ANA SINIFLARINDA KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİ UYGULAMALARINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN-REHBER ÖĞRETMEN VE EBEVEYN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 391 - 415, 15.06.2015

Sinan Koçyiğit

https://doi.org/10.7884/teke.409

Cited By: 27

Öz

Bu araştırmada; okul öncesinde kaynaştırma eğitimi uygulamaları, ortaya çıkan sorunlar, sorunların çözümü ve önerilere yönelik öğretmen, okul rehber öğretmeni, normal gelişim gösteren öğrencilerin ebeveynleri ve kaynaştırma öğrencilerinin ebeveynlerinin görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya; ilkokullara bağlı ana sınıflarında görev yapan öğretmenler (11), okul rehber öğretmenleri (11), normal gelişim gösteren ana sınıfı öğrencilerinin ebeveynleri (11) ve bu ana sınıflarında eğitim gören kaynaştırma öğrencilerinin ebeveynleri (11) katılmıştır. Araştırma verileri; yarı yapılandırılmış görüşme yoluyla toplanmış ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; öğretmen ve okul rehber öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi uygulamalarına yönelik çeşitli hazırlıklar (öğrencileri hazırlama, ebeveynleri hazırlama ve ortamı hazırlama) yaptıkları, bu hazırlıklar kapsamında birçok farklı yol veya uygulamadan yararlandıkları belirlenmiştir. Yine hazırlık kapsamında okul rehber öğretmenlerinin çocuklar ve ailelerle birlikte öğretmen ve okul yönetimine de rehberlik ettikleri görülmüştür. Görüşlere göre kaynaştırma uygulamalarında çeşitli sorunlar yaşandığı ve bu sorunlara ebeveynler, öğrenciler, yöneticiler, öğretmenler ve eğitim ortamlarının kaynaklık ettiği görülmüştür. Sorunların çözümüne yönelik öğretmenlerin toplantılar, bireysel görüşmeler ve sınıf içi etkinlikler düzenlediği, rehber öğretmenlerin ise seminerler, oryantasyon çalışmaları ve ikna yollarına başvurdukları belirlenmiştir. Ebeveynler sorunları çözmek için öğretmen, rehber öğretmen, okul yöneticileri ve doktorların yardımına başvurduklarını belirtmişlerdir. Tüm katılımcılar kaynaştırma uygulamaları kapsamında özel eğitim uzmanlarının desteğinin sağlanması yönünde öneri bildirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitimde kaynaştırma, ebeveyn, kaynaştırma uygulamaları, kaynaştırma eğitimi sorunları

