Religious, Mystical and Metaphysical Elements in Yahya Kemal’s Poetry

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 218 - 245, 01.03.2012

Mehmet Soğukömeroğulları

https://doi.org/10.7884/teke.4

Öz

The research subjects of the metaphysics defined as the world beyond the real world are the universe, God and spirit. The idea of metaphysics, also dealing with morality, death and the subjects like these, can be reached through the senses but not through the mind. Later, this concept used firstly by Aristotle has begun to be used by Islamic philosophers. The concept of metaphysics tried to be described by philosophers is evaluated in the field of literature with the use of the idealist view searching the concepts of intuition, experience, existence idea or thought and of the methods of spiritual sciences. The metaphysical items composed of the concepts of Allah (God), life, death, the life after death, “tasavvuf”, spirit, existence, nothingness, heart, “hikmet”, “devriye”, and time existing in Yahya Kemal’s poems are the subjects of our article.

Anahtar Kelimeler

Yahya Kemal, metaphysic, poem, God (Allah), spirit, death.

Yahya Kemal'in Şiirlerinde Dinî, Mistik ve Metafizik Ögeler

Öz

Bilinen âlemin arkasındaki âlem olarak tanımlanan metafiziğin araştırma konuları, evren, Tanrı ve ruhtur. Bunun yanı sıra ahlâk, ölüm gibi kavramlarla da ilgilenen metafiziğe, akıl yoluyla değil, duyular vasıtasıyla ulaşılabilir. Batı ve İslam filozoflarınca açıklanmaya çalışılan metafizik, edebiyat biliminde sezgi, yaşanmışlık, varlık, fikir veya düşünce kavramlarını inceleyen idealist görüş veya manevi bilimler yöntemi içerisinde değerlendirilir. Bu bağlamda Yahya Kemal şiirinde yer alan Allah, hayat, ölüm, ölümden sonra, tasavvuf, ruh, varlık, yokluk, gönül, hikmet, devriye ve zaman kavramlarından müteşekkil metafizik ögeler makalemizin konusunu teşkil eder.

