkokul 2. sınıf öğrencilerinin zihinsel beceri düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Michael, W. B., & Metfessel, N. S. (1967). A paradigm for developing valid measurable objectives in the evaluation of educational programs in colleges and universities. Educational and Psychological Measurement, 27, 373-383. Doi: 10.1177/001316446702700215
• Millî Eğitim Bakanlığı. (MEB). (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu oyun ve oyun etkinlikleri dersi öğretim programı (5, 6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. MEB.
• Özdevecioğlu, B., & Hark Söylemez, N. (2021). Akıl ve zekâ oyunları ile ilgili olarak yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 17-53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/igdirsosbilder/issue/65608/977735
• Rosas, R., Nussbaum, M., Cumsille, P., Marianov, V., Correa, M., Flores, P., Grau, V., Lagos, F., López, X., López, V., Rodriguez, P., & Salinas, M. (2003). Beyond nintendo: Design and assessment ofeducational video games for first and second grade students, Computer & Education, 40(1),71-94. https://doi.org/10.1016/S0360-1315(02)00099-4
• Sargın, M., & Taşdemir, M. (2020). Seçmeli zekâ oyunları dersi öğretim programının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi (Bir durum çalışması). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(75), 1444-1460. Doi: 10.17755/esosder.653817
• Selen Kula, S. (2019). Zekâ oyunlarının ilkokul 2. sınıf öğrencilerine yansımaları: Bir eylem araştırması. Milli Eğitim, 49(225), 253-282. https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/52526/690693
• Sitompul, S. N., & Juliana, J. (2020). The effect of puzzle game on students’ vocabulary achievement for non-english department students. Jurnal Mahasiswa Fakultas Ilmu Sosial dan Kependidikan, 1(1), 181-191. http://e-journal.potensiutama.ac.id/ojs/index.php/FISK/article/view/698
• Sönmez, V., & Gülderen Alacapınar, F. (2015). Örnekleriyle eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı.
• Şanlıdağ, M., & Aykaç, N. (2021). Zekâ oyunları dersinin öğrencilerin matematik problemi çözme tutumlarına ve matematik problemi çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerilerine etkisi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 597-611. Doi: 10.21666/muefd.846312
• Şen, M. (2020). Akıl ve zekâ oyunlarının 60-72 aylık çocuklarda erken okuryazarlık becerilerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. (TTKB). (2013). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu zekâ oyunları dersi (5, 6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. MEB.
• Türk Beyin Takımı. (TBT). (2014). 1. kademe başlangıç düzeyinde zekâ oyunları eğitmen eğitimi kitabı. Pegem.
• Ulusoy, Ç., Saygı, E., & Umay, A. (2016). İlköğretim matematik öğretmenlerinin zekâ oyunları dersi ile ilgili görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 280-294. Doi: 10.16986/HUJE.2016018494
• Uşun, S. (2012). Eğitimde program değerlendirme süreçler-yaklaşımlar ve modeller (2. baskı). Ankara: Anı.
• Yakar, A. & Saracaloğlu, A. S. (2016). 2013 ortaokul 5. sınıf bilim uygulamaları dersi öğretim programının metfessel-michael program değerlendirme modeline göre değerlendirilmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(3), 769-799. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eku/issue/26697/280865
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, Ş., & Yıldız İkikardeş, N. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin zekâ oyunları dersine dair görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 14(1), 528-576. Doi: 10.17522/balikesirnef.671642