Kaynakça

• AKALIN, S. (2014). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Çalışan Rehber Öğretmenlerin Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Gereksinimleri. International Journal of Early Childhood Special Education (INT-JECSE), 6(1), 115-142.
• AKSOY, P. (2010). Ebeveynlerin Okul Öncesi Dönemde Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Görüşlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 Kasım, Antalya.
• ALTUN, T. ve GÜLBEN, A. (2009). Okul Öncesinde Özel Gereksinim Duyan Çocukların Eğitimindeki Uygulamalar ve Karşılaşılan Sorunların Öğretmen Görüşleri Açısından Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 253-272.
• ARAL, N. (2011). Okul Öncesi Eğitimde Kaynaştırma. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• ARAL, N. ve GÜRSOY, F. (2007). Özel Eğitim Gerektiren Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• ARTAN, İ. ve UYANIK BALAT, G. (2003). Okul Öncesi Eğitimcilerin Entegrasyona İlişkin Bilgi ve Düşüncelerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), 65-80.
• ATAMAN, A. (ed.). (2005). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. (2. baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• BALABAN, M., YILMAZ, Ö. ve YILDIZBAŞ, F. (2009). Okul Öncesi Eğitimde Kaynaştırma Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. I. Uluslararası Türkiye www.oc.eab.org.tr/egtconf/pdfkitap/pdf/568.pdf (Erişim: 27.09.2014). Araştırmaları Kongresi, Çanakkale.
• BAŞAL, M. (2003). Okul Öncesi Dönemde Özel Eğitim. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 756, 29-42.
• BATSHAW, M. L. (ed.). (1997). Children with Disabilities (4th edition). Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Company.
• BATU, S. ve KIRCAALİ İFTAR, G. (2006). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık.
• BATU, S., ÇOLAK, A. ve ODLUYURT, S. (2012). Özel Gereksinimli Çocukların Kaynaştırılması. Ankara: Vize Yayıncılık.
• BERG, B. L. (2009). Qualitative Research Methods for The Social Sciences (7th edition). Boston, MA: Pearson Education, Inc.
• BERNSTEIN, D. K. ve TİEGERMAN FARBER, E. (2002). Language and Communication Disorders in Children (5th edition). Boston, MA: Allyn & Bacon.
• BRAMSTON, P., BRUGGERMAN, K. ve PRETTY, G. (2002). Community Perspectives and Subjective Quality of Life. International Journal of Disability, Development and Education, 49, 385-397.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (12. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• CAVKAYTAR, A. ve DİKEN, H. İ. (2005). Özel Eğitime Giriş. Ankara: Kök Yayıncılık.
• CAVKAYTAR, A. ve DİKEN, H. İ. (2012). Özel Eğitim 2: Özel Eğitim Uygulamaları. Ankara: Vize Yayıncılık.
• CEYLAN, R. (2004). Entegre Eğitime Katılan ve Katılmayan Engelli Çocuk Annelerinin Depresyon ve Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• ÇULHAOĞLU İMRAK, H. (2009). Okul Öncesi Dönemde Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Öğretmen ve Ebeveyn Tutumları ile Kaynaştırma Eğitimi Uygulanan Sınıflarda Akran İlişkilerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• DE BOER, A. A., PİJL, S. J. ve MİNNAERT, A. E. M. G. (2010). Attitudes of Parents Towards Inclusive Education: A Review of The Literature. European Journal of Special Needs Education, 25(2), 165-181.
• DİKİCİ SIĞIRTMAÇ, A., HOŞ, G. ve ABBAK, B. S. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitiminde Yaşanan Sorunlara Yönelik Kullandıkları Çözüm Yolları ve Önerileri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4), 205-223.
• EKİZ, D. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (3. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• ERİPEK, S. (Ed.). (2008). Özel Eğitim. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, No: 946.
• FARRELL, M. (2012). New Perspectives in Special Education: Contemporary Philosophical Debates. Abingdon: Routledge.
• GÖK, G. (2009). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Görüşleri ve Önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÜZEL ÖZMEN, R. (2005). Kaynaştırma Ortamlarında Öğretimsel Düzenlemeler. (ed. A. Ataman). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş (2. baskı) içinde (s. 71- 103). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• HOLAHAN, A. ve COSTENBADER, V. (2000). A Comparison of Developmental Gains for Preschool Children with Disabilities in Inclusive and Self-Contained Classrooms. Topics in Early Childhood Special Education, 20(4), 224-235.
• KARAMANLI, D. (1998). Okul Öncesi Dönemde Entegrasyon Sınıflarında Bulunan 5-6 Yaş Grubundaki Normal Çocukların ve Sınıf Öğretmenlerinin Zihinsel Engelli Çocukların Sosyal Uyum Davranışları Hakkındaki Algılamalarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• KARGIN, T. (2004). Kaynaştırma: Tanımı, Gelişimi ve İlkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13.
• KARGIN, T., ACARLAR, F. ve SUCUOĞLU, B. (2003). Öğretmen, Yönetici ve Anne- Babaların Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 4(2), 55-76.
• KAYA, İ. (2005). Anasınıfı Öğretmenlerinin Kaynaştırma (Entegrasyon) Eğitimi Uygulamalarında Yeterlilik Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KILIÇ, A. F. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Engelli Öğrencilerin Kaynaştırılmasına Yönelik Bilgilendirilmelerinin Kaynaştırmaya İlişkin Görüşlerinin Değişmesindeki Etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KUHNE, M. ve WIENER, J. (2000). Stability of Social Status of Children with and Without Learning Disabilities. Learning Disability Quarterly, 23, 64-75.
