OLDURGANLIK VE ETTİRGENLİK ÇATI EKLERİNİN İŞLEVLERİ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 3, 0 - 0, 15.09.2016

Funda Kara

Öz

Fiilden fiil yapım ekleri, diğer türetim ekleri gibi, sözlük elemanı
olabilecek kelimeler meydana getirirler. Ancak aynı başlık altında
incelenseler bile sözlük anlamından çok söz dizimsel işlevleri olan ekler de
vardır. “Çatı ekleri” olarak bilinen bu ekler, cümlede eyleyen değeri taşıyan
ögeleri düzenler, anlama katkıda bulunur, cümle yapısını değiştirir ve bunlara
bağlı olarak işlevlerine göre adlandırılır. Çatı ile ilgili terimlerin
adlandırılmasında tam bir tutarlılık yoktur. Oldurganlık ve ettirgenlik de bu
tutarsızlığa konu olan terimlerdendir. “Her iki terim de aynı şeyi mi ifade
ediyor? Eğer öyleyse, neden iki farklı terime ihtiyaç duyulmuş? Biri diğerinin
alt başlığı olabilir mi?” gibi sorular, söz konusu eklerin cümlede kazandıkları
anlam ve işlevleri doğrultusunda cevaplandırılabilir. Aşağıdaki makalede,
birbirlerinden farklı anlam ve işlevlerde kullanılan bu terimlerin, çatı kavramı
içinde ayrı ayrı ele alınması gerektiği anlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çatı ekleri, oldurganlık ekleri, ettirgenlik ekleri

Kaynakça

• BİLGEGİL, M. K. (1984). Türkçe Dilbilgisi. 3. Baskı. İstanbul: Dergâh Yay