SEYYÎD VEHBÎ’NİN MANZUM HADİS-İ ERBA’İN TERCÜMESİ

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 2, 0 - , 03.08.2015

Ahmet Çolak

https://doi.org/10.7884/teke.459

Cited By: 1

Öz

Arap ve Fars edebiyatında Hz. Peygamber’in merkezde olduğu edebi türlerden biri olan kırk hadisler, Türk edebiyatı şair ve nâsirlerince de sık sık işlenmiştir. Divan edebiyatında ise daha çok bu türün manzum örneklerine rastlamaktayız. Vehbî de bu türde orta seviyede başarılı bir eser ortaya koymuş şairlerimizdendir.
Seyyid Vehbî on yedinci yüzyılın son çeyreği ile on sekizinci yüzyılın ilk yarısında yaşamış; Anadolu kazaskeri olan Osman Efendi’nin mülazımlığını yapmış çeşitli konularda eserleri bulunan âlim - şair bir şahsiyettir. Üçüncü Ahmed’e yazmış olduğu sıhhatnâmelerle padişahın ilgisini ve takdirini kazanmıştır. Bu makalede Seyyid Vehbî’nin manzum kırk hadis tercümesi konu edilmiştir. Bu eser geniş manalı hadisleri kırk kıt’a şeklinde açıklamaktadır. Günümüzde bu eserin tespit edilebilen tek nüshası elde edilmiş olup İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde yer almaktadır. Çalışmada ilgili kırk hadis tercümesinin transkripsiyonlu metninin yanı sıra Seyyid Vehbî’nin hayatı, edebi kişiliği, eserleri ve bu metnin içeriği hakkında bilgi verilmektedir.
Anahtar Sözcükler: Hadis, Kırk Hadis, Manzum Kırk Hadis, Seyyid Vehbî.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• ABDULLAH ER-RUMİ EŞREFZADE. (2006). Müzekki’n-Nüfus. (haz. Abdullah Uçman). İstanbul: İnsan Yayınları.
• ABDÜRREZZAK B. HEMMÂM, (2013). el-Musannef, I-XII. İstanbul: Ocak Yayıncılık.
• ACLÛNÎ İSMAİL B. MUHAMMED, (1988). Keşfu’l-Hâfâ ve Muzîlü’l-İlbâs Amme’ş-tehera mine’l-Ehâdis fî Elsineti’n-Nâs, I-II. Beyrut.
• AHMED B. HANBEL, (1389). Müsned I-VI. Beyrut.
• AKOT, B. (2013). Mevlâna İdirs-i Bitlisî ve Manzum Kırk Hadîs Tercümesi: Hadîs-i Çihil. İslâmî Araştırmalar Dergisi, 24, 71-84.
• AKSU, C. (2004). Hanif’in Manzum Kırk Hadis Tercümesi Şerhi. İlmî Araştırmalar, 17, 7-34.
• ALTUNER, N. (1989). Safai ve Tezkiresi. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Eski Türk Edebiyatı Anabilim Dalı Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BANARLI, N. Sami (1971). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• BEYHAKİ, (1986). El-Câmi' li-Şuabi'l-İman. ed-Dârü's-Selefiyye, Bombay.
• BEYHAKİ, el-Medhal ile's-Süneni'l-kübra. [Hazırlayan]: Muhammed Ziyaurrahman A'zami, Dârü'l-Hulefa li'l-Kitâbi'l-İslamiyye, Kuveyt.
• BUHÂRÎ EBÛ ABDULLAH MUHAMMED B. İSMAİL, (1981). el-Câmiü’s-Sahîh, I-VIII, İstanbul.
• BURSALI MEHMED TAHİR (1972), Osmanlı Müellifleri. [Hazırlayan]: A.Fikri Yavuz-İsmail Özen, C.II, İstanbul: Meral Yayınevi.
• CELALEDDİN ABDURRAHMAN B.EBÎ BEKR SUYUTİ, Camiu’l-Ehadis (1515), [Hazırlayan]: Hasan Abbas Zekî, Matbaatu Hattab.
