DİL BİLGİSİ ÖĞRETĠMİNDE SENTEZCİ YAKLAŞIM

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 4, 0 - 0, 15.12.2017

Bilginer Onan

Öz

Dil bilgisi öğretiminde sentezci yaklaĢımı ele alan bu çalıĢma, iki ana bölümden meydana gelmektedir. ÇalıĢmanın birinci bölümünde, dil bilgisi (gramer) ve ana dili öğretiminde dil bilgisinin iĢlevleri hakkında bilgi verilmiĢtir. Bu bağlamda, temel dil becerilerinin geliĢtirilmesinde ve öğrencilere zihinsel esneklik ve disiplin kazandırmada, dil bilgisi öğretiminin durumu analiz edilmiĢtir. Bu bölümde son olarak, davranıĢçı ve yapılandırıcı dil öğretim yaklaĢımlarının dil bilgisi öğretimine bakıĢ açıları üzerinde durulmuĢtur.  ÇalıĢmanın ikinci bölümünde, dil bilgisi öğretiminde yöntem sorunu ele alınmıĢtır. Bu bağlamda, teori ve uygulamada ortaya çıkan çeliĢkiler belirlenmiĢtir. Bu çeliĢkileri ortadan kaldırmaya yönelik öneriler, sentezci yaklaĢım çerçevesinde değerlendirilmiĢtir. Sentezci yaklaĢım, davranıĢçı ve yapılandırıcı eğitim sistemlerinin dil bilgisi öğretiminde ileri sürdüğü görüĢlerden hareketle oluĢturulmuĢtur. Bilindiği üzere, bu iki eğitim yaklaĢımının dil bilgisi öğretimine iliĢkin bakıĢ açıları uygulama noktasında, açık ve net değildir. Bu çalıĢma, dil bilgisi öğretiminde uygulanması gereken sentezci yöntemin özellikleri üzerine yoğunlaĢmaktadır. ÇalıĢma çerçevesinde öne sürülen sentezci yöntemin ayrıntıları Ģu aĢamalar çerçevesinde analiz edilecektir: Ontolojik Farkındalık Oluşturma Aşaması: Ele alınan dil bilgisi konusunun dilin aktif kullanım sürecindeki gerekliliğine yönelik ontolojik bir nitelik taĢımaktadır. Bu yapının ya da kuralın dil içindeki görevi nedir? Yapının mevcut olup olmama durumu, dilin anlam yapısında hangi değiĢiklikleri meydana getirmektedir? Birinci aĢama, bu farkındalığı öğrencilere kazandıracak giriĢ etkinliklerinden oluĢmaktadır. Konu Anlatımı Aşaması: Konu anlatımının gerçekleĢtiği aĢamadır. Dil yapısı ya da kuralıyla ilgili içerik bilgisi bu aĢamada verilmektedir. Kavram haritası gibi, bilgiyi organize eden Ģemaların kullanımı bu aĢamada gerçekleĢmektedir. Kavratma Aşaması: Hazırlanan çalıĢma kâğıtlarıyla konuyu kavratmaya yönelik uygulamaların yapıldığı aĢamadır. Pragmatik Aşama: ĠĢlenen dil bilgisi konusunun metin ortamında kullanılmasını ifade etmektedir. KonuĢma, yazma, okuma ve dinleme etkinlikleri için önerilmektedir. Dil bilgisi öğretimiyle ilgili yukarıda sıralanan öğretim modeli, hem davranıĢçı hem de yapılandırıcı yaklaĢımın özelliklerini taĢımaktadır. Sentezci yaklaĢım kullanımı, bu paylaĢımcı yapılandırmanın terminolojik ifadesi olarak tercih edilmiĢtir. 

Anahtar Kelimeler

Ana Dili Öğretimi, Dil Bilgisi Öğretimi

Kaynakça

• DĠLÂÇAR, A. (1971). Gramer, Tanımı, Adı, Kapsamı, Türleri, Yöntemi, Eğitimdeki Yeri ve Tarihçesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1971. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. ERDEM, Ġ. (2007). İlköğretim II. Kademede Dil Bilgisi Öğretiminin Sorunları Üzerine Bir Araştırma. YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. GÖĞÜġ, B. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi. GÜNEġ, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Kitabevi. http://www.dilbilgisi.net/konular/sozcuk-turleri/zamir/ KORKMAZ, Z. (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. ONAN, B. (2005). Denizden Gelen Kara Süvari. Ankara: Akçağ Yayınevi. ONAN, B. (2013). Dil Eğitiminin Temel Kavramları. Ankara: Nobel Kitabevi. ONAN, B. (2014). Dil Bilgisi Öğretiminde Temel Ġlkeler ve Ġzlenen AĢamalar. (Türkçe Eğitimi Açısından Dil Bilgisi Öğretimi), Ankara: Pegem Yayınevi. 71-103. SCHUNK, D. (2009). Öğrenme Teorileri (Çev. Muzaffer ġahin). Ankara: Nobel Kitabevi. YALIN, H. Ġ. (2014). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Kitabevi. YANGIN, B. (2002). Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi. Ankara: Dersal Yayınları.