BİR ŞİİR MECMUASINDAN HAREKETLE HAŞMET VE BÂKÎ’YE NİSPET EDİLEN ŞİİRLER

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 3, 1478 - 1489, 15.09.2017

Gökçehan Aysel Yılmaz

Öz

Bu
çalışmanın konusu olan Mecmû’a-i Nefîse, Ankara’da Milli Kütüphane’de 06 Mil Yz
A 9855 numarasıyla tek nüsha olarak kayıtlıdır. Mecmû’a-i Nefîse’nin “Mukata’ât
Rubâ’îyyât” bölümünde “Haşmet” başlığı altında 7 adet rubâî yer almaktadır.
“Müfredât” bölümünde ise “Bâkî” başlığı altında 2 adet müfred bulunmaktadır. Bu
müfredler ve rubâîler, adı geçen şairlerin basılı divan nüshalarında
bulunmamaktadır.

Çalışmada
Mecmû’a-i Nefîse hakkında çeşitli bilgiler verilmiş; ayrıca mecmualarının
edebiyat tarihi, metin teşkili ve metin tamirine katkıları üzerinde
durulmuştur. Ardından, mecmuada “Haşmet” başlığını taşıyan rubâîlerle
“Bâkî”  başlığını taşıyan müfredlerin
transkripsiyonlu metinleri verilmiş ve adı geçen şairlerin dîvânlarının kelime
kadrosu, kafiye ve redif tercihleri ile kıyaslanmıştır. Ayrıca, mecmua
derleyicisinin şair seçimi ve “Müfredât” başlıklı bölümün şiir düzeni üzerine
çeşitli bilgiler verilerek birtakım tespitlerde bulunulmuştur. Bu tespitler göz
önünde bulundurularak adı geçen şiirlerin Haşmet ve Bâkî’ye aidiyeti üzerine
tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şiir mecmuaları, mecmua, Mecmû’a-i Nefîse, Haşmet, Bâkî

Kaynakça

• ABDULKADİROĞLU, A. (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay. AKBAYAR, N. (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. AKKUŞ, M. (1993). Nef’î Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları. ARSLAN, M. (hzl.)(1994). Mecma-ı Şuara ve Tezkire-i Üdeba: Mehmet Siraceddin. Sivas: Dilek Matbaacılık. ARSLAN, M., AKSOYAK, İ.H. (1994). Haşmet Külliyatı: Dîvân, Senedü'ş-şu‘arâ, Vilâdet-nâme (Sur-nâme). İntisabü'l-mülk (Hab-nâme). Sivas: Dilek Matbaası. AYDEMİR, Y. (2007). “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”, Turkish Studies, 2/3, 122-137. AYDIN, H. (2012). “Muhtevanın Çerçevesi-Çerçevenin Muhtevası: Bâkî Divanı Örneği”, Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011) Bildirileri. AYNUR, H. (1999). Çâkerî ve Dîvânı. İstanbul. BAHADIR, S. C. (2013) “Bâkî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Yayınlanmamış Gazelleri”. Turkish Studies, 8/1, 187-213. ÇAPAN, P. (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî. Ankara: AKM Yay. ÇARLIOĞLU, A. (2011). Bâkî’nin Gazellerinde Sosyal Hayatın İzleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÇAVUŞOĞLU, M. (1979). Amrî Divanı, Tenkidli Basım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları. ÇAVUŞOĞLU, M. (1982). Helâkî Dîvan, Tenkidli Basım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları. ÇINARCI, M. N. (2007). Şeyhülislam Ârif Hikmet Bey’in Tezkiretü’ş-Şuara’sı ve Transkripsiyonlu Metni. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÇİFTÇİ, Ö. (hzl.) (2014). Fatîn, Hâtimetü’l-Eş’âr. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 (Son erişim tarihi: 07.02.2017) DEVELLİOĞLU, F. (2006). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları. DVORAK, R. (1911). Bâkî’s Diwan, Ghazellijjât. Leiden. ERDEM, S. (hzl.) (1994), Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara: AKM Yay. ERGUN, S. N. (1935). Bâkî, Hayatı ve Şiirleri, C.1. Dîvân. İstanbul. GÜRBÜZ, M. (2012). “Şiir Mecmûaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırk Ambarı, (Haz. Hatice Aynur ve diğerleri). İstanbul: Turkuaz Yayınları, 99-113. İNCE, A. (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yayınları. İPEKTEN, H. v.d. (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları:942. KESİK, B. (2012). “Bir Yazmadan Hareketle Bâkî’nin Yayımlanmamış Şiirleri”, Turkish Studies, 7/1, 1489-1500. KESİK, B. (2012). “Bazı Şiir Mecmualarından Hareketle Basılı Divanlarda Bulunmayan Bâkî Mahlaslı Şiirler II”. Turkish Studies, 8/13, 337-350. KESİK, B. (2012). “Bazı Şiir Mecmualarından Hareketle Basılı Divanlarda Bulunmayan Bâkî Mahlaslı Şiirler”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,5/ 9, 115-122. KILIÇ, A. (2012). “Mecmûa Tasnifine Dair”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırk Ambarı. (Haz. Hatice Aynur ve diğerleri), İstanbul: Turkuaz Yayınları, 75-96. KILIÇ, F. (2014). Tezkîre-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0 (Son erişim tarihi: 14.02.2017). KÖKSAL, M. F. (2001). Mecma‘u’n-Nezâ’ir- İnceleme-Tenkitli Metin. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KÖKSAL, M. F. (2012). “Mecmûaların Önemi ve Mecmûaların Sistematik Tasnif Projesi (MESTAP)”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırk Ambarı, (Haz. Hatice Aynur ve diğerleri). İstanbul: Turkuaz Yayınları, 409-429. KÖKSAL, M. F. (2013). “Bâkî’nin Bilinmeyen Veda Gazeli ve Dîvânında Bulunmayan Bazı Şiirleri”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 10, 319-330. KURNAZ, C., TATCI M. (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay. KURNAZ, C., AYDEMİR, Y. (2013). “Mecmûalara Sorulması Gereken Sorular”,Turkish Studies, 8/1, 51-64. KUTLAR OĞUZ, F. S. vd. (hzl.) (2012). Mehmed Tevfik Kâfile-i Şu‘arâ. İstanbul: Doğu Kütüphanesi. KÜÇÜK, S. (1994). Bâkî Dîvânı-Tenkitli Basım. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. LEVEND, A. S. (1984). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ÖZCAN, A. (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”. İstanbul: Çağrı Yay. C.3. ÖZTÜRK FİDAN, G. G. (2010), “Konya Mevlana Müzesi 2095 Numarada Kayıtlı Mevlevilikle İlgili Bir Mecmuadan Hareketle Bâkî’nin Yayımlanmamış Bir Şiiri”. Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2, 95-108. ŞEMSEDDİN Sami (1317). Kamûs-ı Türkî. İstanbul: İkdam Matbaası. ŞAHİN, E. (2011). Bâkî Divanı’na Göre 16. Yüzyıl Osmanlı Toplum Hayatı. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. TANYILDIZ, Ahmet (2012). “Şiir Mecmûalarının Neşri Hakkında”, Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21, 224-239. TARLAN, A. N. (1949). “Şiir Mecmualarında XVI ve XVII. Asır Divan Şairleri Revânî-Hayretî-Hâverî-Âhî-Peyâmî-Sânî”. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları. TAŞ, H. (2010). “Bâkî’nin Dîvânında Bulunmayan Bir Gazeli ve Feyzî’nin Naziresi”. Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 1, 181-192.