KASIMALI BAYALİNOV’UN “ACAR” ADLI UZUN HİKÂYESİNDE HALK KÜLTÜRÜ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 1028 - 1042, 15.06.2017

Reyhan Karkınlı

Öz

Çarlık Rusyası’nda
Çin’e sürgün edilen Kasımalı Bayalinov, Kırgızların 1916 yılındaki millî
isyanının bir sonucu olarak tarihe geçen Ürkün olayını ve arka planda
yaşananları Acar adlı uzun hikâyesinde anlatır. Kırgızların
hayatından gerçek kesitler sunan bu eser aynı zamanda Sovyet Devri Türk kültür
hayatını da okuyucuya sunar.

Bu makalede,
Acar uzun hikâyesinde halk kültürü
unsurları tespit edilmiş, rejimin etkisi de göz önünde tutularak bazı
açıklamalar ve değerlendirmeler yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Kasımalı Bayalinov, Acar, halk kültürü, Kırgız

Kaynakça

• AKALIN, H. Ş. vd. (2009). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ALIMBAYEVA, B. (2016). Kırgız Elinin Boz Üyü (Tarıhıy-Etnografiyalık Oçerk). Bişkek: Uluu Toolor.
• ARTIKBAYEV, K. (2010). Kasımalı Bayalinov’un Edebî Şahsiyeti ve Eserleri Üzerine Bir İnceleme. (çev. Hüseyin Şahan). Kardeş Kalemler Aylık Avrasya Edebiyat Dergisi, 48, 30-45
• ARTIKBAYEV, K. (2013). XX. Yüzyıl Kırgız Edebiyatı Tarihi. (çev. Mayramgül Dıykanbayeva). Ankara: Bengü Yayınları.
• AYDIN, H. (2010). Şifa Kaynağı Olarak Kur' an-ı Kerim (Kur'an'ın Şifa Olduğuna Dair Ayetler Üzerinde Bir Tefsir Denemesi). EKEV Akademi Dergisi, 42, 55-68.
• BAYALİNOV, K. (1983). Acar (Kurman Cılga: Povestter, Öspüründer Üçün).Frunze: Mektep.
• BAYDEMİR, H. (2011). Özbek Efsaneleri. Erzurum: Fenomen Yayınları.
• BEKKİ, S. (1996). Türk Mitolojisi’ndeki Kurban. Akademik Araştırmalar Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 16-27.
• BEYDİLLİ, C. (2005). Türk Mitolojisi-Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt KitapYayın.
• ÇERİBAŞ, M. (2014). Şaman/Bakşı Tipolojisi Bağlamında Kırgızlarda Halk Hekimliği Geleneği ve Halk Hekimleri-I. Religioussciences, 2, 65-83.
• ÇORUHLU, Y. (2005). Türk Mitolojisinin Anahatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• DIYKANBAYEVA, M. (2014). 1916 yılındaki Kırgız Millî Mücadelesi: Ürkün. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 3/3, 112-126.
• DIYKANBAYEVA, M. (2016). Atalar Kültü. Konya: Kömen Yayınları.
• DİLEK, İ. (2007). Sibirya Türklerinde Ateşle İlgili İnançlar, Törenler ve Bazı Efsaneler. Bilig, 43, 33-54.
• ERGİN, Muharrem. (2002). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• GÖMEÇ, S. Y. (2014). Kırgız Türkleri Tarihi. Ankara: Berikan Yayınevi.
• GÜNER DİLEK, F. (2015). Cengiz Dağcı ve Kasımalı Bayalinov’un İzinde Zorunlu Göçlerle Sürgün Edilmiş Hayatlar, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 12 /2, 86-106.
• GÜNŞEN, A. (2007). Gizli Dil Açısından Alevilik-Bektaşilik Erkan ve Deyimlerine Bir Bakış. Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, 2/2, 328-350.
• GÜVENÇ, A. Ö. (2009). Kırk Sayısının Halk Edebiyatı Ürünlerinde Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 41, 85-97.
• İBNİ MÂCE. (1983). Sünen-i İbni Mâce Tercemesi ve Şerhi. (çev. Haydar Hatipoğlu), C. 9, İstanbul: Kahraman Yayınları.
• İNAN, A. (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm-Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• KARAMAN, H. vd. (2007). Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. C. III, IV, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• KURT, H. (2012). İslam İnancına Göre Şehitlik. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 189-220
• MUSAYEV, S. M. vd. (1995). Manas. (ed. T. K. Koyçuyev). C. I, Bişkek: Kırgızistan Basması.
• ÖGEL, B. (2003). Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar). C. II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• ÖRNEK, S. V. (1995). Türk Halkbilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• PARLATIR, İ. (2014). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
• POLAT, K. (2005). Beşikten Mezara Kırgız Türklerinde Gelenek ve İnanışlar. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• ROUX, J. P. (1999). Eskiçağ ve Ortaçağda Altay Türklerinde Ölüm. (çev. Aykut Kazancıgil). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• ROUX, J. P. (2011). Türklerin ve Moğolların Eski Dini. (çev. Aykut Kazancıgil). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• SAKAOĞLU, S. ve DUYMAZ, A. (2003). İslamiyet Öncesi Türk Destanları (İncelemeler-Metinler). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• ŞAHAN, H. (2010). Acar, Kasımalı Bayalinov. Kardeş Kalemler, 48, 17-30.
• TOGAN, A. Z. V. (1982). Oğuz Destanı (Reşideddin Oğuznamesi, Terceme ve Tahlili). İstanbul: Enderun Yayınları.
• TOPALOĞLU, B. (2001). İsm- i A’zam. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 23, 75-76, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• TULEGABILOV, M. (1962). Kasımalı Bayalinov (Tuulgan Kününö100 Cıl). Frunze: Poligrafizdata Min. kul’t. Kırg. SSR.
• YAZIR, M. H. (1979). Hak Dini Kur’an Dili. C. IV, İstanbul: Eser Neşriyat.
• YILDIZ, N. (1995). Manas Destanı (W.Radloff) ve Kırgız Kültürü ile İlgili Tespit ve Tahliller. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.