ÖĞRETMEN ADAYI PERSPEKTİFİNDEN ELEŞTİREL PEDAGOJİ (ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 1189 - 1204, 15.06.2017

Adnan Taşgın Adnan Küçükoğlu

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının eleştirel
pedagojiye ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenler açıdan incelenmesidir.
Tarama modelindeki araştırmanın evrenini, Atatürk Üniversitesi, Kâzım Karabekir
Eğitim Fakültesinde, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı güz yarıyılında üniversite
öğrenimine yeni başlayan 1. ve üniversite öğreniminden mezun olacak olan 4.
sınıf öğretmen adayları oluşturmaktadır. Örneklemini ise basit seçkisiz
örnekleme yöntemi yoluyla belirlenen 585 öğretmen adayı oluşturmaktadır.
Araştırmanın verileri Yılmaz (2009) tarafından geliştirilen ve “Eğitim Sistemi,
Okulun İşlevleri ve Özgürleştirici Okul” 
olmak üzere üç alt boyuttan oluşan “Eleştirel Pedagoji İlkeleri Ölçeği”
ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, non-parametrik
testlerden Mann-Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır.
Araştırma bulgularına göre öğretmen adayları eleştirel pedagojiye ilişkin
olarak en yüksek katılımı özgürleştirici okul alt boyutuna gösterirlerken, en
düşük katılımı eğitim sistemi alt boyutuna göstermişlerdir. Ayrıca cinsiyet,
sınıf ve bölüm değişkenlerine göre de öğretmen adaylarının eleştirel pedagojiye
ilişkin görüşlerinde farklılıklara rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayları, eleştirel pedagoji, özgürleştirici okul, eğitim sistemi

