ADDRESSING EARTHQUAKES THROUGH RISK SOCIETY THEORY AND SEMIOTICS: THE CASE OF FILM “SAN ANDREAS”

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 4, 1451 - 1466, 15.12.2025

Abdulselami Sarıgül , İsmail Gürler , Yavuz Selim Sercan

https://doi.org/10.7884/teke.1720064

Öz

This study analyzes the film “San Andreas” through Ulrich Beck’s risk society theory and Barthes’ semiotic method. Beck argues that modern societies face escalating natural and technologically induced risks, with earthquakes standing out as disasters that cause severe destruction and long-term social consequences. These risks have increasingly drawn the attention of the film industry, leading to the production of earthquake-themed narratives. In this study, the film’s representations of earthquake-related dangers are examined through signifier, signified, and semiotic structures, focusing on the images, spaces, and associations that construct the film’s portrayal of risk. The analysis reveals that while earthquakes are natural phenomena, their impacts can be amplified by human actions and urban vulnerability. In conclusion, earthquakes are natural risks, but they can be triggered by man and can cause great destruction in settlements, and earthquakes involve risks that will lead to material losses, mass causalities, displacement, and broader social transformations.

Anahtar Kelimeler

Earthquake , risk society , semiotics , Ulrich Beck , Roland Barthes

DEPREMLERİN RİSK TOPLUMU KURAMI VE GÖSTERGEBİLİM ÜZERİNDEN ELE ALINMASI: “SAN ANDREAS FAYI” FİLMİ ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışma farklılaşan risklerin Ulrich Beck’in risk kuramı üzerinden San Andreas Fayı filminin göstergebilimsel incelenmesini içermektedir. Doğal ve imal edilmiş riskler üzerine çalışan Beck, modern toplumların, beklenmedik teknolojik ve çevresel risklerle karşı karşıya kaldığı yeni bir döneme adım attığını belirtmiştir. Özellikle depremler, Beck’in belirttiği riskler arasında, yıkımlara sebep olan ve insan yaşamı üzerinde olumsuz etkilere yol açmış felaketlerden biridir. Bu durum sinema sektörünün dikkatini çekmiş ve deprem temalı filmler beyaz perdeye yansımıştır. Bu çalışmanın amacı deprem temalı “San Andreas Fayı” filminin Ulrich Beck’in risk toplumu kuramı ve Barthes’in göstergebilim yöntemi kullanılarak analiz etmektir. Filmdeki depremden kaynaklı, risk ve bunların toplumsal sonuçları hakkında, kullanılan imgeler, mekânlar ve çağrışımlar üzerinden gösteren, gösterilen ve göstergeler vasıtasıyla analizler yapılmıştır. Sonuç olarak, depremlerin doğal riskler olduğu ancak insan eliyle tetiklenebileceği ve yerleşim yerlerinde büyük yıkımlara neden olabileceği, ayrıca depremin maddi kayıplara, kitlesel ölümlere, büyük göçlere ve toplumsal değişimlere yol açacak riskler içerdiği yönünde kanıtlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem , risk toplumu , göstergebilim , Ulrich Beck , Roland Barthes

Kaynakça

• Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri. (çev. B. Vardar, M. Rifat). Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Bauman, Z. (2019). Akışkan modernite. İstanbul: Can.
• Bayhan, V. (2002). Risk Toplumu. Doğu-Batı, Mayıs-Haziran-Temmuz, 5(19), 189.
• Beck, U. (2011). Risk toplumu: Başka bir modernliğe doğru. (çev. K. Özdoğan ve B. Doğan). İstanbul: İthaki.
• Boyne, R. (2001). Cosmopolis and Risk. Theory, Culture & Society, Sage Publications, London, 18(4), 57-58.
• Delibaş, K. (2017). Risk toplumu. İstanbul: Ayrıntı.
• Demuth, K. (2001). Prosodic constraints on morphological development. In Weissenborn, J. & Höhle, B. (eds), Approaches to bootstrapping: Phonological, syntactic and neurophysiological aspects of early language acquisition. Amsterdam: John Benjamins. 24, 3-21.
• Fırat, M. (2022). Deprem ve toplumsal etkileri, Tezkire Dergisi, (80), 47-72.
• Giddens, A. (2000). Elimizden kaçıp giden dünya. (çev. O. Akınhay). İstanbul: Alfa.
• Giddens, A., & Griffiths, S. (eds.). (2006). Sociology (5th ed.). Polity Press.
• Gündüz, İ. (2008). Türkiye’de afet yönetimi uygulaması ve yeni bir model önerisi. Yayımlanmamış Doktora tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güvenç, B. (1996). Kültür ve demokrasi. Ankara: Gündoğan.
• Hu, P., Du, S. & Tian, G. (2023). Service provider and “no accident”: A study of teachers’ discipline risk from the perspective of risk society. Sustainability, 15(5), 4434. https://doi.org/10.3390/su15054434
• Karaca, N. (2009). Türban: Bir söylembilimsel “anlamlama” ve göstergebilimsel “çözümleme” denemesi. Folklor/Edebiyat, 15(57), 293-314.
• Kovacevic, B. & Kovacevic, İ. (2017). Sociology of global risk society (Anthony Giddens and Ulrich Beck). Banja Luka: European Defendology Center.
• Lupton, D. (1999). Risk. London: Routledge.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Neuman, W. L. (2020). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar. Siyasal.
• Oliver-Smith, A. (2006). Disasters and forced migration in the 21st century. https://items. ssrc.org/understanding-katrina/disasters-and-forced-migration-in-the-21st-century (Erişim tarihi: 12.10.2020).
• Schneid, D. & Collins, L. (2001). Disaster management and preparedness. Boca Raton-Florida: Lewis Publishers, 39-40.
• Yıldırım, E. (2014). Risk toplumunda (depremle) yaşamak. Akademik İncelemeler Dergisi, 3(1), 75-85. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/17840