DREAMS IN MELIH CEVDET’S NOVEL OF AYLAKLAR

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 4, 1249 - 1267, 15.12.2025

Yusuf Çopur

https://doi.org/10.7884/teke.1645334

Öz

With the technical possibilities offered by the novel genre, the author has the opportunity to describe people's psychological, emotional and social situations in detail with certain techniques within the scope of the plot. Thanks to this feature of the novel genre, the reader; Feels more closely the emotional, psychological and social situations of the person or people in the study. Melih Cevdet Anday discussed the emotional and psychological states of fictional characters in detail in his first novel, Aylaklar, which Melih Cevdet Anday discussed the emotional and psychological states of fictional characters in detail in Aylaklar. Characters, seek their existence in the future rather than the present, in dreams rather than reality. Şükrü Pasha Mansion, the setting of the novel, is at the center of the dreams in the work. Şükrü Pasha Mansion was destroyed as a result of the idle lives of its inhabitants.
In this study, the dreams of the heroes in the novel Aylaklar are focused on, and the individual and social effects of these dreams are touched upon, based on the characters’ relationships with each other and with life. The dreams of the heroes are discussed based on the dream concepts of Sigmund Freud, Carl Gustav Jung and Gaston Bachelard, and idleness and idle states are discussed based on the approaches of Georg Simmel, Walter Benjamin and David Le Breton to this concept and situation.

Anahtar Kelimeler

Melih Cevdet Anday , literature , dream , novel

MELİH CEVDET ANDAY’IN AYLAKLAR ROMANINDA HAYALLER

Öz

Melih Cevdet Anday, Aylaklar’da kurgulanan kişilerin duygusal, psikolojik durumlarını ayrıntılı bir şekilde ele almıştır. Romandaki kişiler; varoluşlarını “şimdi”den ziyade gelecekte, “gerçek”ten ziyade hayalde aramaktadırlar. Romanın geçtiği mekân olan Şükrü Paşa Konağı, eserdeki hayallerin merkezindedir. Şükrü Paşa Konağı, içinde yaşayanların hayatın gerçeklerinden kopuk, kimi zaman ütopik özellikler gösteren hayallerinin hazin sonucunda ortaya çıkan aylak yaşamları neticesinde yok olur.
Bu çalışmada Aylaklar romanındaki kahramanların hayalleri üzerinde durulmuş, bu hayallerin karakterlerin birbirleriyle, toplumla ve yaşamla olan ilişkileri zemininde bireysel ve sosyal etkilerine değinilmiştir. Kahramanların hayalleri; Sigmund Freud, Carl Gustav Jung ve Gaston Bachelard’ın hayal kavramları üzerinden; aylaklıkları, aylaklık durumları da Georg Simmel, Walter Benjamin ve David Le Breton’un bu kavrama ve duruma dair yaklaşımları zemininde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Melih Cevdet Anday , edebiyat , hayal , roman

Etik Beyan

gerektirmiyor

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Akça, H. (2007). 1963-1965 yılları arasında yayımlanan Türk romanında toplumcu gerçekçilik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akça, H. (2023). Melih Cevdet’in Aylaklar romanında Peter Pan sendromu. Söylem Filoloji, 8(1), 148-165. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1266197.
• Anday, M. C. (2011). Aylaklar. İstanbul: Everest.
• Bachelard, G. (2008). Uzamın poetikası. (çev. Alp Tümertekin). İstanbul: İthaki.
• Bahadır, A. (2007). Jung ve din. İstanbul: İz.
• Dere, M. (2015). Aylaklar romanında aile ve ev. Tübar, XXXVIII/Güz, 45-59. https://doi.org/10.17133/tubar.69134
• Doğan, M. C. (2012). Melih Cevdet Anday’ın romancılığı. Ankara: Kurgan Edebiyat.
• Eser, Z. (2007). Nostaljinin pazar bölümleme değişkeni olarak kullanılması üzerine kavramsal bir çalışma. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 115-130. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sufesosbil/issue/11416/136362
• Kılıç, M. (2017). Türk romanında flanör düşüncenin eleştirel iki yorumu: Aylak Adam ve Aylaklar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi SBE.
• Klinger, E. (1990). Daydreaming: using waking fantasy and imagery for self-knowledge and creativity. Los Angeles: J. P. Tarcher.
• Koçal, A. (2010). Ahmet Mithat’tan Leyla Erbil’e Türk edebiyatında ‘aylak tipi’nin kültürel ve düşünsel gelişimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(21), 209-226. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/117931
• Kurt, K. (2024). Aylaklar’da metinlerarası bir karşılaşma: babalar ve çocuklar, dönüşümler ve çatışmalar. Zemin, 1(7), 56-87. https://doi.org/10.5281/zenodo.12518781
• Le Breton, D. (2008). Yürümeye övgü. (İ. Yerguz, çev.). İstanbul: Sel.
• Moran, B. (1977). Alafranga Züppeden Alafranga Haine. Birikim, 5(27), 1-17. https://birikimdergisi.com/Images/UserFiles/Images/Spot/70/27/alafranga_zuppeden_alafranga_haine_berna_moran.pdf
• Ölçer, H. (2023). Kriminal flanör: Travis Bickle örneği. Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, 4(12), 37-51. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3179027
• Sağlam, Ö. (2022). Gaston Bachelard’ın uzamın poetikası bağlamında Necip Fazıl Kısakürek’in Bir Adam Yaratmak oyunu. Söylem Filoloji, 7(1), 192-207. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2261345
• Simmel, G. (2009). Bireysellik ve kültür. (T. Birkan, çev.). İstanbul: Metis.
• Singer, J. L. (1975). The inner world of daydreaming. New York: Harper & Row.
• Tanyeri, K. & Pulat, A. (2022). Göstergebilimsel açıdan bir uzamın anlamyükü. Söylem Filoloji, (7), 137-156. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2170736
• Tuğcu, E. (2017). Aylaklar romanında ideoloji, mekân ve birey. ICSER Dergisi, (2), 428-435. https://www.academia.edu/33321902/Aylaklar_Roman%C4%B1nda_%C4%B0deoloji_Mekan_ve_Birey
• Ümer, E. (2017). Walter Benjamin’de tipler, imge ve deneyim. SineFilozofî Dergisi, 2(4), 25-55. https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.351043
• Yam, F. C. (2021). Uyumsuz hayal kurma kavramının film analizi yöntemiyle incelenmesi. Current Approaches in Psychiatry, (13), 27-39. https://doi.org/10.18863/pgy.877490
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. İstanbul: Seçkin.