BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 122 - 137, 15.06.2015

Tilek Şarşenbek Uulu

https://doi.org/10.7884/teke.431

Öz

Nowadays more than 80 versions of the epos are available, including a classic version by S. Orozbakov. Eclectic of the epos upon Orozbakov's recitation was accomplished between 1922 and 1926. This version was composed of 180378 lines. It was not until 2010 when this version was published as an entire text, but in fact in its separate parts. The Manas epos itself as an important linguistic phenomenon

Anahtar Kelimeler

Manas epos number name artukı ilek san tümen

Kaynakça

  • ÇEÇEYBAYEVA, N. Ö. (1978). Kırgız Tilindegi San Atooçtor. Frunze.
  • Bâbür-Nâme: “Bâbür’ün Hâtıraları”. (2000). (Yay. haz. Reşit Rahmeti Arat), 3. Baskı. Ankara: Kültür Bakanlığı.
  • Divanü Lûgat-İt-Türk Tercümesi. (1992). 3.baskı, Cilt I, (çev. Besim Atalay). Ankara.
  • Drevnetyurkskiy Slovar’. (1969). (Editörler: V. M. Nadelyayev, D. M. Nasilov, E. R. Tenişev, A. M. Şçerbak), Leningrad.
  • KARASAYEV, K. (1996). Kamus Naama. Karasay Sözdük: Arab, İran, Kıtay, Mongol, Orus Tilderinen Ooşup Kelgen Sözdör Cana Köönörgön Sözdör. Bişkek.
  • MAMITOV, C. (1999). Azırkı Kırgız Tili: Fonetika Cana Leksikologiya. Bişkek.
  • MANAS. (2010). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu, Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça. (Yay. haz. Samar Musayev, Abdıldacan Akmataliyev), Bişkek.
  • MANAS. (1995). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) I-Kitep. (Yayın kurulu: T. K. Koyçuyev, A. A. Akmataliyev, S. M. Musayev ve diğerleri), Bişkek.
  • MANAS. (1995). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) II-Kitep. (Genel Yayın Yönetmeni: T. K. Koyçuyev), Bişkek.
  • MANAS. (1995). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) III-Kitep. (Yay. haz. S. Musayev, R. Sarıpbekov, E. Abdıldayev, B. Sıdıkov, C. Kırbaşev), Bişkek.
  • MANAS. (1995). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) IV-Kitep. (Yay. haz. S. Musayev, R. Sarıpbekov, E. Abdıldayev), Bişkek.
  • MANAS.(2006). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) V-Kitep. (Yay. haz. S. Musayev), Bişkek.
  • MANAS. (2006). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) VI-Kitep. Bişkek.
  • MANAS.(2014). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) VI (ulandisi) - VII Kitep. (Yay. haz. S. Musayev), Bişkek.
  • MANAS.(2014). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) VIII- IX Kitep. (Yay. haz. S. Musayev), Bişkek.
  • MENGES, K.G. (2000). Türk Tilderi Cana Alardın Tilderi: Türkologiyaga Kirişüü. (çev. T. Abdiyev). Bişkek.
  • MİLLER, B. V. В. (1960). Persidsko-Russkiy Slovar’. Moskva.
  • ORUZBAYEVA, B. (2004). Kırgız Til İlimi. Bişkek.
  • Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat. (1999). (Yay. haz. Abdullah Yeğin, Abdulkadir Badıllı, Hekimoğlu İsmail, İlham Çalım), İstanbul.
  • Sravnitel’no İstoriçeskaya Grammatika Tyurkskih Yazıkov: Morfologiya. (1988). (Genel Yayın Yönetmeni: Tenişev E. R.), Moskva.
  • SÂMİ, Ş. (1989). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul.
  • SÇERBAK, A. M. (1963). Grammatika Starouzbekskogo Yazıka. Leningrad.
  • STEİNGASS, F. (1998). A Comprehensive Persian-Engliish Dictionary. Beirut: Librairie du Liban.
  • TEKİN, T. (2003). Orhon Yazıtları Grameri. İstanbul.
  • UL’TSİFEROV, O. G. (2004). Sovremennıy Russko Hindi Slovar’. Moskva: Russkiy Yazık Mediya.
  • YUDAHİN, K. K. (1985). Kırgızsko-Russkiy Slovar’. Frunze.
  • YUNUSALİYEV, B. M. (1971). Kırgız Dialektologiyası: COCdun Kırgız Filologiya Fakul’tetteri Üçün Okuu Kuralı. Frunze.

MANAS DESTANI’NDAKİ BAZI SAYI YAPILARI VE SAYI İSİMLERİ ÜZERİNE

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 122 - 137, 15.06.2015

Tilek Şarşenbek Uulu

https://doi.org/10.7884/teke.431

Öz

Günümüzde Manas Destanı’nın 80’den fazla varyantı vardır. Bunların arasından klasik varyant olarak değerlendirilenlerden biri S. Orozbakov’un varyantıdır. S. Orozbakov’un (1867-1930) Manas Destanı’nı derleme faaliyetleri 1922-1926 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Söz konusu varyantın metni toplam 180.378 mısradan oluşmaktadır. Destanın ayrı ayrı bölümleri 1940’tan itibaren yayınlanmaya başlamış olsa da metnin tamamı ancak 2010 yılında basılmıştır. Manas Destanı dil açısından önemli bilgiler arz etmektedir.
Makalemizde Manas Destanı’nın S. Orozbakov varyantındaki sayıların bazı farklı yapıları üzerinde duracağız. Söz konusu destanda Eski Türkçedeki artukı kelimesini kullanarak katmalı yapıları oluşturma yönteminin korunduğu örneklere rastlamak mümkündür. Bunun dışında “bin” üzerindeki sayıların farklı ifade edildiği durumlar vardır. Genel Türkçede bilinmekte olan “miñ” (bin), “tümön” (tümen) vb. sayı isimlerinin yanı sıra “yüz bin” ve milyonlu sayıları ifade eden sayı isimlerinin de kullanıldığı durumlardan bahsedilecektir.

