GÜNÜMÜZ TÜRKMEN TÜRKÇESİNDE ŞAHIS İFADESİ TAŞIYAN ZARF-FİİLLER

Yıl 2016, , 0 - 0, 15.06.2016

Emre Türkmen

https://doi.org/10.7884/teke.641

Öz

Türkçede fiillere eklenerek zaman, süreç, sebep, tarz, şart gibi yönlerden zarf görevinde kullanılan zarf-fiiller, eski Türkçeden beri esas itibariyle şahıs eki almaz. Türkiye Türkçesinde yalnız isim-fiillerden ve sıfat-fiillerden meydana gelen türemiş zarf-fiillerde şahıs ifadesi görülebilmektedir. Günümüz Türkmen Türkçesinde ise türemiş zarf-fiillerde görülebilen şahıs ifadesinin yanı sıra diğer Oğuz grubu Türk lehçelerinden farklı olarak iyelik ekleri vasıtasıyla basit zarf-fiillerde de şahıs ifadesi görülebilmektedir. Çalışmamıza merkez edindiğimiz Türkmen Türkçesindeki zarf-fiillerin şahıs ifadesi taşıyabilme özelliklerine daha önce yapılmış çalışmalarda değinilmiş fakat konu müstakil olarak ele alınıp incelenmemiştir. Bu sebeple çalışmada Türkmen Türkçesinde şahıs ifadesi taşıyan zarf-fiiller Türkiye Türkçesiyle benzer ve ayrılan yönleri karşılaştırılıp örneklerle ayrıntılandırılarak verilmeye çalışılacaktır.

Kaynakça

• BANGUOĞLU, T. (2015). Türkçenin Grameri (10. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu
• Yayınları.
• BORCAKOV, A., SARIHANOV, M., SÖYEGOV, M., HOCAYEV, B. ve ÄRNAZAROV, S.
• (2000). Türkmen Diliniñ Grammatikası, Morfologiya. Aşkabat, 1999. (TDK armağanı).
• Ankara: Ruh Neşiryat.
• BURAN, A., ALKAYA, E. ve YALÇIN, S. K. (2014). Çağdaş Türk Yazı Dilleri Güneybatı /
• Oğuz Grubu. Ankara: Akçağ Yayınları.
• BURAN, A. ve ALKAYA, E. (2013). Çağdaş Türk Lehçeleri (9. Baskı). Ankara: Akçağ
• Yayınları.
• CLARK, L. (1998). Turkmen Reference Grammer (Yay: L. Johanson). Wiesbaden:
• Harrassowitz Verlag.
• DELİCE, T. B. (2010). Türkmen Türkçesinde Fiil. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum:
• Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• DOĞAN, L. (2010). Türkmen Türkçesi. Çağdaş Türk Lehçeleri El Kitabı. (Ed: L. Doğan).
• İstanbul: Kriter Yayınları
• ERCİLASUN, A. B. vd. (1991). Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü. Ankara: Kültür
• Bakanlığı Yayınları.
• ERGİN, M. (2013). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak.
• GABAIN, A. V. (1988). Eski Türkçenin Grameri. (Çev: M. Akalın). Ankara: Türk Tarih
• Kurumu Yayınları 532.
• GENCAN, T. N. (1979). Dilbilgisi (4. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları 418.
• GÜLSEVİN, G. (1990). Türkçede -sa Şart Gerundiumu Üzerine. Türk Dili, 467, 276 - 279.
• KARA, M. (2007). Türkmen Türkçesi. Türk Lehçeleri Grameri. (Ed: A. B. Ercilasun). Ankara:
• Akçağ Yayınları, s. 231 - 290.
• KARAAĞAÇ, G. (2013). Türkçenin Dil Bilgisi (2. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• KORKMAZ, Z. (2014). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi (4. Baskı). Ankara: Türk Dil
• Kurumu Yayınları.
• SARIYEV, B. ve GÜDER, N. (1998). Türkmencenin Grameri (II Morfologiya: Şekil Bilgisi).
• Ankara: Türk Dünyası Gençlerinin Mahtumkulu Yayın Birliği.
• TEKİN, F. (2013). İken / -Ken ekinin Türkçe’de Görünümü. 8. Milletlerarası Türkoloji
• Kongresi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, s. 511 - 518.
• TEKİN, Ş. (2014). İştikakçının Köşesi Türk Dilinde Kelimelerin ve Eklerin Hayatı Üzerine
• Denemeler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TÜRKMEN, E. (2015). Türkmen Türkçesinde Zarf-Fiiller. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
• Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• UYGUR, C. V. (2011). Türkmen Türkçesi. Isparta: Fakülte Kitabevi 89.
• YÜCE, N. (1999). Gerundien Im Turkischen: Eine Morphologische und Syntaktische
• Unterschung (Yay: M. Ölmez). İstanbul: Simurg Yayınları.
• İnternet Kaynakları
• http://gollanma.com/kitaphana, Mayıs 2016.
• Taranan Eserler
• AŞYR, Ç. (1986). Göreş. Aşgabat: Türkmenistan Neşirýaty.
• ÇARYÝEWA, O. ve HANMYRADOW, G. (2008). Diplom Işlerini Taýýarlamak. Aşgabat:
• Ylym Neşirýaty.
• DURDYÝEWA, A. (2006). Ependi. Aşgabat: Miras.
• ERGUN, M. ve SAKAOĞLU, S. (1991). Türkmen Halk Masalları. Ankara: Kültür Bakanlığı
• Yayınları.
• GOWŞUDOW, A. (1990). Mähri-Vepa (Roman). Aşgabat: Mekdep Kitaphanası Magarıf.
• ÖZKAN, İ. (1999). Ependi Şorta Sözler, Yomaklar Nasreddin Hoca Fıkraları. Ankara: TİKA.
• RECEBOW, R. (1991). Gadym Türkmen Edebiýaty (VIII - XII Asyrlar). Aşgabat: Ylym.
• REICHL, K. (1982). Türkmenische Märchen. Bochum: Studienverlag Brockmeyer.
• SARYHANOW, N. (2007). Şükür Bagşy. Aşgabat: Türkmen Döwlet Neşirýat Gullugy.
• Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi 11 (Nesir-Nazım), (1998). Türkmenistan Türk
• Edebiyatı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• WELSAPAR, A. (2002). Kepjebaş (Roman). Stockholm: Gün Neşirýaty.
• WELSAPAR, A. (2004). Böwsülen Tümlük (Roman). Stockholm: Gün Neşirýaty.
• WELSAPAR, A. (2007). Mülli Tahyryñ Hudaýlygy. Stockholm: Gün Neşirýaty.