Philosophize on Radio Between Dream and Reality: Behçet Necatigil’s Hayal Hanım

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 4, 240 - 257, 15.12.2013

Caner Solak

https://doi.org/10.7884/teke.217

Cited By: 1

Öz

In this study, it was tried to explain time, memory and conversion themes in the Behçet Necatigil’s Hayal Hanım named radio play, thereby take advantage of theories on the concepts of metaphysics and time which developed by Henri Bergson. As a result, There is sufism in the background of the play. Behçet Necatigil has made the play more mysterious with radio technology. Can be said that the work is the story of a transformation. The work was investigated with the concept of memory, time, and experiance. There is no single meaning of the work. The text can be interrepted in many types. For this reason it can be include the type of fantastic.

Anahtar Kelimeler

Behçet Necatigil, hayal hanım, radio play, Henri Bergson, time, fantastic

Düşle Gerçeğin Arasında Radyoda Felsefe Yapmak: Behçet Necatigil’in Hayal Hanım’ı

Öz

Bu çalışmada Behçet Necatigil’in Hayal Hanım adlı radyo oyunundaki zaman, bellek ve dönüşüm izlekleri Henri Bergson’un metafizik ve zaman kavramları üzerine geliştirdiği teorilerden faydalanılarak açıklanmaya çalışılmıştır. Konusunu Giritli Ali Aziz Efendi’nin Muhayyelât-ı Aziz Efendi adlı eserinden alan oyun, başarılı bir yenidenyazma çalışmasıdır. Tasavvufi bir arka plana yaslanan konuyu, radyo oyunu türünün kendisine sunmuş olduğu teknik imkânlardan da faydalanarak daha da gizemli bir hale getiren Behçet Necatigil eserin başkahramanıyla birlikte dinleyicinin de yaşayacağı, düşüneceği bir dönüşüm hikâyesi yazmıştır. Eser, süre, bellek ve deneyim kavramları aracılığıyla anlamlandırılmaya çalışılırken eseri tek ya da sabit bir anlam boyutuna indirgemenin sahip olduğu yoruma müsait çok anlamlı yapıyı zedeleyeceği görülmüştür. Bu sebeple eserin olası yorumları metne yöneltilen -temeli Bergson’un süre felsefesine dayalı- sorular aracılığıyla belirginleştirilmeye çalışılmıştır. Metnin alternatif yorumları arasındaki kararsızlık anlarının yoğunluğu ise eseri Todorov’un tanımladığı fantastik türüne dâhil etmemizi kolaylaştırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Behçet Necatigil, hayal hanım, radio play, Henri Bergson, zaman, fantastik

Kaynakça

• ALACATLI, H. (1994). Behçet Necatigil’in Radyo Oyunları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ARSLAN, S. (2010). Türkiye’de Radyo Oyunları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BERGSON, H. (1986). Düşünce ve Devingen. (2. Baskı). (çev. Miraç Katırcıoğlu). Ankara: Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları. ------------------ (1997). Zaman ve Özgür İstenç. (çev. Alp Tümertekin). Cogito, 11, 7-15. ------------------ (2007). Madde ve Bellek. (çev. Işık Ergüden). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları. ------------------ (2011). Metafiziğe Giriş. (çev. Atakan Altınörs). Ankara: Paradigma Yayıncılık. DEMİRLİ, E. (2013). İbnü’l Arabî Metafiziği. İstanbul: Sufi Kitap.
• GİRİDÎ Ali Aziz Efendi. (1999). Muhayyelât-ı Aziz Efendi. (hzl. Hüseyin Alacatlı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• HAFIZOĞLU, T. (hzl.) (2007). Kırk Vezir Hikayeleri. (3. Baskı). İstanbul: Selis Kitaplar.
• MENDİLOW, A. A. (2004). Romanda Şimdiki Zaman. Roman Teorisi, (Derleyen: Philip Stevick, çev. Sevim Kantarcıoğlu), (2. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• NECATİGİL, B. (2010).Hayal Hanım. Radyo Oyunları. (2. Baskı). İstanbul: YKY ------------------ (2013). Şiirin Agrandizmanı: Radyo Oyunu ve Necatigil. (söyleşiyi yapan: Sabriye Sözmen), Bütün Eserleri (hzl. Murat Yalçın), Ankara: YKY.
• POSPELOV, G. (2005).Edebiyat Bilimi. (çev. Yılmaz Onay), (2. Baskı), İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• ŞENOCAK, E. (2005). İbn Sînâ Hikâyeleri Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TODOROV, T. (2004). Fantastik. (çev. Nedret Öztokat). Ankara: Metis Yayınları