Anahtar Kelimeler

Manas Destanı sayı isimleri artukı ilek san tümen

Kaynakça

  • ÇEÇEYBAYEVA, N. Ö. (1978). Kırgız Tilindegi San Atooçtor. Frunze.
  • Bâbür-Nâme: “Bâbür’ün Hâtıraları”. (2000). (Yay. haz. Reşit Rahmeti Arat), 3. Baskı. Ankara: Kültür Bakanlığı.
  • Divanü Lûgat-İt-Türk Tercümesi. (1992). 3.baskı, Cilt I, (çev. Besim Atalay). Ankara.
  • Drevnetyurkskiy Slovar’. (1969). (Editörler: V. M. Nadelyayev, D. M. Nasilov, E. R. Tenişev, A. M. Şçerbak), Leningrad.
  • KARASAYEV, K. (1996). Kamus Naama. Karasay Sözdük: Arab, İran, Kıtay, Mongol, Orus Tilderinen Ooşup Kelgen Sözdör Cana Köönörgön Sözdör. Bişkek.
  • MAMITOV, C. (1999). Azırkı Kırgız Tili: Fonetika Cana Leksikologiya. Bişkek.
  • MANAS. (2010). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu, Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça. (Yay. haz. Samar Musayev, Abdıldacan Akmataliyev), Bişkek.
  • MANAS. (1995). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) I-Kitep. (Yayın kurulu: T. K. Koyçuyev, A. A. Akmataliyev, S. M. Musayev ve diğerleri), Bişkek.
  • MANAS. (1995). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) II-Kitep. (Genel Yayın Yönetmeni: T. K. Koyçuyev), Bişkek.
  • MANAS. (1995). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) III-Kitep. (Yay. haz. S. Musayev, R. Sarıpbekov, E. Abdıldayev, B. Sıdıkov, C. Kırbaşev), Bişkek.
  • MANAS. (1995). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) IV-Kitep. (Yay. haz. S. Musayev, R. Sarıpbekov, E. Abdıldayev), Bişkek.
  • MANAS.(2006). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) V-Kitep. (Yay. haz. S. Musayev), Bişkek.
  • MANAS. (2006). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) VI-Kitep. Bişkek.
  • MANAS.(2014). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) VI (ulandisi) - VII Kitep. (Yay. haz. S. Musayev), Bişkek.
  • MANAS.(2014). Kırgız Elinin Baatırdık Eposu: (Sagımbay Orozbakovdun Variantı Boyunça) VIII- IX Kitep. (Yay. haz. S. Musayev), Bişkek.
  • MENGES, K.G. (2000). Türk Tilderi Cana Alardın Tilderi: Türkologiyaga Kirişüü. (çev. T. Abdiyev). Bişkek.
  • MİLLER, B. V. В. (1960). Persidsko-Russkiy Slovar’. Moskva.
  • ORUZBAYEVA, B. (2004). Kırgız Til İlimi. Bişkek.
  • Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat. (1999). (Yay. haz. Abdullah Yeğin, Abdulkadir Badıllı, Hekimoğlu İsmail, İlham Çalım), İstanbul.
  • Sravnitel’no İstoriçeskaya Grammatika Tyurkskih Yazıkov: Morfologiya. (1988). (Genel Yayın Yönetmeni: Tenişev E. R.), Moskva.
  • SÂMİ, Ş. (1989). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul.
  • SÇERBAK, A. M. (1963). Grammatika Starouzbekskogo Yazıka. Leningrad.
  • STEİNGASS, F. (1998). A Comprehensive Persian-Engliish Dictionary. Beirut: Librairie du Liban.
  • TEKİN, T. (2003). Orhon Yazıtları Grameri. İstanbul.
  • UL’TSİFEROV, O. G. (2004). Sovremennıy Russko Hindi Slovar’. Moskva: Russkiy Yazık Mediya.
  • YUDAHİN, K. K. (1985). Kırgızsko-Russkiy Slovar’. Frunze.
  • YUNUSALİYEV, B. M. (1971). Kırgız Dialektologiyası: COCdun Kırgız Filologiya Fakul’tetteri Üçün Okuu Kuralı. Frunze.
Toplam 27 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Tilek Şarşenbek Uulu Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 15 Haziran 2015
Gönderilme Tarihi 15 Haziran 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 4 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Şarşenbek Uulu, T. (2015). MANAS DESTANI’NDAKİ BAZI SAYI YAPILARI VE SAYI İSİMLERİ ÜZERİNE. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(1), 122-137. https://doi.org/10.7884/teke.431
 Kapak Resmi İndir

27712  27714 27715