Kaynakça

• ADA, S. ve BAYSAL, Z. N. (2013). Pedagojik-Androgojik Formasyon ve Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• AKYÜZ, Y. (1991). Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• ALİAKBARİ, M. and ALLAHMORADİ, N. (2012). On Iranian School Teachers’ Perceptions Of The Principles Of Critical Pedagogy. International Journal of Critical Pedagogy, 4(1), 154-171.
• AYHAN, S. (1995). Paulo Freire: Yaşamı, Eğitimi Felsefe ve Uygulaması Üzerine. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 28(2).
• http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/486/5714.pdf. Erişim Tarihi: 02.03.2015.
• AYTEMUR-SAĞIROĞLU, N. (2013). Özgürleştirici Eğitim Arayışları: Köy Enstitüleri ve Eleştirel Pedagoji Okulu. Amme İdaresi Dergisi, 46(1), 81-98.
• BAKER, C. (2006). Zorunlu Eğitime Hayır. (Çev. A. Sönmezay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BARTOLOMÉ, L. I. (2004). Critical Pedagogy and Teacher Education: Radicalizing Prospective Teachers. Teacher Education Quarterly, 31(1), 97–122.
• BAŞ, G. (2013). The Corelation Between Primary Teachers’ Views on Critical Pedagogy and Their Student Control İdeologies. European Journal of Research on Education, 2(1), 27-34.
• BERCAW, L. A. ve STOOKSBERRY, L. M. (2004). Teacher Education, Critical Pedagogy, and Standards: An Exploration Of Theory And Practice. Essays in Education, 12. http://www.usca.edu/essays/vol122004/Bercaw.pdf. Erişim Tarihi: 02.03.2015.
• BLACKLEDGE, D. and HUNT, B. (1989). Sociological Interpretations of Education. London: Routledge.
• CRESWELL, J. W. (2013). Nicel Yöntemler (Çev. M. Bursal). Araştırma Deseni içinde (ss. 155- 182) . Ankara: Eğiten Kitap.
• DEHLER, G. E., WELSH, M. A., and LEWİS, M. W. (2001). Critical Pedagogy In The New Paradigm: Raising Complicated Understanding İn Management Learning. Management Learning, 32(4), 493-511.
• DURUHAN, K. (2004, Temmuz). Türkiye’de Okulda Geleneksel Anlayış ve Yöntemlerle İnsan Yetiştirmenin Olumsuz Etkileri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• FREIRE, P. (2009). Dönüşümün Riskleri ve Hissettirdiği Korkular. Eleştirel Pedagoji Söyleşileri (Çev. E. Ç. Babaoğlu). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• FREIRE, P. (2010). Ezilenlerin Pedagojisi. (Çev. D. Hattatoğlu ve E. Özbek): İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• FRIEDRICKS, L. (2007). A rationale for Critical Pedagogy İn Efl: The Case of Tajikistan. The Reading Matrix, 7, 22-28.
• GIROUX, H. A. (2004). Critical Pedagogy and The Postmodern/Modern Divide: Towards a Pedagogy of Democratization. Teacher Education Quarterly, 31(1), 31-47.
• GIROUX, A. H. (2009). Dil/Kültürel İncelemeler Alanında Eleştirel Pedagojinin Bir Rolü Var Mıdır? Eleştirel Pedagoji Söyleşileri, (Çev. E. Ç. Babaoğlu). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• GIROUX, H. and MCLAREN, P. (Ed.) (1989). Critical Pedagogy, The State, and The Struggle for Culture. Albany, N.Y.: SUNY press.
• GUILHERME, M. (2006). Dil/Kültürel İncelemeler Alanında Eleştirel Pedagojinin Bir Rolü Var Mıdır? (Çev. E. Ç. Babaoğlu). Eleştirel Pedagoji Söyleşileri içinde (ss. 7-28). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• HOVEY, R. (2004). Critical Pedagogy and International Studies: Reconstructing Knowledge Through Dialogue With The Subaltern. International Relations, 18(2): 241-254.
• ILLICH, I. (2009). Okulsuz Toplum. (Çev. M. Özay). İstanbul: Şule Yayınları.
• İNAL, K. (1992). Bazı Paradigmalarda Eğitim ve Özgürlük İlişkisi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 795-820.
• KAPTAN, S. (1998). Bilimsel Araştırma Teknikleri (Geliştirilmiş 11. Baskı). Ankara: Tek Işık Web Ofset.
• KARASAR, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• KELLNER, D. (2001). Critical Pedagogy, Cultural Studies, and Radical Democracy At The Turn of The Milennium: Reflections on The Work Of Henry Giroux. Culural Studies-Critical Mehodologies, 1(2), 220-239.
• KORKMAZ, Ö. (2009). Eğitim Fakültelerinin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Eğilim ve Düzeylerine Etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 879-902.
• MCLAREN, P. (2011). Eleştirel Pedagoji: Genel Bir Bakış (Çev. Ed. M. Y. Eryaman ve H. Arslan-Bölm. Çev. M. Tekin). Eleştirel Pedagojiye Giriş içinde (ss. 271-331). Ankara: Anı Yayıncılık.
• NORTON, B. and TOOHEY, K. (Ed.) (2004). Critical Pedagogies and Language Learning. New York: Cambridge University Press.
• PALMER, J. and EMMONS, K.. (2004). Critical Pedagogy: An Overview. http://www.onlinecef.net/file.php/1/CEF_Resources/Articles/critical.pdf. Erişim Tarihi: 17.02.2015.
• SARIGÖZ, O. ve ÖZKARA, Y. (2015). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Pedagoji ve İlkeleri Hakkındaki Görüşlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 710-716.
• SÖNMEZ, V. ve ALACAPINAR, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• STEVENSON, N. (2010). Critical Pedagogy, Democracy, and Capitalism: Education Without Enemies Or Borders. The Review of Education, Pedagogy, and Cultural Studies, 32, 66-92.
• ŞAHİN, Ç., DEMİR, M. K., ve ARCAGÖK, S. (2016). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Pedagoji İlkelerine Yönelik Yaklaşımlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1187-1205.
• TERZİ, A. R., ŞAHAN, H. H., ÇELİK, H. ve ZÖĞ, H. (2015). Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançları İle Eleştirel Pedagoji İlkeleri Arasındaki İlişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 344-356.
• VANDRICK, S. (1994). Feminist Pedagogy and ESL. College ESL, 4(2), 69-92.
• YAZGAN, A. D. (2010). Eleştirel Medya Okuzyazarlığı: Kuramsal Yaklaşımlar ve Uygulamalar-Kitap İncelemesi. İlköğretim Online, 9(1), 3-5.
• YILDIRIM, A. (2010). Eleştirel Pedagoji. Ankara: Anı Yayıncılık.
• YILMAZ, K. (2009). Elementary School Teachers’ Views About The Critical Pedagogy. The Asia-Pasific Education Researcher, 18(1), 139-149.
• YILMAZ, K. ve ALTINKURT, Y. (2011). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Pedagoji İle İlgili Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 195-213.