ELİF ŞAFAK’IN KAYIP AĞAÇLAR ADASI ROMANINDA POSTMODERN EKOLOJİYİ ÇÖZÜMLEMEK

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 2, 510 - 522, 15.06.2025

Mustafa Karabulut , Zehra Nur Canpolat

https://doi.org/10.7884/teke.1622191

Öz

Ekoeleştiri, 1970’li yıllardan itibaren disiplinlerarası bir çevresel eleştiri hareketi olarak ortaya çıkmış ve çevre aktivizmi ile ilişkilendirilmiştir. Zamanla edebiyat alanında da doğa ile kurulan ilişkiler bağlamında önemli bir tartışma ekseni hâline gelen bu yaklaşım, özellikle ekolojik temaların edebî metinlerde nasıl temsil edildiğini incelemektedir. Elif Şafak’ın Kayıp Ağaçlar Adası adlı romanı, postmodern anlatı teknikleriyle kurgulanmış bir iklimkurgu (climate fiction) örneği olarak ekolojik meseleleri merkeze almaktadır. Bu çalışmada, öncelikle 1974’te meydana gelen iç çatışmanın Kıbrıs Adası’nda yalnızca insan toplulukları üzerindeki değil, diğer canlı türleri ve romanın anlatıcısı konumundaki İncir Ağacı üzerindeki etkileri analiz edilecektir. Ardından romanın başat karakterlerinden Defne’nin ölümüyle şekillenen ekolojik keder ve yas kavramları ele alınacaktır. Son olarak yazarın kurguladığı çevreci estetik dil çerçevesinde, hipernesne (hyperobject) kavramı bağlamında iklim değişikliği ve ekolojik belirsizlik sorunsallaştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Elif Şafak , Kayıp Ağaçlar Adası romanı , ekoloji , postmodern roman

Teşekkür

TEŞEKKÜR EDERİM

ANALYZING POSTMODERN ECOLOGY IN ELIF SHAFAK’S NOVEL THE ISLAND OF MISSING TREES

Öz

Ecocriticism is a form of environmental activism that has been explored across various disciplines worldwide since the 1970s. Over time, this movement has gained prominence in literary studies, particularly in its engagement with representations of nature. Ecocriticism examines how different literary works depict and interact with the natural world. Elif Şafak’s latest novel, The Island of Missing Trees, exemplifies climate fiction through its postmodern narrative techniques, placing ecology at the heart of the story. This study first explores the environmental impact of the 1974 Cyprus conflict, not only on humans but also on other living beings, particularly the Fig Tree, the novel’s primary narrator. Subsequently, it examines the themes of ecological grief and mourning, intertwined with the death of Defne, one of the main characters. Finally, the study addresses climate change and ecological uncertainty as hyperobjects, analyzed through the novel’s environmental aesthetic.

Anahtar Kelimeler

Elif Shafak , The Island of Missing Trees novel , ecology , postmodern novel

Kaynakça

• Albrecht, G. A. (2019). Earth emotions: New words for a new world. New York: Cornell University Press.
• Broome, B. J. (2005). Yeşil hat üzerine kurulan köprüler. Lefkoşa: Action Global Communications.
• Butler, J. (2005). Kırılgan hayat. Başak Ertür, (çev.), İstanbul: Metis.
• Carson, R. (2004). Sessiz bahar. Çağatay Güler, (çev.), Ankara: Palme.
• Freud, S. (2014). Yas ve melankoli. Aslı Emirsoy, (çev.), İstanbul: Telos.
• Garrard, G. (2016). Ekoeleştiri. Ertuğrul Genç, (çev.), İstanbul: Kolektif Kitap.
• Glotfelty, C. ve Fromm, H. (1996). The ecocirticism reader. Atina: The University of Georgia Press.
• İbrişim, D. G. (2023). Ekolojik keder, ekolojik yas ve solastalji. Beşeri bilimlerin 50 rengi. Nevşehir: Kapadokya Üniversitesi.
• Karabulut, M. (2011). Cahit Sıtkı Tarancı’nın şiirlerine psikanalitik bir yaklaşım. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(3), 973-988. DOI:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2257
• Köroğlu, N. (2023). Ekoloji ve ekoeleştiri. Beşeri bilimlerin 50 rengi. Nevşehir: Kapadokya Üniversitesi.
• Lertzman, R. (2015). Environmental melancholia: psychoanalytic dimensions of engagement. Routledge.
• Moran, B. (1999). Edebiyat kuramları ve eleştiri. (2. Baskı), İstanbul: İletişim.
• Morton, T. (2016). Dark ecology. New York: Columbia University Press.
• Neruda, P. (2004). Yaşadığımı itiraf ediyorum. Ahmet Arpad, (çev.), İstanbul: Evrensel.
• Oppermann, S. (2012). Ekoeleştiri-çevre ve edebiyat. Ankara: Phoenix.
• Ouzoun, G. (2024). Disclosing The “Other(s)” in Elif Shafak’s The Island of Missing Trees and Christy Lefteri’s Songbirds Master of Arts, İstanbul: Yeditepe University Graduate School of Social Sciences.
• Plumwood, V. (2017). Femizim ve doğayı çözümlemek. Başak Ertür, (çev.), İstanbul: Metis.
• Sazyek, E. (2022). Ekoeleştiri kuramı. Edebiyat Kuram ve Eleştiri (Kuram-Kavram-Kapsam-Yöntem-Uygulama). Veysel Şahin, (ed.), Ankara: Akçağ.
• Shakespeare, W. (2003). Macbeth. Bülent Bozkurt, (çev.), İstanbul: Remzi.
• Şafak, E. (2023). Kayıp ağaçlar adası. Omca A. Korugan, (çev.), İstanbul: Doğan Kitap.
• Yavuz, Y. (2019). Edebiyat ve ekoeleştiri: Latife Tekin’in Manves City ve Sürüklenme adlı romanları. Edebî Eleştiri Dergisi, Eleştiri Kuramları Özel Sayısı, 3(3), 245-259, DOI: 10.31465/eeder.567368
• Yazgünoğlu, K. (2022). İklimkurgu. İstanbul: Çizgi.