Anahtar Kelimeler

Yahya Kemal, Metafizik, şiir, Allah, ruh, ölüm

Kaynakça

• AKENGİN, Y. (2012). Edebiyat Biraz da Mistisizmdir. Bizim Külliye. 50, 31-32.
• AYVAZOĞLU, B. (2003). Yahya Kemal (Eve Dönen Adam). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• AYVAZOĞLU, B. (2008). Yahya Kemal, “Eve Dönen Adam”, Ansiklopedik Biyografi. İstanbul: Kapı Yayınları.
• BANARLI, N. S. (1984). Bir Dağdan Bir Dağa. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• BERGSON, H.vd. (2001). Metafizik Nedir (drl. A. Aydoğan). İstanbul: Birey Yayınları.
• BEYATLI, Y. K. (1962). Eski Şiirin Rüzgârıyle. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• BEYATLI, Y.K. (1976). Bitmemiş Şiirler. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• BEYATLI, Y.K. (2004). Kendi Gök Kubbemiz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BEYATLI, Y.K. (2004). Rubâîler ve Hayam Rubâîlerini Türkçe Söyleyiş. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BİLGEGİL, K. (1997). Yahya Kemal’in Şiirlerinde Din. M. Kaya Bilgegil’in Makaleleri. (hzl. Zöhre Bilgegil), Ankara: Akçağ Yayınları, , s. 547-575.
• BOLAY, S. H. (1983). Yahya Kemal ve Din. Ölümünün Yirmibeşinci Yılında Yahya Kemal Beyatlı. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, s.195-218.
• BOLAY, S. H. (2005). Aristo Metafiziği ile Gazzalî Metafiziğinin Karşılaştırılması. Ankara: MEB Yayınları.
• CEBECİ, O. (2004). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları.
• ÇETİN, N. (2005). Şiir Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap Yayınları.
• ÇETİN, N. (2012). “Metafizik” Meselesini Sorgulamak. Bizim Külliye. 50, 20-27.
• ÇUBUKÇU, İ.A. (1992). Türk-İslam Düşüncesi Hakkında Araştırmalar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• EŞEL, E. (2009). Dinî ve Mistik Deneyimlerin Muhtemel Bilişsel ve Nörobiyolojik Düzenekleri. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 2, 193-205.
• GÖLPINARLI, A. (2004). Tasavvuf. İstanbul: Milenyum Yayınları.
• GÜÇLÜ, A.; E. UZUN; S. UZUN; Ü. H. YOLSAL (2002). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Bilim ve Sanat Yayınları.
• GÜNDÜZ, Ş. (2007). “İslam”, Yaşayan Dünya Dinleri. Ankara: Diyanet İşleri Bakanlığı Yayınları.
• HANÇERLİOĞLU, O. (1975). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
• HİLAV, S. (1997). Felsefe El Kitabı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• İPEK, A. (1992). Vahdet-i Vücut. İstanbul: Timaş Yayınları.
• KANTER, N. (2012). Ölüm. Bizim Külliye. 50, 70-72.
• KAPLAN, M. (1978). Şiir Tahlilleri I. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KARA, M. (1999). Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KARABULUT, A. (2012). Ömer Naci Soykan ile Felsefe, Edebiyat ve Metafizik İlişkisi Üzerine. Bizim Külliye. 50, 8-11.
• KARATAŞ, T. (2012). Metafizik Bizi Nereye Çağırıyor?. Bizim Külliye. 50, 17-19.
• KILIÇ, S. (1995). Tabiattaki Metafizik ve Guenon’un Doğu Metafiziği. Ankara: Akçağ Yayınları.
• KOLCU, A. İ. (2008). Edebiyat Kuramları. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• KÖPRÜLÜ, F. (2004). Edebiyat Araştırmaları I. Ankara: Akçağ Yayınları.
• KURNAZ, C. (1996), Hayali Bey Divanının Tahlili. İstanbul: MEB Yayınları.
• MAREN-GRİSEBACH, M. (1995). Edebiyat Biliminin Yöntemleri. (çev. Yrd. Doç. Dr. Arif Ünal), Ankara: AKM Yayınları.
• MİLLET, L. (2004). Metafizik (çev. Yrd., Doç. Dr. Talip Karakaya). Ankara: Elips Yayınları.
• ÖZBALCI, M. (1996). Yahya Kemal’in Duygu ve Düşünce Dünyası. Ankara: Akçağ Yayınları.
• ÖZDEN, H. Ö. (1996). İbn-i Sînâ Descartes Metafizik Bir Karşılaştırma. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• PALA, İ. (2003). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: LM Yayınları.
• PAZARLI, O. (1972). Din Psikolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• SAFA, P. (1979). Nasyonalizm Sosyalizm Mistisizm. İstanbul: Yağmur Yayınları.
• SARIKÇIOĞLU, E. (2002). Din Fenomenolojisi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları.
• SUNAR, C. (1966). Mistisizmin Ana Hatları. Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları.
• ŞENLER, Y. (1997). Kültür ve Edebiyata Dair Görüşleriyle Yahya Kemal. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• TANPINAR, A. H. (1988). 19uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• TANPINAR, A. H. (2005). Yahya Kemal. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TAŞDELEN, V. (2012). Metafizik ve Edebiyat: Sorundan Metafizik Gerçeğe. Bizim Külliye. 50, 43-54.
• TURAL, S. (2003). Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Din Duygusu. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• ÜLKEN, H.Z. (1967). İslâm Felsefesi, Ankara: Selçuk Yayınları.
• YAVUZ, H., Yahya Kemal Deist miydi? Tartışmalarına Gecikmiş Bir Zeyl, Zaman, 7 Aralık 2004.
• YAVUZ, H., Yahya Kemal Deist miydi?. Zaman, 9 Aralık 1997.