KAŞKAY TÜRKÇESİNDE SAYI SÖZCÜKLERİ: ŞİRAZ VE ÇEVRESİNDEN ÖRNEKLER

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 865 - 877, 15.06.2017

Dilek Erenoğlu Ataizi

Öz

Sayılar
dillerin temel söz varlığıdır. Dilin varlığı, sayı sisteminin varlığı ile
ölçülür. Türk sayı sistemleri Göktürkçe kökenlidir. Türkçenin Oğuz
coğrafyasında kullanılan sayı kelimeleri de bu temel kaynaktan gelmektedir.

Bir
Oğuz kolu olan yarı göçebe Kaşkay Türkleri İran sınırları içinde, çoğunlukla
Şiraz ve çevresinde yaşamaktadırlar. İki dilli Kaşkay halkı, sayı kelimelerini
kullanmak bakımından diğer Türk şivelerinden ayrılmaz, bununla birlikte
Farsçanın etkileri de görmezden gelinecek kadar az değildir.

Bu
yazıda Türk Dil Kurumu Projesi olarak hazırlanmış olan Kaşkay Türklerinin Dili
adlı çalışmanın derlemelerinden bir kısmına dayanarak Kaşkay Türklerinin
dilindeki sayılar incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Sayı, sayı kelimeleri, Kaşkay Türkleri, Kaşkay Türkçesi, İran Türkleri, yarı göçebe

Kaynakça

• BACANLI, E. (2012). Geçmişten Günümüze Türkçenin Sayıları ve Sayı Sistemi. Bilim ve Teknik, 76-78.
• BLAGA, R. (1997). İran Halkları El Kitabı. İstanbul: Yeni Zamanlar Dağıtım.
• CAFEROĞLU, A. (1966). İran Türkleri. Türk Kültürü Dergisi, 50, 125-133.
• CSATÓ, É. Á. (2005). On Copying in Kashkay, In: Csató, Éva Á. & Isaksson, Bo &Jahani, Carina (eds) Linguistic Convergence and Areal Diffusion: Case from Iranian. Semitic and Turkic, 271-283.
• CSATÓ, É. Á.(2006). Gunnar Jarring’s Kashkay Materials. Turkologica -Turkic-Iranian Contact Areas, 62, 209-226.
• ÇELİK, M. (1988). Kaşkay Türkçesi (Giriş-İnceleme-Metinler-Sözlük). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÇELİK, Ü. (1994). Türkmencede Sayılar. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 11(2), 117-124.
• GABAİN, A. (1988). Eski Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• GÖKDAĞ, B. A. (2007). İran’daki Türk Ağızlarının Sınıflandırılması. Türk Yurdu, 27, 244, 55-62.
• GÜLENSOY, T. (2012). Yaşayan Farsça ve Arapçadaki Türkçe Kelimeler Üzerinde Notlar. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 2, 127-157.
• HAZAR, M. ve ŞENGÖNÜL, M. (2012). Türk Kültüründe Sıfırdan Dokuza Kadar Sayı Adları ve Matematik Değerleri. Bal-Tam Türklük Bilgisi, Eylül, 141-158.
• JOHANSON, L. (2007). Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KARAAĞAÇ, G. (2008). Türkçe Verintiler Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KARATAY, O. (2012). İran ile Turan. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• KAYMAZ, Z. (1991). Eski Anadolu Türkçesinde Sayı Adları ve Kullanılışları. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 9-17.
• KAYMAZ, Z. (2002). Türklerde Sayı Sistemleri. Türkler, 3, 419-426.
• SCHİMMEL, A. (1998). Sayıların Gizemi. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• ŞAHİN, E. (2013). Tarihî ve Çağdaş Türk Yazı Dillerinde Üleştirme Sayıları. Dil Araştırmaları,12, 97-116.