Makal-Meteller in Kazakh Turkish and “Tongue” with Organ Names Established Proverbs

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 1, 20 - 48, 15.03.2013

Emine Atmaca

Öz

The utterances which emphasize customs, tradition and culture as a jurisdiction which comes from the life experiences of communities, and the teaching and leading utterances which repeats oftenly in metaphorically systematized type is called proverb. Makal, makal-mätel which is in the topic whose name is the frazeologizm (

Anahtar Kelimeler

Kazakh Turkish, Turkey Turkish, proverb, semantics, name of the tongue organ

Kazak Türkçesinde Makal-Meteller ve “Dil” Organ Adıyla Kurulmuş Makallar

Öz

Toplumların yaşam deneyimlerinden doğan örf, adet, gelenek ve göreneklerini bilgece bir yargı olarak belirten, çoğu zaman mecazlı kalıplaşmış biçimleriyle tekrarlanan öğretici ve yol gösterici sözlere atasözü denir. Divan-ı Lügâti’t Türk’te sab-sav, Osmanlı Türkçesinde darb-ı mesel ve mesel tabir Türkiye Türkçesinde atasözü ve sav sözcükleriyle karşılanan atasözü terimi için Kazak Türkçesinde frazeologizm ( Anahtar Kelimeler Kazak Türkçesi, Türkiye Türkçesi, atasözü, anlam bilimi, dil organ adı

