Yıl 2015,
Cilt: 4 Sayı: 3, 1022 - 1054, 11.10.2015
Öz
Türk ve Fars edebiyatlarında, manzum veya mensur olarak kaleme alınan hikâyelerden biri de Mihr ü Mâh anlatılarıdır. Hikâyenin her iki medeniyette de ilk örnekleri, 16. yüzyılda verilmiştir. Klâsik Türk Edebiyatı şairlerinden Âlî, Kıyâsî, Zarîfî ve Cebrî’ye ait dört Mihr ü Mâh anlatısı üzerinde bilimsel çalışmalar mevcuttur. Necâtî, Hamîdî ve Azmi-zâde Haletî’nin de Mihr ü Mâh isimli eserlerinin olduğu, kaynaklarda verilen bilgiler arasındadır. Fars dilinde yazılmış ve sadece bir nüshası olan mensur Mihr ü Mâh anlatısı da Türkçe özetiyle birlikte ilim âlemine tanıtılmıştır.
Mensur Mihr ü Mâh anlatılarından birisi de Batı Türkçesi ile kaleme alınmıştır. “Kitab-ı Mihr Mâh” başlıklı Azerbaycan Türkçesi dil özelliklerini gösteren metin, anlatım tekniği açısından da “halk anlatısı” olarak değerlendirilebilir.
Bu makalede, “Kitâb-ı Mihr Mâh” adıyla M. 1770/H.1183 yılında yazıya aktarılmış söz konusu anlatı tanıtıldıktan sonra hikâyenin içeriği hakkında bilgiler sunulacaktır.
Anahtar Sözcükler: Mihr ü Mâh, Klâsik Türk Edebiyatı, Fars Edebiyatı, Türk Dili.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ABULADZE, T. S. ve İLURİDZE M. (2004). Gürcistan Bilimler Akademisi K. Kekelidze El Yazmaları Enstitüsü, (Georgian Academy of Sciences K.Kekelidze Institute of Manuscripts) Türkçe Yazmalar Kataloğu. Tiflis.
- AKTAŞ, Ş. (1983). Roman Olarak Hüsn ü Aşk. Türk Dünyası Araştırmaları (27), 94-108.
- AKTAŞ, Ş. (2003). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- AKTAŞ, Ş. (2013). Anlatma Esasına Bağlı Edebî Metinlerin Tahlili-Teori ve Uygulama-. Ankara: Kurgan Edebiyat.
- AMASYALI, G. (1953). Zarifi'nin Mihr ü Mâh Mesnevisi. Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
- ANBARCIOĞLU, M. (1975). Der Bare-i Kıssa-i Mihr ü Mâh. Doğu Dilleri, 2(2), 1-97.
- ANBARCIOĞLU, M. (1983). Türk ve İran Edebiyatlarında Mihr ü Mâh ve Mihr ü Müşterî Mesnevileri. Belleten, 47 (188), 1151-1189.
- ANBARCIOĞLU, M. (1984). Türk ve İran Edebiyatlarında Mihr ü Mâh ve Mihr ü Müşterî Mesnevileri. Ankara.
- ANBARCIOĞLU, M. (1986). Kıyâsî’nin Mihr ü Mâh Mesnevisi. Erdem, 2(4), 87-172.
- ANBARCIOĞLU, M. (1971). Mihr ü Mâh Kıssası. İran Şehinşahlığının 2500. Kuruluş Yıldönümüne Armağan, İstanbul, 1-45.
- ARSLAN, M. ve AKSOYAK, İ. H. (1998). Gelibolulu Ali, Riyazü's-Salikin. Sivas: Dilek Matbaacılık.
- BURSALI MEHMED TAHİR. (1333). Osmanlı Müellifleri C.2. İstanbul: Matbaa-i Amire.
- CAMPBELL, J. (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
- CANIM, R. (2000). Latifi, Tezkiret'üş-Şuara ve Tabsıratu'n-Nuzama (İnceleme-Metin). Ankara: AKM.
- CEBRÎ. Mihr ü Mâh. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, 11065.
- CUNBUR, M. (1985). Ûdî ve Macerâ-yı Mâh Adlı Eseri. Erdem, C.1, S.1, 187-198.
- FORSTER, E. M. (1982). Roman Sanatı. (çev. Ünal Aytür). İstanbul: Adam Yayınları.
- İÇLİ, A. (2014/a). Zarîfî’nin Mihr ü Mâh ’ının Nüshalarının Tanıtımı ve Nüshalar Üzerinde Bazı Değerlendirmeler. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, Vol. 6, No. 2, 227-243.
- İÇLİ, A. (2014/b). Cebrî’nin Mihr ü Mâh’ı. Journal of Turkish Studies, 9(9), 605-617.
- İÇLİ, A. (2009). Mihr ü Mâh , Gelibolulu Mustafa Âlî, İnceleme-Metin. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
- İSEN, M. (1994). Künhü'l-Ahbar'ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM.
- KILIÇ, F. (2010). Âşık Çelebi Meşâirü’ş-Şu‘arâ. (3 cilt). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
- KORKMAZ, R. (2002). Romanda Dramatik Aksiyonu Sağlayan Değerlerin Görüntü Seviyeleri Üzerine Bazı Öneriler. Scholary Dept and Accuracy, 271-281.
- KUTLAR, F. S. (2005). Ûdî, Mâcerâ-yi Mâh. Ankara: Öncü Kitap.
- LEVEND, A. S. (1998). Türk Edebiyatı Tarihi 1. Ankara: TTK.
