KİTAPLARIN KAPAK TASARIMLARINDAKİ MESAJLARDA KULLANILAN PROPAGANDA TEKNİKLERİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 3, 1574 - 1589, 15.09.2017

Kadir Kaplan

Öz

Bu çalışmada günümüz ikna yöntemlerinden olan
propaganda, propagandanın tarihî gelişimi, propagandanın temel teknikleri, bu
tekniklerin kitap kapaklarındaki kullanımı ve kitap seçimine olan etkisi
üzerinde durulmuştur. Kitabın dış yapısını oluşturan ve okuyucu tarafından
tercihi konusunda belirleyici unsur kitabın kapak tasarımıdır. Kapak
tasarımı, okuyucuya kitapla ilgili fikir vermenin yanı sıra okuyucuyu kitaba
karşı meraklandırır. Günümüzde bu özelliklere ilave olarak reklam ve
pazarlamanın etkisiyle kapak tasarımlarında propaganda tekniklerine de yer
verildiği görülmektedir.

Bu çalışmada Kitapyurdu
Yayıncılık ve İletişim A.Ş. tarafından yayınlanan 2016 yılı çok satanlar
listesindeki ilk yüz kitabın ön ve arka kapağı incelenerek kitap
kapaklarında tasarımcıların; “Bir Otoriteye Referans, Kalabalığa Katıl, Kasıtlı
Muğlaklık, Özdeşleşme, Korkuya Başvurma, Tren Etkisi, Tanıklık, Parıltılı
Genellemeler, Slogan, Transfer” olmak üzere temel propaganda tekniklerinden pek
çoğunu kullandığı belirlenmiştir. Kullanılan bu teknikler, örnekleriyle
değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kitap seçimi, kitap kapağı, propaganda, propaganda teknikleri

