Literary Circles Formed Around Sultans and Ruling Class During Term of Karahanlılar

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 3, 139 - 151, 15.09.2013

Mutlu Melis Yardımcı

https://doi.org/10.7884/teke.162

Öz

Following the conversion of Turks to Islam Karahanlılar (840-1212) initiated a new period by combining traditional Turkish culture and Islamic culture. During this time literary has been valued and improved amongst groups and places close to ruling authority. Especially capital of East Karahanlılar, Kaşgar, became a cultural center and first works of Islamic-Turk literary was written here. Grouping of poets around sultan’s palace, which is to be seen in Ottoman Empire later on, is observed in this period. Primary reason behind this phenomenon is support shown by sultan and ruling class to poets.

Anahtar Kelimeler

Karahanlılar, literary, sultan, poem.

Karahanlılar Döneminde Sultan ve Devlet Adamları Etrafında Oluşan Edebî Çevreler

Öz

İslamiyet’in kabulünden sonra Eski Türk kültürünü ve İslami kültürü sentezleyerek Türk tarihinde yeni bir dönem başlatan Karahanlılar (840-1212) zamanında edebî geleneğin mevcut otorite çevresinde değer gördüğü ve geliştiği görülür. Özellikle Doğu Karahanlıların başkenti Kaşgar kültür merkezi durumuna gelir ve İslami-Türk edebiyatının ilk eserleri burada yazılır. Osmanlı Devleti’nde görülecek olan saray çevresinde şairlerin toplanmasına bu dönemde rastlanılır. Bu durumun ortaya çıkmasında en büyük etken sultanın ve devlet adamlarının sanatçıyı desteklemesi, himaye etmesidir.

Anahtar Kelimeler

Karahanlı, edebiyat, sultan, şair.

Kaynakça

• ARAT, R. R. (1951). Atabetü’l- Hakayık. İstanbul: Ateş basımevi.
• ARAT, R. R. (2005). Kutadgu Bilig. İstanbul: Kabalcı yayınevi.
• ARMAĞAN, İ. (1998). Sanat Üstüne Toplumbilimsel Bir Deneme. İstanbul.
• ATA, A. (2004). Türkçe İlk Kur’an Tercümesi (Rylands Nüshası). Ankara.
• BİCE, H. (2009). Divan-ı Hikmet. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• BİLGİN, A. (2002). İlk Müslüman Türk Devletlerinde Kültür ve Medeniyet/ Karahanlılar (840-1212). Yeni Türkiye, 43, 445-53.
• ÇETİNDAĞ, Y. (2005). Biyografik Bilgi ve Şiir Eleştirisi Açısından “Çehâr Makale”. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 145-169.
• DADAŞ, C. (2002). Osmanlı Arşiv Belgelerinde Şairlere Verilen Câize ve İhsanlar. Türkler, 11, 748-757.
• DİLÂÇAR, A. (1988). Kutadgu Bilig İncelemesi. Ankara: TDK yayınları.
• EKER, S. (2007). Kaşgarlı Mahmud, “Divânü Lügati’t-Türk” (1077)”. Talat Sait Halman (ed.). Türk Edebiyatı Tarihi 1. İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 201-207.
• İNALCIK, H. (2007). Klasik edebiyat menşei: İranî gelenek, saray işret meclisleri ve musahib şairler. Türk Edebiyatı Tarihi 1. İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 233-294.
• İSEN DURMUŞ, T. I. (2006). II. Selim Dönemi Sonuna Kadar Osmanlı Edebi Hamilik Geleneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KARTAL, A ve ŞENTÜRK, A. A. (2005). Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KARTAL, A. (2001). Karahanlı, Gazneli ve Selçuklu Saraylarındaki Edebî Faaliyetler Üzerine Düşünceler. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi,17, 55-69. MAHMÛD, Kâşgarlı. (2005). Divânü Lügati’t-Türk. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. NU’MÂNÎ, Şibli. (1368). Şi’ru’l acem yâ Târîh-i Şuarâ ve Edebiyyât-i İrân (Tercume-i Seyyid Muhammed Takî Fahr-ı Dâi-yi Geylânî). Penç Cild, Tehrân: Çâp-i Sevvum Dunyâ-yı Kitâb.
• SEMERKANDÎ, Nizâmî-i Arûzi. (1368). Çehâr Makale (be-Sa’y u İhtimâm u Tashih: Allâme Muhammed-i Kazvînî). Tehrân.
• SEVER, M. (2006). Hakim Süleyman Ata Hikmetler ve Kıssalar. Ankara: Oba Yayınları.
• ŞEKER, M. (2007). İslam Tarihinde Kur’an-ı Kerim’in Türkçe’ye İlk Çevirileri. Kur’an Meâlleri Sempozyumu I, 10-21.
• TEKİN, T. (1986). Karahanlı Dönemi Türk Şiiri. Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı 1 (Eski Türk Şiiri), 409, 81-157.