THE ISSUE OF TRANSFORMING JOKES INTO POETIC FORM AND AN EVALUATION OF THE TEMEL JOKES TRANFORMED BY YUSUF MISIRLIOGLU

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 4, 1288 - 1298, 15.12.2025

Abonoz Küçük

https://doi.org/10.7884/teke.1645214

Öz

As a literary genre, jokes that create fictional human types through humor hold an important place in Turkish oral prose tradition. The transformation of prose jokes into poetic form has attracted scholarly attention since the early 20th century. Figures such as M. Fuad Köprülü and Orhan Veli Kanık produced and published poetic versions of Nasreddin Hoca jokes. Continuing this line, Yusuf Mısırlıoğlu, a minstrel who performed without instruments, transformed 53 jokes—mostly Temel Jokes—into verse in his book Temel Bir Gün (“One Day, Temel”). This study analyzes the structure and content of those poetic texts, emphasizing Mısırlıoğlu’s role and contributions to the transformation of joke narratives into verse and his significance within the tradition of Turkish humorous oral literature.

Anahtar Kelimeler

Joke , joke types , Temel jokes , Yusuf Mısırlıoglu

FIKRALARIN NAZMA ÇEKİLMESİ MESELESİ VE YUSUF MISIRLIOĞLU’NUN NAZMA ÇEKTİĞİ TEMEL FIKRALARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Mizah unsurunun ön planda olduğu, tipler üzerinden kurgusal bir zemine sahip fıkra türü Türk sözlü geleneğinin nesir anlatıları içerisinde dikkate değer bir yere sahiptir. Nesir odaklı bir tür olan fıkraların nazma çekilmesi meselesi 20. yüzyılın başlarından itibaren araştırmacıları meşgul etmiştir. Bu husustaki ilmi tartışmaların yanında M. Fuad Köprülü ve Orhan Veli Kanık gibi isimlerin Nasreddin Hoca fıkralarını nazma çekerek yayımladıkları da bilinmektedir. Fıkraların nazma çekilmesi ve neşredilmesi hususunda 20. yüzyılın başlarında başlayan çalışmalara ek olabilecek bir çalışma da Yusuf Mısırlıoğlu tarafından yapılmıştır. Bir kalem şairi olan Yusuf Mısırlıoğlu çoğunluğu Temel fıkraları olan 53 fıkra metnini nazma çekerek “Temel Bir Gün” adıyla yayımlamıştır. Bu çalışmada Yusuf Mısırlıoğlu’nun “Temel Bir Gün” adlı eserinde yer alan manzum fıkralar şekil ve içerik özellikleri açısından incelenmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde Yusuf Mısırlıoğlu’nun fıkraların nazma çekilmesi meselesindeki yeri ve alana sağladığı katkı ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fıkra , fıkra tipleri , Temel fıkraları , Yusuf Mısırlıoğlu

Kaynakça

• Ceran, D. (2017). Ortaokul Türkçe ders kitapları için metin önerisi: Manzum Nasreddin Hoca fıkraları. International Journal of Language Academy, 5(3), 48-65. Doi Number: http://dx.doi.org/10.18033/ijla.3573
• Çetin, İ. (1997). Manzum Nasreddin Hoca fıkraları. Uluslararası Nasreddin Hoca Bilgi Şöleni (Sempozyumu) Bildirileri. 24-26 Aralık 1996, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, s. 115-122.
• Gökşen, C. (2002). Temel fıkraları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gruda, Y. (2011). Manzum Bektaşi fıkraları. İstanbul: Bilgi.
• Kanık, O. V. (1949). Nasreddin Hoca 70 manzum hikâye. İstanbul: Doğan Kardeş.
• Kılıç, M. (2023). Sivas folkloruna dair manzum bir halk fıkrası: Sivaslı Edib’in manzum Hekimname’si. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 11(32), 43-60. Doi Number: http://dx.doi.org/10.12992/TURUK1285
• Kocagöz, S. (1972). Nasreddin Hoca fıkraları. İstanbul: Yeditepe.
• Küçük, A. (2021a). Giresun yöresi kemençecilik geleneği. Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Küçük, A. (2021b). Doğu Karadeniz yöresi âşık tarzı destan söyleme geleneği. Çanakkale: Paradigma Akademi.
• M. Fuad Köprülüzade. (1918). Nasreddin Hoca. İstanbul: Kanaat Matbaası.
• Mısırlıoğlu, Y. (2006). Temel bir gün. Sakarya: Vipajans.
• Mısırlıoğlu, Y. (2007). Gül incinmesin. Sakarya: Aşiyan.
• Mısırlıoğlu, Y., Çelikezen, A., Uslu K. ve Çakır, A. (2021). Akiseli şairler güldestesi-Çepnice nazireler. Sakarya: Değişim Aktüel.
• Mısırlıoğlu, Y. (2022). Manzum mektuplar. İstanbul: Değişim.
• Mısırlıoğlu, Y. (2024a). Dipsiz kuyu. İstanbul: Değişim.
• Mısırlıoğlu, Y. (2024b). Temel bir gün. İstanbul: Değişim.
• Sakaoğlu, S. (2002) Masallar. Türk Dünyası Edebiyatı Tarihi, C II, s. 131-312, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
• Sakaoğlu, S. ve Alptekin, A. B. (2009). Nasreddin Hoca. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Oğuz, M. Ö. (2001). Halk şiirinde tür, şekil ve makam. Ankara: Akçağ.
• Uysal, M. (2004). 19. yüzyılda Almancada manzum bir Nasreddin Hoca fıkraları tercümesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 52(2), 135-146. https://dergipark.org.tr/en/pub/belleten/issue/45357/568345
• Uzunoğlu, S. (2025). Yusuf Mısırlıoğlu (Âşık Çepni) hayatı-sanatı-eserleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Giresun: Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, D. (2016). Türk edebiyatında Bektaşi fıkraları. Ankara: Akçağ.