MEHMET AKİF ERSOY’UN TÜRK DÜNYASI ŞAİRLERİNDEKİ TESİR ALANINA BİR BAKIŞ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 4, 0 - 0, 15.12.2017

Atıf Akgün

Öz

Mehmet Akif Ersoy (1873-1936), millî marĢ Ģairi olmasının yanında düĢünce dünyasının özgünlüğü ve Ģiir dilindeki güçlü üslûbu ile Türk Edebiyatı‟nın önemli Ģairleri arasında yer alır. ġiirinin kendine has özellikleri, devrinin birçok Ģairi arasında Akif‟in özel bir yer edinmesinde önemli rol oynamıĢtır. Mehmet Akif‟in Türklük ve Ġslâmiyet‟i ele alıĢ tarzı ve eserlerinde bu değerler etrafında Ģekillenen dünya görüĢünün yansımaları sadece Anadolu‟da değil ortak değerleri Türklük ve Ġslamiyet olan diğer sahalarda da dikkat çekmiĢ, kendisine zamanla takipçi bulmuĢtur. Akif‟in Türk Dünyası‟ndaki tesirleri Sırat-ı Müstakim‟le artarak yayılmıĢ ve Akif‟in etki alanı geniĢ bir aksiyon adamına dönüĢmesinde söz konusu yayın etkili olmuĢtur. Mehmet Akif‟in çağdaĢ Türk Dünyası Ģiirindeki doğrudan ve dolaylı tesirine odaklandığımız bu makalede Akif‟in Türk Dünyası Ģairlerince dikkate değer bulunan hususiyetleri incelenmiĢtir. Bazı Türk Dünyası Ģairlerinin Akif‟in Ģiirine ve Ģahsiyetine gösterdikleri ilginin, mukayeseli ve örneklemeli metinlerle yansıtıldığı incelemede, doğrudan Mehmet Akif ile temasta bulunmuĢ ya da etkisini eserlerinde dile getirmiĢ Ģairlerin tespiti ve etkilendikleri bağlam, dönemin sosyal ve siyasal Ģartları göz önünde bulundurularak değerlendirilmiĢtir.  

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy. Türk Dünyası Edebiyatları, Ceditçilik, Sırat-ı Müstakim