Anahtar Kelimeler

Kazak Türkçesi, Türkiye Türkçesi, atasözü, anlam bilimi, dil organ adı

Kaynakça

• ACAR, İ. (2009). Kazak Türkçesinde Göz, Kulak, Burun ve Dil Organ İsimleriyle Kurulmuş Atasözleri ve Anlam Özellikleri. Yayımlanmamış Lisans Tezi, Kazakistan: Kızılorda Korkut Ata Üniversitesi.
• AKSAN, D. (2006). Türkçenin Gücü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• AKSOY, Ö. A. (1991). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Atasözleri Sözlüğü 1. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• ALBAYRAK, N. (2009). Türkiye Türkçesinde Atasözleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• ALKAYA, E. (2001). Tatar Türkçesindeki Dil ve Söz ile İlgili Atasözleri Üzerine Bir Değerlendirme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Fırat University Journal of Social Science, C. 11 S. 2, 55-76.
• ALKAYA, E. (2006). Dil ve Söz Bağlamında Kırım Karay Türklerinin Atasözleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 20, s. 90.
• ALTAYLI, S. (2010). Atasözü ve Deyimler Arasındaki Farklar. Karadeniz Araştırmaları, Bahar S. 25, Ankara, 125-134.
• АMАNJОLОV, S. А. (1997). Kаzаk Edebiy Tilinin Jene Diyаlektоlоgiyasının Meseleleri. Аlmаtı: Gılım Baspası.
• ATMACA, E. (2009). Kazak Türkçesinde “Göz” Organ İsmiyle Kurulmuş Deyimlerin Yapı ve Anlam Özellikleri. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, /Journal of Turkish World Studies, C. XI, S. 2, 19-35.
• BALAKAYEV, M., JANPAYİSOV, E., TOMANOV, M. ve MANASBAEV, B. (2005). Kazak Tilinin Stilistikası. Almatı.
• BEGALİN, S. (1950). Kazaktın Makal-Metelderi. Almatı: Kazaktın Memlekettik Körkem Edebiyet Baspası.
• BURAN, A. ve E. ALKAYA, (1999). Çağdaş Türk Lehçeleri. Elazığ.
• ÇELİK, Ü. (1998). Kırgız Atasözleri ve Manas. Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı. Ankara: Pars Yılı.
• ÇINAR, A. A. (1997). Türk Dünyası Halk Kültürü Üzerine Araştırma ve İncelemeler. Muğla.
• ÇOBANOĞLU, Ö. (2004). Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları: 301, Kaynak Eserler Dizisi:7.
• DOĞAN, L. (2001). Türk Dünyası Atasözleri. Türk Kültürü, S. 458, 326-340.
• ERGAN, N. G. (1999). Türk Atasözleri ve Deyimlerinde Aile ve Akrabalık Anlayışı. Uluslararası III. Türk Kültürü Kongresi, Ankara.
• EYÜBOĞLU, E. K. (1973). On Üçüncü Yüzyıldan Günümüze Kadar Şiirde ve Halk Dilinde Atasözeri ve Deyişler. İstanbul: Doğan Kardeş Matbaacılık Sanayii A. Ş.
• GÖZAYDIN, N. (1998) Türk Dünyasının Atasözleri, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 6, 708-719.
• GÜLENSOY, T. (1975). Türk Dünyası Atasözlerinin Anlam Yönünden Benzerlikleri Üzerine Notlar. TDAY-Belleten, Ankara.
• GÜRGEN, İ. (2007). Türkiye Türkçesinde ve Kazak Türkçesinde Atasözlerinde Ortak Temalar, Kazakistan ve Türkiye’nin Ortak Kültürel Değerleri Uluslar Arası Sempozyumu 21-23 Mayıs, Almatı.
• GÜRSU, U. (2009). Kazak Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki Atasözlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
• İSMAİL, Z. ve GÜMÜŞ, M. (1995). Türkçe Açıklamalı Kazak Atasözleri. İstanbul: Engin Yayınları.
• KALİYEV, G. ve BOLGANBAYEV, E. (2006). Kazırkı Kazak Tilinin Leksıkologiyası men Frazeologiyası. Almatı: Sözdik Slovar Baspası.
• KALİYEV, G. ve SARIBAYEV, Ş. (1991). Kazak Diyalektologiyası. Аlmаtı: Ana Tili. KARAAĞAÇ, G. (2012). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü. (1991). Ankara: TDK Yayınları.
• KENESBAYEV, I. (1977). Kаzаk Tilinin Frаzeоlоgiyalık Sözdigi. Аlmаtı: Gılım Baspası.
• KENESBAYEV, I. ve MUSABAYEV, G. (1962). Kazırkı Kazak Tili (Leksika, Fonetika). Almatı.
• KOÇ, K., BAYNİYAZOV, A. ve BAŞKAPAN, V. (2003). Kazak Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• MERT, O. (2007). Kazak Türkçesi'nde Hayvan Adlarıyla Kurulan Atasözleri. Kazakistan ve Türkiye'nin Ortak Kültürel Değerleri Uluslar Arası Sempozyumu, Almatı, 21-23.
• NASKALİ, E. G. (1997). Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu. Ankara: TDK. Yayınları.
• OY, A. (1991). Ata Sözü. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. IV, 44-46.
• SİNAN, A. T. (2001). Türkçenin Deyim Varlığı. İstanbul: Kubbealtı Yayıncılık.
• SİS, N. (2005). Türkmen Atasözleri Üzrine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi i Journal of Turkish World Studies, C. V, S. 2, 257-266.
• ŞAHİN, H. (1999). Kazak Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki Atasözleri Üzerine Bir Karşılaştırma Denemesi. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yayınları.
• TURMANJANOV, Ö. (1957). Kazakktın Makaldarı men Metelderi. Almatı: Kazaktın Memlekettik Körkem Edebiyet Baspası.
• TURMANJANOV, Ö. (1997). Kazak Makal- Metelderi. Almatı: Ana Tili.
• YURTBAŞI, M. (1993). A Dictionary of Turkish Proverbs (Türk Atasözleri Sözlügü). Turkish Daily News, Michigan Üniversitesi. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-83263/h/atasozlerivedeyimler.pdf http://kz-en.ru/publ http://kz-en.ru/publ/kazakhskij_jazyk/poslovicy_skazki/10 http://www.ijors.net/issue5_2_2012/articles/jusupov.html http://www.iudergi.com/tr/index.php/turkdili/article/view/18730/17923