TÜRKİYE’DE BİR AZERBAYCANŞİNASLIK OCAĞI: AZERBAYCAN KÜLTÜR DERNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 3, 0 - 0, 15.09.2016

Refik Turan

Öz

Azerbaycan Kültür Derneği, M. Emin Resulzade’nin 1947 yılında
Türkiye’ye gelmesiyle başlayan Azerbaycan muhaceretinin Türkiye’deki
faaliyetlerinin ikinci döneminde, 1 Şubat 1949 yılında Ankara’da
kurulmuştur. Dernek Azerbaycan’ın istiklâli ve hürriyeti davasını sürdürmek,
Azerbaycan’ı çeşitli yönleriyle tanıtmak suretiyle Anadolu Türklüğünün
Azerbaycan davasına desteğini sağlamak yönünde bir politikası izlemiştir.
Dernek 1970’li yıllardan itibaren Türklük ve Türk dünyasının genel
meseleleriyle daha fazla ilgilenmeye başlayarak yayın ve diğer faaliyetleriyle
Türk kamuoyunun bu konulara karşı ilgi ve hassasiyetlerinin artmasında bir
ölçüde etkili olmuştur. Azerbaycan Kültür Derneği’nin Nisan 1952 tarihinden
itibaren yayınlamaya başladığı Azerbaycan dergisi derneğin genel amaç ve
misyonuna uygun olarak tüm Türk dünyasının meselelerine sayfalarında yer
vermek suretiyle SSCB yönetimi altındaki esir Türklerin sesi olmuştur.
Azerbaycan Kültür Derneği soğuk savaş döneminin en zor günlerinde kısıtlı
imkanlarla Azerbaycan siyasi muhaceretinin sesi olmuş, Azerbaycan’ın
istiklâli ve hürriyeti davasını takip ve tanıtma misyonunu başarıyla yerine
getirmiştir. SSCB’yi dağılmaya ve Azerbaycan’ı bağımsızlığa götüren
süreçte aktif bir faaliyet yürüten derneğin doğal misyon olarak benimsediği
Azerbaycan’ın istiklâli ve hürriyeti davası Azerbaycan’ın 18 Ekim 1991
tarihinde bağımsızlığını ilan etmesiyle başarıyla tamamlanmıştır. Dernek,
günümüzde Azerbaycan ile Türkiye arasındaki kültürel ilişkilerin
geliştirilmesi yönündeki faaliyetlerini sürdürmektedir. 67 yıla dayanan köklü
bir mazisi, geleneği ve tecrübesi ile önemli bir misyonu yerine getirmiş
Azerbaycan Kültür Derneğinin bu birikiminden daha etkin bir şekilde
yararlanılabilmesi için Türkiye ve Azerbaycan hükümetlerinin desteği ile iki
ülke toplumları arasında kültürel ilişki ve işbirliğinin geliştirilmesinde daha
etkin rol oynayabilecek özel statülü bir kültür kurumu hâline
dönüştürülmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan Türkleri, Azerbaycan Kültür Derneği, Azerbaycan siyasi muhacereti, Mehmet Emin Resulzade

Kaynakça

• AVŞAR, A. (2012). Türkiye-Azerbaycan İlişkilerinde İleti Kaynağı Olarak Birey. Atatürk