• LINDSAY, G. (2007). Educational Psychology and The Effectiveness of Inclusive Education/ Mainstreaming. British Journal of Educational Psychology, 77(1), 1-24.
• MAZUREK, K. ve WINZER, M. A. (Eds.). (1994). Comparative Studies in Special Education. Washington, DC: Gallaudet University Press.
• MEB. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• MERRIAM, S. B. (2013). Nitel Araştırma, Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (çev. ed. S. Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• METİN, N. (1992). Okul Öncesi Dönemde Özürlü Çocuklar İçin Kaynaştırma Programları. Özel Eğitim Dergisi, 1(2), 32-36.
• MILES, M. B. ve HUBERMAN, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Sage Publications.
• MITCHELL, D. (Ed.). (2004). Special Education Needs and Inclusive Education. Major Themes In Education Collections. London: Routledge.
• ODLUYURT, S. (2012). Okul Öncesi Kaynaştırma. S. Batu, A. Çolak ve S. Odluyurt. Özel Gereksinimli Çocukların Kaynaştırılması içinde (s. 139-171). Ankara: Vize Yayıncılık.
• OKAGAKI, L., DIAMOND, K. E., KONTOS, S. J. ve HESTENES, L. L. (2002). Correlates of Young Children's Interactions with Classmates with Disabilities. Purdue University, USA.
• OKYAY, Ö. (2006). Sınıfında Engelli Çocuk Bulunan ve Bulunmayan Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırmaya Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Yönelik Enstitüsü. Görüşlerinin Karşılaştırılması.
• ORHAN, M. (2010). Okul Öncesi Kaynaştırma Öğrencileriyle Normal Gelişim Gösteren Öğrencilerin Sosyal Beceri ve Problem Davranışlarının Düzeyi ile Öğretmenlerin Kaynaştırmaya İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• OSBORNE, A. G. ve DIMATTIA, P. (1994). The IDEA'S Least Restrictive Environment: Legal Implications. Exceptional Children, 61, 6-14.
• ÖZBABA, N. (2000). Okul Öncesi Eğitimcilerinin ve Ailelerin Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar ile Normal Çocukların Entegrasyonuna (Kaynaştırılmasına) Karşı Tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• ÖZGÜR, İ. (2011). İlköğretimde Kaynaştırma. Adana: Karahan Kitabevi.
• ÖZSOY, Y., Özyürek, M. ve Eripek, S. (1996). Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar: Özel Eğitime Giriş. Ankara: Karatepe Yayınları.
• PATTON, M. Q. (2002). Qualitative Research & Evaluation Methods (3th edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• PIJL, S. J., FROSTAD, P. ve FLEM, A. (2008). The Social Position of Pupils with Special Needs in Regular Schools. Scandinavian Journal of Educational Research 52, 387-405.
• PIJL, S. J., MEİJER, C. J. W. ve HEGARTY, S. (eds.) (1997). Inclusive Education: A Global Agenda. London: Routledge.
• RAFFERTY, Y. ve GRIFFIN, K. W. (2005). Benefits and Risks of Reverse Inclusion for Preschoolers with and Without Disabilities: Perspectives of Parents and Providers. Journal of Early Intervention, 27, 173-192.
• RAFFERTY, Y., BOETTCHER, C. ve GRIFFIN, K. W. (2001). Benefits and Risks of Reverse Inclusion for Preschoolers with and Without Disabilities: Parents’ Perspectives. Journal of Early Intervention, 24, 266-286.
• SANDALL, S. R. ve SCHWARTZ, I. S. (2014). Özel Gereksinimli Okul Öncesi Çocukların Öğretiminde Temel Yapı Taşları. (çev. ed. H. Bakkaloğlu). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• SORESI, S. ve NOTA, L. (2000). A Social Skill Training for Persons with Down’s Syndrome. European Psychologist, 5, 34-43.
• SUCUOĞLU, B. (2006). Etkili Kaynaştırma Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınevi.
• SÜNBÜL, A. M. ve SARGIN, N. (2002, 23-26 Ekim). Okul Öncesi Dönemde Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Öğretmen Tutumları: Konya İli Örneği. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa, KKTC.
• TEKİN İFTAR, E. ve KIRCAALİ İFTAR, G. (2012). Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• TEMEL, F. (2000). Okul Öncesi Eğitimcilerinin Engellilerin Kaynaştırılmasına İlişkin Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18, 148 -155.
• TEMİR, D. (2002). Çocuğu Kaynaştırma Eğitimine Devam Eden Ailelerin Sorunları ve Beklentileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TUŞ, Ö. ve ÇİFCİ TEKİNARSLAN, İ. (2013). Okul Öncesi Kaynaştırma Eğitimine Devam Eden Özel Gereksinimli Çocukların Karşılaştıkları Güçlüklerin Annelerin Görüşlerine Göre Belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 151-165.
• UYANIK BALAT, G., ŞAHSUVAROĞLU, T. ve AÇAR, K. (2011). Kaynaştırma ile İlgili Yüksek Lisans-Doktora Tezler Bibliyografisi ve Kaynaştırma Alanında Yapılan Çalışmalar İndeksi 1989-2010. Ankara: Eğiten Kitap.
• ÜSTÜN, A. ve YILAN, G. (2003). Okul Öncesi Öğretmenlerinin, Zihinsel Engelli Çocukların Kaynaştırma Yoluyla Eğitimlerine İlişkin Sahip Oldukları Tutumlar. Eurasian Journal of Educational Research, 13.
• VARLIER, G. (2004). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Kaynaştırmaya İlişkin Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• YAVUZ, C. (2005). Okul Öncesi Eğitimde Kaynaştırma Eğitimi Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• YIKMIŞ, A. ve SAZAK PINAR, E. (2005). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Kaynaştırmaya Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi. 14.Ulusal Özel Eğitim Kongresi, 4-6 Kasım, Bolu.
• YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2004). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (4. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.