Kaynakça

• AKPINAR, Y. (1994). Azerî Edebiyatı Araştırmaları. Ġstanbul: Dergâh Yayınları. ATSIZ, H. N. (2015). “Mehmet Akif”, Tarih, Kültür ve Kahramanlar (Makaleler-2), ss. 149151. Ġstanbul: Ötüken Yayınları. BAKĠ, S. (2011). “Üsküplü ġair Fettah Efendi‟nin ġiirlerinde Mehmet Âkif‟in Vefaatı”. Uluslararası Mehmet Âkif Ersoy Milli Birlik ve Bütünlük Sempozyumu (12-14 Ekim 2011) Bildiriler Kitabı (Edt. Ertuğrul ORAL). Ġstanbul: Ġstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayınları. CAMBAZOV, Ġ. (2009). “Bulgaristan‟da Özel Türk Okullarında Mehmet Akif Ersoy”. I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu (19-21 Kasım 2008) Bildiriler Kitabı C.I. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayınları. ÇANTAY, H. B. (1966). Âkifnâme (Mehmed Âkif). Ġstanbul: Ahmed Sait Matbaası. ÇETĠN, N. (2008). “Prof. Dr. Nurullah Çetin‟le Mehmet Akif‟te Kavmiyet-Milliyet Meselesi Üzerine” (SöyleĢi: Emine TÜRKDOĞAN). Edebiyat Bahçesi Dergisi, S. 1, ss. 9-17. ÇĠFÇĠGÜZELĠ, M. K. (2016). “Yarınki Türk Dünyasında Mehmet Akif Ersoy ve Abdullah Tukay”. Türk Dünyasını Aydınlatanlar / Mehmet Akif Ersoy-Abdullah Tukay Uluslararası Sempozyumu (Kazan, Tataristan / 13-17 Mayıs 2014) Bildiri Kitabı (Editör: Ömer Hakan ÖZALP). Ġstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları. EDĠP, E. (2010). Mehmet Akif Hayatı Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları (Haz. Fahrettin GÜN). Ġstanbul: Beyan Yayınları. ……………, (1962). Mehmed Âkif Hayatı-Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları C.1, Ġstanbul: SebilürreĢad NeĢriyatı. EROL, A. (2007). Azerbaycan Şiirinde Romantizm (1905-1917). Ġzmir: Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları. ERSOY, M. A. (1987). Safahat (Haz. M. Ertuğrul DÜZDAĞ). Ġstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. ……………….. (1990). Safahat / Edisyon Kritik (Haz. M. Ertuğrul DÜZDAĞ). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. ………………. (2011). Şiir Külliyatı / Safahat. (Yay. Haz. Necmettin TURĠNAY). Ankara: TOBB Yayınları. GARAYEV, Y. (1990). “Hüseyin Câvid” maddesi. İslam Ansiklopedisi C.18, ss. 534-536. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. GEÇER, G. O. (2016). Bosna Hersek‟te Mehmet Akif Etkisi. Saraybosna: Yunus Emre Enstitüsü. GEDĠKLĠ, Y. (1997). Şehriyar ve Bütün Türkçe Şiirleri. Ġstanbul: Ötüken Yayınları. GÜNDOĞDU, S. (2009). “Mehmet Akif‟in Azerbaycan ġairlerine Tesiri”. I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu (19-21 Kasım 2008) Bildiriler Kitabı C.II. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayınları. GÜZEL, K. (2005). Ahmet Cevat‟ın Hayatı, Eserleri ve Edebi Şahsiyeti. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Bakü: Qafqaz Üniversitesi. ĠNAYET, A. (2007). Abdulhalûk Uygur ve Şiirleri. Ankara: TDK Yayınları. KARA, A. (2004). “Kazak Edebiyatının Zirvesi Abay Kunanbayoğlu”. Kazak Türkleri Vakfı Arman Dergisi. KARAER, N. (2016). “Kazanlı Halim Sabit‟in Sırat-ı Müstakim Dergisinde Yayımlanan Makalelerinde Eğitim AnlayıĢı”. Türk Dünyasını Aydınlatanlar / Mehmet Akif ErsoyAbdullah Tukay Uluslararası Sempozyumu (Kazan, Tataristan / 13-17 Mayıs 2014) Bildiri Kitabı (Editör: Ömer Hakan ÖZALP). Ġstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları. KARAKOÇ, S. (1974). Mehmet Âkif. Ġstanbul: DiriliĢ Yayınları. KARAKUġ, E. (2014). “Bir Neo-Klasik Balkan ġairinin Vatan Ağıdı: Abdülfettah Rauf‟un ġiirinde Üsküp ve Makedonya – 1”. Hikmet Dergisi, Üsküp, S. 23, ss. 132-150. KOCAKAPLAN, Ġ. (2011). İstiklal Marşımız ve Mehmet Akif ERSOY. Ġstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları. KYDYRALĠYEV, D. (2001). Türkistan‟da Ceditçilik Hareketi ve Bunun Türkiye İle Münasebeti. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi. Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. MERTOĞLU, M. S. (2008). Sırat-ı Müstakim Mecmuası (Açıklamalı Fihrist ve Dizin). Ġstanbul: Klasik Yayınları. OKDAY, Ġ. H. Tevfik (1946). Bulgaristan‟da Türk Basını. Ġstanbul: Hürriyet Matbaası. POLAT, E. (2011). Eşref Edip Fergan‟ın Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. SULTANBAĠKYZY, Z. (2010). Mirjakıp Duvlatulı‟nın Hayatı, Siyasi ve Edebi Şahsiyeti. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Ġzmir: Ege Üniversitesi, Türk Dünyası AraĢtırmaları Enstitüsü. TOPÇU, N. (2011). Mehmet Âkif (Yay. Haz. Ezel Elverdi, Ġsmail Kara). Ġstanbul: Dergâh Yayınları. UZUN, M. (1990). “AbdürreĢid Ġbrahim” maddesi. İslam Ansiklopedisi C.I, ss. 295-297. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. UZUNOĞLU H. (2003). Mehmet Fikri, Şiir ve Hikâyeler. Bursa. VAHAPZADE, B. (1999). Vatan Millet Anadili. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi BaĢkanlığı Yayınları. YAMAN, E. (1996). Mehmet Akif ERSOY. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. YILDIRIM, Ġ. M. (1992). Selam Türkün Bayrağına (Ahmet Cevat‟ın Hayatı ve ġiirleri). Ġzmir: Gelecek Matbaacılık.