-(I4)p / -(y)I4p tI4r EKİNİN FARKLI BİR İŞLEVİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 4, 0 - 0, 15.12.2016

Raghed Mohammad

Öz

Sondan eklemeli bir dil olan Türkçede fiilimsiler, anlam ve dizim
bakımından önemli bir yere sahiptir. Bu tür ekler Türkçeye akıcılık
kazandırmaktadır. Söz konusu eklerin bir kısmı Eski Türkçeden beri aynı
işlevi yapagelmiştir. Bir kısmı da ya asıl işlevini kaybedip yeni bir işlev
üstlenmiş, ya da asıl işlevi kaybetmeden yeni bir işlev kazanmıştır. Bu
çalışmada -(I4)p / –(y)I4p zarf-fiil ekinin tI4r bildirme şeklinin birleşmesiyle
Orta Türkçede -mIş ekinin yanında duyulan geçmiş zaman ve aynı zamanda
geçmiş zaman sıfat-fiil eki olarak kullanılması üzerine durulacaktır. İlk
olarak ekin hangi eserlerde duyulan geçmiş zaman işleviyle ortaya çıktığı
gösterilecek, daha sonra ekin, Memluk Kıpçak Türkçesinin önemli
eserlerinden olan Et-Tuḥfet’üz-Zekiyye fi’l-Lûġati’t-Türkiyye ve Elkavânînü’l-külliyye
li-zabti’l-lügati’t-Türkiyye adlı iki eserde ism-i fâ’il
(sıfat-fiil) bölümünde yer alması hakkında bilgi verilecektir. Ekin sıfat-fiil
olarak geçtiği bütün örnekler sunulacak ve nasıl sıfat-fiil işlevi üstlendiği
sonuç kısmında izah edilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Memluk Kıpçak Türkçesi, -p eki, sıfat-fiil, Orta Türkçe

Kaynakça

• YUDAHİN, K. K. (2011). Kırgız Sözlüğü. (çev. Abdullah TAYMAS). Ankara: TDK Yayınları.