• CELALEDDİN ABDURRAHMAN B. EBÎ BEKR SUYUTİ. Camiu’s-Sağir, Muhtasarı, Tercüme ve Şerhi, [Hazırlayan]: İsmail Mutlu, Şaban Döğen, Abdülaziz Hatip (1996). İstanbul: Yeni Asya Yayınları.
• CEYHAN, A. (2001 - 2003). Usûlî’nin Hadis ve Vecize Tercümeleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültei Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.XXX, 147 - 188.
• DİKMEN, H. (1991). Seyyid Vehbî ve Divanının Karşılaştırmalı Metni, Basılmamış Doktora Tezi Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• DİKMEN, H. (2004). Seyyid Vehbi’nin Hayatı, Eserleri ve Sanatçı Kişiliği. Ç.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.4, Sayı 1, Ocak-Haziran, 1-22.
• EBU ABDULLAH MUHAMMED BİN SELAME BİN CA’FER KUDAİ, (1985). Müsnedü’ş- Şihab, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut.
• EBÛ DÂVUD SÜLEYMAN B. EŞ’ÂS ES-SİCİSTÂNÎ EL-EZDÎ, (1969). es-Sünen, I-V, Hıms.
• GIYNAŞ, K. A. (2012). Hilâlî’nin Mazum Kırk Hadis Tercümesi. Turkish Studies Volume 7/1 Winter, 1133-1157.
• HAKİM EN-NİSABURİ, El-Müstedrek Ale's-Sahihayn, [Hazırlayan]: M. Beşir Eryarsoy (2013), Konya: Konevi yayınları.
• İBN MÂCE EBÛ ABDULLAH MUHAMMED B. YEZD EL-KAZVİNÎ, (1952). es-Sünen, I- II.
• İMAM MUHYİDDİN-İ NEVEVİ, Riyâzü’s-Sâlihin. [Hazırlayan]: Sıtkı Gülle, İstanbul: Olcu Yayınları.
• İNCE, A. (2005). Tezkiretü’ş-Şu’arâ Sâlim Efendi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• KARAHAN, A. (1966). Seyyid Vehbî. İslam Ansiklopedisi, C.X, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 543-547.
• KARAHAN, A. (1991). İslami Türk Edebiyatından Kırk Hadis. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• KÂTİP ÇELEBİ, Keşfü'z-Zünün, [Hazırlayan]: Mehmet Şerafettin Yaltkaya (1941), Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı, C.I.
• KAYNARCA, A. Tuba (2000). Seyyid Vehbî’nin Surnâmesi: İnceleme-Metin. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KOÇU, R. Ekrem (1939). Sûr-nâme. İstanbul.
• KURNAZ, C. (1997). Dinî Edebiyat Türleri ve Dinî Edebiyatımızın Bugünü Hakkında Düşünceler. Divan Edebiyatı Yazıları, Ankara: Akçağ Yayınları, 271-289.
• MÜSLİM EBU’L-HÜSEYN B. HACCÂC, (1955). el-Câmiu’s-Sahîh, I-V. Mısır.
• REBİ’B BİN HABİB, El-Câmiüs’s-Sahih Müsnedü’l-İmam Er-Rebi’ Bin Habib.
• SEVGİ, A. (2000). Molla Câmî’nin Erba’în’i ve Manzum Türkçe Tercümeleri. Konya.
• SEVGİ, A. ve ÖZCAN M. (1996). Prof. Ali Canip Yöntem’in Eski Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri. İstanbul: Sözler Yayınları.
• SEYYİD VEHBÎ, Hadis-i Erba’in Tercümesi. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, TY:1376, 3b-6a.
• SEYYİD VEHBÎ, Sulhiyye. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi TY:2711, vr.220b- 229b.
• TİRMİZÎ EBU İSÂ MUHAMMED B. İSA, (H.1292). El-Câmiü’s-Sahih; Sünenü’t-Tirmizi. Kahire: Matbaatü’l-Amire.
• TİRMİZÎ EBU İSÂ MUHAMMED B. İSA, es-Sünen, I-V. Kahire 1938-1962.
• YILDIRIM, S. (2000). Osmanlı’da Kırk Hadis Çalışmaları 1. İstanbul: Darulhadis.