ABDULHAK HÂMİD TARHAN VE SOHRÂB SEPEHRÎ’NİN ŞİİRLERİNDE TABİATIN İŞLENİŞİ ÜZERİNE BİR KARŞILAŞTIRMA

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 277 - 311, 15.03.2017

Mehmet Emin Gönen

Öz

Son yarım yüzyılda hızla gelişen teknolojinin sunduğu kolaylıklara bağlı
olarak toplumlar birbirlerinin edebiyat ve dillerini daha hızlı ve detaylı
tanıma imkânı bulmuşlardır. Bu karşılıklı tanıma ve tanışmanın doğal bir
sonucu olarak başka milletlere ait olan dil ve edebiyatlara ilgi artmış ve
araştırmacılar bu ilgi ve merakla okuyup öğrendikleri yabancı kültürlere ait
edebi eserleri kendi edebi eserleriyle karşılaştırma çalışmalarına
girişmişlerdir. Son yıllarda yapılan bu karşılaştırmalar birbirlerine uzak olan
kültürler ve edebiyatlar arasında yapıldığı gibi tarih boyunca dil, kültür ve
edebi olarak birbirlerini etkileyen toplumların edebiyatları arasında da
yapılmaktadır.
İran modern şiirinin en önemli ve farklı şairlerinden olan Sohrâb Sepehrî,
şiirlerinde kullandığı farklı imgelerle diğer şairlerden ayrı bir yere sahiptir.
Şiirlerinde özellikle farklı ifade şekillerini kullanarak tabiata yeni ve derin
imgeler yüklemiştir. Türk şiirinde ise batılılaşma hareketinin asıl büyük
temsilcisi ve batı şiirinde gördüğü her yeniliği Divan edebiyatı taraftarlarının
hücumlarına rağmen cesaretle uygulayan Abdulhak Hâmid‟dir. Türk
edebiyatında tabiatı ilk kez farklı ve modern şekilde ele alan Hâmid
şiirlerinde tabiata yeni ve farklı bir bakış açısı getirmiş; ona hayran olmuş ve
tabiat yoluyla Allah‟a sığınmıştır. Sohrâb‟ın İran şiirine getirdiği açılımın ve
yeniliğin bir benzerini Hâmid Türk şiirinde gerçekleştirmiştir. Bu iki şair
beslendikleri kendi klasik edebiyatlarının eski kalıplarını aşarak yeni teknik
ile birlikte evrene yeni bakış tarzı ve kendilerine has yeni bir söyleyiş
geliştirmişlerdir. Böylece klasik şiirden modern şiire geçişin en önemli
temsilcileri sayılmışlardır.
Bu çalışmada her iki şairin şiirlerinden örnekler verilerek tabiata bakışları
ve tabiatı işleyiş biçimleri karşılaştırılacak; tabiat karşısında duygu ve
düşünce benzerlikleri, ortaklıkları ve farklılıkları irdelenmeye çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Tabiat, Şiir, Abdulhâk Hâmid, Sohrâb Sepehrî

Kaynakça

• TANSEL, F. A. (2005). Hususi Mektuplarına Göre Namık Kemal ve Abdülhak Hâmid. Ankara:
• Akçağ Yayınları.