- Mihr ü Mâh, Gürcistan Bilimler Akademisi K. Kekelidze El Yazmaları Enstitüsü, (Georgian Academy of Sciences K.Kekelidze Institute of Manuscripts) K-38, yk. 205, 112b-152b.
- ŞENTÜRK, A. A. ve KARTAL, A. (2013). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- TEKİN, M. (2006). Roman Sanatı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- TURHAN, V. N. (1995). Zarifî ve Mihr ü Mâh Mesnevisi'nin Tenkitli Metni ile İncelemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü.
Yıl 2015,
Cilt: 4 Sayı: 3, 1022 - 1054, 11.10.2015
Öz
Mihr u Mah narratives were written both in Turkish and Persian as verse and prose. The first samples of narratives in both culture are seen in 16th century. There are scientific studies based on four Mihr u Mah narratives of Classical Turkish Literature poets Âlî, Kıyâsî, Zarîfî and Cebrî. It is also known from the sources that Necâtî and Azmi-zâde Haletî have works titled Mihr u Mah. Written in Persian and has only one sample, Mihr u Mah narrative was introduced to science world with Turkish summary
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ABULADZE, T. S. ve İLURİDZE M. (2004). Gürcistan Bilimler Akademisi K. Kekelidze El Yazmaları Enstitüsü, (Georgian Academy of Sciences K.Kekelidze Institute of Manuscripts) Türkçe Yazmalar Kataloğu. Tiflis.
- AKTAŞ, Ş. (1983). Roman Olarak Hüsn ü Aşk. Türk Dünyası Araştırmaları (27), 94-108.
- AKTAŞ, Ş. (2003). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- AKTAŞ, Ş. (2013). Anlatma Esasına Bağlı Edebî Metinlerin Tahlili-Teori ve Uygulama-. Ankara: Kurgan Edebiyat.
- AMASYALI, G. (1953). Zarifi'nin Mihr ü Mâh Mesnevisi. Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
- ANBARCIOĞLU, M. (1975). Der Bare-i Kıssa-i Mihr ü Mâh. Doğu Dilleri, 2(2), 1-97.
- ANBARCIOĞLU, M. (1983). Türk ve İran Edebiyatlarında Mihr ü Mâh ve Mihr ü Müşterî Mesnevileri. Belleten, 47 (188), 1151-1189.
- ANBARCIOĞLU, M. (1984). Türk ve İran Edebiyatlarında Mihr ü Mâh ve Mihr ü Müşterî Mesnevileri. Ankara.
- ANBARCIOĞLU, M. (1986). Kıyâsî’nin Mihr ü Mâh Mesnevisi. Erdem, 2(4), 87-172.
- ANBARCIOĞLU, M. (1971). Mihr ü Mâh Kıssası. İran Şehinşahlığının 2500. Kuruluş Yıldönümüne Armağan, İstanbul, 1-45.
- ARSLAN, M. ve AKSOYAK, İ. H. (1998). Gelibolulu Ali, Riyazü's-Salikin. Sivas: Dilek Matbaacılık.
- BURSALI MEHMED TAHİR. (1333). Osmanlı Müellifleri C.2. İstanbul: Matbaa-i Amire.
- CAMPBELL, J. (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
- CANIM, R. (2000). Latifi, Tezkiret'üş-Şuara ve Tabsıratu'n-Nuzama (İnceleme-Metin). Ankara: AKM.
- CEBRÎ. Mihr ü Mâh. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, 11065.
- CUNBUR, M. (1985). Ûdî ve Macerâ-yı Mâh Adlı Eseri. Erdem, C.1, S.1, 187-198.
- FORSTER, E. M. (1982). Roman Sanatı. (çev. Ünal Aytür). İstanbul: Adam Yayınları.
- İÇLİ, A. (2014/a). Zarîfî’nin Mihr ü Mâh ’ının Nüshalarının Tanıtımı ve Nüshalar Üzerinde Bazı Değerlendirmeler. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, Vol. 6, No. 2, 227-243.
- İÇLİ, A. (2014/b). Cebrî’nin Mihr ü Mâh’ı. Journal of Turkish Studies, 9(9), 605-617.
- İÇLİ, A. (2009). Mihr ü Mâh , Gelibolulu Mustafa Âlî, İnceleme-Metin. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
- İSEN, M. (1994). Künhü'l-Ahbar'ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM.
- KILIÇ, F. (2010). Âşık Çelebi Meşâirü’ş-Şu‘arâ. (3 cilt). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
- KORKMAZ, R. (2002). Romanda Dramatik Aksiyonu Sağlayan Değerlerin Görüntü Seviyeleri Üzerine Bazı Öneriler. Scholary Dept and Accuracy, 271-281.
- KUTLAR, F. S. (2005). Ûdî, Mâcerâ-yi Mâh. Ankara: Öncü Kitap.
- LEVEND, A. S. (1998). Türk Edebiyatı Tarihi 1. Ankara: TTK.
- Mihr ü Mâh, Gürcistan Bilimler Akademisi K. Kekelidze El Yazmaları Enstitüsü, (Georgian Academy of Sciences K.Kekelidze Institute of Manuscripts) K-38, yk. 205, 112b-152b.
- ŞENTÜRK, A. A. ve KARTAL, A. (2013). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- TEKİN, M. (2006). Roman Sanatı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- TURHAN, V. N. (1995). Zarifî ve Mihr ü Mâh Mesnevisi'nin Tenkitli Metni ile İncelemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü.
Toplam 29 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 11 Ekim 2015 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Ekim 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 4 Sayı: 3 |