Kaynakça

• ARMAĞAN, A. (1999). Siyasal Bir İletişim Türü Olarak Propaganda. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 9, 417-426. ÇİFCİ, M. ve YILDIRIM, T. (2012). Kâşgarlı Mahmud’un Kullandığı Temel Propaganda Teknikleri. Türklük Bilimi Araştırmaları, 32, 33-41. ERDAL, G. (2006). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Çocuk Kitaplarının Resimlemelerine Genel Bir Bakış. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. Ankara: ÇOGEM Yayınları, (4), 405-412. GEÇİKLİ, F. (1999). Geçmişten Günümüze Propaganda Kavramı. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 9, 265-276. IŞITAN, S., & GÖNEN, M. (2005). Resimli Çocuk Kitaplarının Benlik Kavramıyla İlgili Konuları İçermesi Yönünden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. KAMPHUIS, J. (1991). Satisfaction With Books: Some Empirical Findings. Poetics, 20, 471-485. KAPLAN, K. (2013). Hidayet Karakuş’un Roman ve Hikâyelerinde Yer Alan Eğitsel İletiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KAYA, İ. (2006). Çocuk Kitabı Resimlerinde Estetik Boyut. 2. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 421-424. KURULGAN, M., ARGAN, A. (2006). Yeni Kitap Seçiminde Etkili Olan Biçimsel Faktörlerin Okuyucu Perspektifinde Değerlendirilmesi. Bilgi Dünyası, 7(2), 230-249. MALTEPE, S. (2009) Türkçe Öğretmeni Adaylarının Çocuk Edebiyatı Ürünlerini Seçebilme Yeterlilikleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 398-412. MİLES, M. B., & HUBERMAN, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, CA: Sage. QUALTER, Terence H. (1980) Propaganda Teorisi Ve Propagandanın Gelişimi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 35, Sayı 1, 255-307. SATKIN M.B. (2011). Türkiye’de Belgesel Fotoğrafın Propaganda Amaçlı Kullanımı. Sanatta Yeterlilik Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. SENCER, M. (1989). Toplum Bilimlerinde Yöntem. İstanbul: Beta Basım. SOYSAL, M. (2006). Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Uzman Yayıncılık Kavramı. 2. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 379-384. SÜER SEZGİN, N. (2006). Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Yayınevlerinden Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. 2. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 373-378. SÜRMELİ, K. (2006). Masal Kitaplarında Grafik Tasarım Sorunları ve Çözüm Önerileri. 2. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 553-558. STOKMANS, M. ve HENDRİCKX, M. (1994). The Attention Paid To New Book Releases On A Display Table. Poetics, 22, 185-197. TARHAN, N. (2002). Psikolojik Savaş Gri Propaganda . İstanbul: Timaş Yayınları. TOSUNOĞLU, M.,KAYADİBİ, N. (2006). Türkiye’de 2000-2005 Yıllarında Devlet Tarafından Yayımlanmış Çocuk Kitaplarının Biçim ve İçerik Analizi. 2. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 379-384. Türkçe Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. YILDIRIM, A., ŞİMŞEK, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. YÜKSEL, Ahmet Haluk. (1994) İkna Edici İletişim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Vakfı Yayınları. İncelenen Kitaplar AKMAN, B. (2016). Osman Birinci Kitap: Aşk. İstanbul: Epsilon Yayınevi. AKTAŞ, Ü. (2016). Mutluluk Kürleri. İstanbul: Hayy Kitap. ALİ, S. (2009). Kürk Mantolu Madonna. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ALİ, S. (2007). İçimizdeki Şeytan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ALİ, S. (2015). Kuyucaklı Yusuf. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ANAR, İ. O. (2015). Puslu Kıtalar Atlası. İstanbul: İletişim Yayınları. ATAY, O. (2016a). Tutunamayanlar. İstanbul: İletişim Yayınları. ATAY, O. (2016b). Tehlikeli Oyunlar. İstanbul: İletişim Yayınları. ATILGAN, Y. (2017). Aylak Adam. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. AUSTEN, J. (2017). Gurur ve Önyargı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. AYTMATOV, C. (2016). Beyaz Gemi. İstanbul: Ötüken Neşriyat. AYTMATOV, C. (2017). Gün Olur Asra Bedel. İstanbul: Ötüken Neşriyat. BACH, R. (2015). Martı Jonathan Livingston. İstanbul: Epsilon Yayınevi. BARTOL, V. (2012) Fedailerin Kalesi Alamut. İstanbul: Koridor Yayıncılık. BEHRENGİ, S. (2017). Küçük Kara Balık. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi. BEKİROĞLU, N. (2017a). Nar Ağacı. İstanbul: Timaş Yayınları. BEKİROĞLU, N. (2017b). Mücella. İstanbul: Timaş Yayınları. BOLAT, Ö. (2017). Beni Ödülle Cezalandırma. İstanbul: Doğan Kitap. BOZKURT, C., YARAR, M. (2016). Darbenin Kayıp Saatleri. İstanbul: Destek Yayınları. BROWN, C. (2009). Sol Ayağım. İstanbul: Nemesis Kitap BURGESS, A. (2017). Otomatik Portakal. