As to Comparing Two Copies of Mecâlisun Nefâyis with Respect to Vocabulary

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 99 - 112, 01.03.2012

Hanife Gezer

https://doi.org/10.7884/teke.21

Öz

Nevâî is Turkish literature’s greatest person who has works about diverse kinds and subjects, is productive, has significant influence on his contemporaries and following periods. Mecâlisü’n – Nefâyis is first Turkish collection of poets’s biographies and there are many manuscript copies of it in libraries of home and abroad. It has read by West Turkic people and influenced writers of collection of poets’s biographies in Anatolia. Our article’s subject is a copy of Mecâlisü’n – Nefâyis which is copied to West Turkic and it is undefined that copy has written by whom and when. In this article we will compare two copies of Mecâlisü’n – Nefâyis with respect to vocabulary.

Anahtar Kelimeler

Mecâlisü’n - Nefâyis, Ali Şir Nevâî, West Turkic, Chagatai Turkish

Mecâlisün Nefâyis’in İki Nüshasının Söz Varlığı Açısından Karşılaştırılması Üzerine

Öz

Nevâî, çeşitli tür ve konularda eserleri olan, verimli, kendi devrine ve kendinden sonraki devirlere tesir etmiş, Türk edebiyatının en büyük şahsiyetidir. Türkiye ve Türkiye dışındaki kitaplıklarda pek çok yazma nüshası bulunan Türkçe ilk şairler tezkiresi olan Mecâlisü’n – Nefâyis, Batı Türklerince de okunmuş ve Anadolu tezkireciliğini etkilemiştir. Yazımızın konusunu teşkil eden Mecâlisü’n – Nefâyis nüshası ise Batı Türkçesine aktarılmış müstensihi ve istinsah tarihi belli olmayan bir aktarma metindir. Bu yazıda aktarma metin ile Çağatay Türkçesi metin söz varlığı açısından karşılaştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mecâlisü’n - Nefâyis, Ali Şir Nevâî, Batı Türkçesi, Çağatay Türkçesi

Kaynakça

• ABİK, D. (2001). “Mütehayyirin Dolayısıyla Birkaç Nokta”, Ali Şir Nevai’nin 560. Doğum, 500. Ölüm yıl Dönümlerini Anma Toplantısı Bildirileri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• BOROVKOV, A. K (1954). “Özbek Yazı Dilinin Kurucusu Ali Şir Nevai”. Ankara: TDAY Belleten.
• DEVELLİOĞLU, F. (2008). Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• ERASLAN, K. (2001). Ali Şir Nevayi Mecalisü’n – Nefayis I-II (Giriş ve Metin). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• GÜLENSOY, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, 1. Cilt A-N, 2. Cilt O-Z, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• HEYET, C. (2008). Türk Dilinin ve Lehçelerinin Tarihi Seyri, Çev: Mürsel ÖZTÜRK, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• İSEN, M. (2001). “Türk Biyografi Geleneğinde Ali Şir Nevai’nin Yeri”, Ali Şir Nevai’nin 560. Doğum, 500. Ölüm yıl Dönümlerini Anma Toplantısı Bildirileri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KAFESOĞLU, İ. (1962). “Ali Şir Nevai Devri Tarihine Bir Bakış”, Ali Şir Nevai – Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Doğu Türkistan Göçmenler Cemiyeti Neşriyatı.
• KARAÖRS, M. (2001). “Nevadirü’ş – Şebab Ali Şir Nevai’nin İkinci Divanı”, Ali Şir Nevai’nin 560. Doğum, 500. Ölüm yıl Dönümlerini Anma Toplantısı Bildirileri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KÖPRÜLÜ, M. F. (1941). Ali Şir Nevai, İstanbul: Türk Tarih Kurumu, Maarif Matbaası.
• KUÇKARTAYEV, İ. (1955). “Ali Şir Nevai’nin Dil Dünyası”, Türk Dili, S. 522.
• LEVEND, A. S. (1965). Ali Şir Nevayi I. C. (Hayatı, Sanatı ve Kişiliği). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• LEVEND, A. S. (1966). “Ali Şir Nevai”, Türk Dili Dergisi, C. XV, Sayı 173.
• MECÁLİSÜ’N – NEFAYİS, Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Bölümü 1675 numaralı yazma.
• ÖZTÜRK, R. (1995). “Ali Şir Nevai’nin Dili Hakkında”, TDAY, Belleten.
• RECEBOV, N. (1991). Nevaiy – Ana Tili Üçün Küreşçi, Özbek Dili ve Edebiyatı Dergisi, 1/1, 32.
• TARLAN, A. N. (1962). “Ali Şir Nevai”, Ali Şir Nevai – Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Doğu Türkistan Göçmenler Cemiyeti Neşriyatı.
• TİMURTAŞ, F. K. (1962). “Ali Şir Nevai’nin Türk Diline Hizmetleri” Ali Şir Nevai – Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Doğu Türkistan Göçmenler Cemiyeti Neşriyatı.
• TİMURTAŞ, F. K. (1966). “Ali Şir Nevai’de Türklük Duygusu”, Türk Dili Dergisi, Cilt XV, Sayı 173.TÜRK, V. (2010). “Lehçeler Arası İlişkiler ve Oğuz Türkçesinde Bir Nevai Eseri”, TÜBAR – XXVIII / 2010 Güz.
• TÜRKÇE SÖZLÜK (2005). 10. Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_lehceler&view=lehceler