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. BURNS, D. (2012). İyi Hissetmek. İstanbul: Psikonet Yayınları. CAMUS, A. (2017). Yabancı. İstanbul: Can Yayınları. COELHO, P. (2016). Casus. İstanbul: Can Yayınları. COELHO, P. (2017). Simyacı. İstanbul: Can Yayınları. CÜCELOĞLU, D. (2016). Geliştiren Anne-Baba. İstanbul: Remzi Kitabevi. ÇANKIRILI, A. (2016). Benimle Oynar mısın Anne. İstanbul: Timaş Yayunları. ÇARKACI, Ş. (2015a). Başlarım Şimdi Anneliğe. İstanbul: Elma Yayınevi. ÇARKACI, Ş. (2015b). Oyuncu Anne Çocuğuyla Nitelikli Zaman Geçirmek İsteyen Annelere Rehber Kitap. İstanbul: Elma Yayınevi. ÇARKACI, Ş. (2016a). Dedemin Bakkalı. İstanbul: Taze Kitap. ÇARKACI, Ş. (2016b). Ev Yapımı Sihirli Değnek. İstanbul: Elma Yayınevi. ÇİFT, P., ALTUNBAY, E. (2017). Ayasofya’nın Gizli Tarihi. İstanbul: Destek Yayınları. ÇİFT, P., HARMAN, Ö. F. (2017). Kudüs’ün Gizemli Tarihi. İstanbul: Destek Yayınları. ENDE, M. (2013). Momo. İstanbul: Kabalcı Yayınları. ERTUĞRUL, O., ERTUĞRUL B. (2017). Lügat 365 Bazı Kelimeler Çok Güzel. İstanbul: Can Yayınları. FAWER, A. (2016a). Olasılıksız. İstanbul: April Yayıncılık. FAWER, A. (2016b). Oz. İstanbul: April Yayıncılık. GOLDİNG, W. (2017). Sineklerin Tanrısı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. GRANGE, J. C. (2016). Lontano, İstanbul :Doğan Kitap. GÜNEŞ, A. (2017a). Güvenli Bağlanma. İstanbul: Timaş Yayınları. GÜNEŞ, A. (2017b). 0-6 Yaş Dönemi Çocuk Eğitiminde 100 Temel Kural. İstanbul: Timaş Yayınları. GÜRCAN, S., GÜRBÜZ, R. (2015). YDS Sınav Stratejileri Gramer Konu Anlatımı. İstanbul: İrem Yayıncılık. HARARİ, Y. N. (2017). Hayvanlardan Tanrılara Sapiens İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi. İstanbul: Kollektif Kitap. HOSSEİNİ, K. (2017). Uçurtma Avcısı. İstanbul: Everest Yayınları. JİO, S. (2013). Böğürtlen Kışı. İstanbul: Arkadya Yayınları. JİO, S. (2015a). Elveda Haziran. İstanbul: Arkadya Yayınları. JİO, S. (2015b). Yeşil Deniz Kabuğu. İstanbul: Pena Yayınları. JİO, S. (2016). Kelebek Adası. İstanbul: Pena Yayınları. KAFKA, F. (2011). Dönüşüm. İstanbul: Can Yayınları. KARAİBRAHİMGİL, N. (2015). Kelebeğin Hayat Sırları. İstanbul: Doğan Novus. KARAKOÇ, S. (2012). Diriliş Neslinin Amentüsü. İstanbul: Diriliş Yayınları. KASTNER, E. (2017). Uçan Sınıf. İstanbul: Can Yayınları. KAYA, M. (2016a). Hızır Dokunsun Dualarına. İstanbul: Fenomen Kitaplar. KAYA, M. (2016b). Su Kanunu. İstanbul: Fenomen Kitaplar. KAYA, M. (2017). Size Bir Sır Vereceğim. İstanbul: Fenomen Kitaplar. KOHEN, A. A. (2017). Aeden Bir Dünya Hikayesi. İstanbul: Destek Yayınları. KOLLU, H. Y. (2016). Devletin Gizli Sahipleri Heyet. İstanbul: Lopus. KULİN, A. (2017). Kanadı Kırık Kuşlar. İstanbul: Everest Yayınları. LEE, H. (2017). Bülbülü Öldürmek. İstanbul: Sel Yayınları. MAALOUF, A. (2017). Semerkant. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. MARQUEZ, G. G. (2017a). Kırmızı Pazartesi. İstanbul: Can Yayınları. MARQUEZ, G. G. (2017b). Yüzyıllık Yalnızlık. İstanbul: Can Yayınları. MERİÇ, C. (2016). Bu Ülke. İstanbul: İletişim Yayınları. MOYES, J. (2016a). Senden Sonra Ben. İstanbul: Pegasus Yayınları. MOYES, J. (2016b). Senden Önce Ben. İstanbul: Pegasus Yayınları. ORTAYLI, İ. (2016). Türklerin Tarihi 2. İstanbul: Timaş Yayınları. ORTAYLI, İ. (2017). Türklerin Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları. ORWELL, G. (2014a). Hayvan Çiftliği. İstanbul: Can Yayınları. ORWELL, G. (2014b). Bin Dokuz Yüz Seksen Dört. İstanbul: Can Yayınları. ÖZDİL, Y. (2017). Adam. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi. ÖZTEKİN, H. A. (2015). Eyvallah. İstanbul: Yakamoz Yayıncılık. ÖZTEKİN, H. A. (2016). Eyvallah 2. İstanbul: Yakamoz Yayıncılık. PALACİO, R. J. (2016). Mucize. İstanbul: Pegasus Yayınları. PAMUK, O. (2016). Kırmızı Saçlı Kadın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ROWLİNG, J. K., TİFFANY, J., THORNE, J. (2017). Harry Potter ve Lanetli Çocuk. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. SAİNT-EXUPERY, A. D. (2017a). Küçük Prens. İstanbul: Can Yayınları. SAİNT-EXUPERY, A. D. (2017b). Küçük Prens. İstanbul: Karbon Kitaplar. SALİNGER, J. D. (2017). Çavdar Tarlasında Çocuklar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. STEİNBECK, J. (2012). Fareler ve İnsanlar. İstanbul: Sel Yayınları. ŞAFAK, E. (2016). Havva’nın Üç Kızı. İstanbul: Doğan Kitap. ŞENOCAK, İ. (2016). İslam’ın Kızı. İstanbul: Hüküm Kitap. TAMARO, S. (2017). Kitaplardan Korkan Çocuk. İstanbul: Can Yayınları. TANPINAR, A. H. (2015). Saatleri Ayarlama Enstitüsü. İstanbul: Dergah Yayınları. TAZEOĞLU, K. (2016). Aşkla Kal. İstanbul: Destek Yayınları. TAZEOĞLU, K. (2017). Mor. İstanbul: Destek Yayınları. TONGAR, H. K. (2015a). Fıtrat Pedagojisi. İstanbul: Hayy Kitap. TONGAR, H. K. (2015b). Fıtrat Pedagojisi-2 Paygamberlerin Çocuk Eğitimi Metotları. İstanbul: Hayy Kitap. UĞURLUEL, T., ÖZGEN, C. C. (2016). Osmanlı’nın Şifreleri. İstanbul: Timaş Yayınları. UĞURLUEL, T. (2017). Arzın Kapısı Kudüs Mescid-i Aksa. İstanbul: Timaş Yayınları. ÜMİT, A. (2017). Elveda Güzel Vatanım. İstanbul: Everest Yayınları. VASCONCELOS, J.M. (2009). Şeker Portakalı. İstanbul: Can Yayınları. VASCONCELOS, J.M. (2017). Güneşi Uyandıralım. İstanbul: Can Yayınları. VERDON, J. (2016). Kurt Gölü. İstanbul: Koridor. YALÇIN, S. (2017). Galat-ı Meşhur Doğru Bildiğiniz Yanlışlar. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi. YILDIRIM, Ö. (2017). Yabancı Şahmeran. İstanbul: Pegasus Yayınları. YILDIZ, M. (2016). Aşk Beş Vakittir. İstanbul: Genç Nesil. ZWEİG, S. (2017a). Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ZWEİG, S. (2017b). Satranç. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ZWEİG, S. (2017c). Olağanüstü Bir Gece. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ZWEİG, S. (2017d). Korku. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.