DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN SOSYAL BĠLGĠLER DERSĠNDE YER ALAN “TABLO VE DĠYAGRAM OKUMA” BECERİSİNİ KAZANMA DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ
Yıl 2017,
Cilt: 6 Sayı: 4, 0 - 0, 15.12.2017
İsmail Hakan Akgün
Fatma Bulut Özkar
Öz
Bu araĢtırmanın amacı; dördüncü sınıf Sosyal Bilgiler dersinde “Tablo ve Diyagram Okuma” becerilerinin öğrenciler tarafından ne düzeyde gerçekleĢtiğini çeĢitli değiĢkenler açısından tespit etmektir. AraĢtırma, nicel araĢtırma yöntemlerinden tarama modeline göre yapılan betimsel bir çalıĢmadır. Veri toplama aracı olarak kullanılan akademik baĢarı testi, araĢtırmacı tarafından geliĢtirilmiĢtir. AraĢtırmanın sonucunda öğrencilerin “Tablo ve Diyagram Okuma” becerisinin gerçekleĢme düzeylerinin ortalamanın biraz altında ( X =9.96) kaldığı görülmüĢtür. DeğiĢkenler açısından ise kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre; anne ve baba eğitim düzeyi üniversite ve üstü mezunu olan öğrencilerin diğer tüm gruplara göre; Ģehirde yaĢayan öğrencilerin köyde yaĢayanlara göre, aile gelir düzeyi yüksek (2500 TL ve üstü) olan öğrencilerin düĢük (0-950) olan öğrencilere göre daha baĢarılı olduğu tespit edilmiĢtir.
Kaynakça
- AKGÜN, Ġ. H. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7. Sınıf Öğrencilerinin Grafik Okuma ve Hazırlama Becerisini Kazanma Düzeyleri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. AKGÜN, Ġ. H. ve ARIKAN, Ġ. (2015). “Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Üretim, Dağıtım Ve Tüketim Öğrenme Alanına Yönelik Akademik BaĢarılarının ÇeĢitli DeğiĢkenler Açısından Ġncelenmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (40), 11-518. AKGÜN, Ġ. H. (2015). “Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersindeki Demokrasinin Serüveni Ünitesine Yönelik BaĢarı Düzeylerinin Bazı DeğiĢkenler Açısından Ġncelenmesi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (55), 68-78. AKTÜRK, V. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Animasyon ve Dijital Harita Kullanımının Öğrencilerin Mekânı Algılama Becerilerine Etkileri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ATEġ, S. (2006). İlköğretim Dördüncü Sınıf Metinlerindeki Görsellerin Okuduğunu Anlama ve Özetlemeye Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. ATEġ, S. (2009). Sosyal Bilgilerde Tarih Diyagramlarının Kullanım Türlerinin Öğrenci Başarısına Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. BAYKARA, N. (2006). Sosyal Bilgiler Dersinin Düşünme Becerileri Açısından Değerlendirilmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. BOTHAM, C. N. (1975). Audio-Vısıual Aıds for Cooperative Education and Training.(fourth printing). Printed in Rome, Italy: Food and Agrıculture Organization of United Nations. BÜYÜKÖZTÜRK, ġ., ÇAKMAK, E., AKGÜN, E., KARADENĠZ, ġ. ve DEMĠREL, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. ÇĠÇEKLĠYURT, Z. T. (2014). 4.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Doğrudan Verilecek Beceri ve Değerlerin Kazanılma Durumunun Değerlendirilmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. DÖNMEZ, C., YAZICI, K. ve SABANCI, O. (2007). “Sosyal Bilgiler Derslerinde Grafik Düzenleyicilerin Kullanımının Öğrencilerin Akademik Bilgiyi Elde Etmelerine Etkisi”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (3), 437 – 459. DUMAN, H. (2011). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Harita Kullanımı ve Harita Kullanımı Konusunda Öğretmen Görüşleri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. ESKĠTÜRK, M. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Eleştirel Düşünme Becerilerini Temel Alan İşbirlikli Öğretim Etkinliklerinin Akademik Başarı Düzeyine Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. FARRĠS, P. J. (2004). Elementary & Middle School Social Studies. New York: Mc Graw Hill. GÜZEL, S. (2005). Eleştirel Düşünme Becerilerini Temel Alan İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminin Öğrenme Ürünlerine Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. HALL, T. ve STRANGMAN, N. (2002). “Graphic Organizers”. National Center on Accessing the General Curriculum, 1-8. EriĢim tarihi: 26 Nisan 2015, http:// facultyfp.salisbury.edu/dsessoms/GraphicOrganizers/Graphic_Organizers.pdf JONES, B. F.; PĠERCE, J. ve HUNTER, B. (1988/1989). “Teaching Students to Construct Graphic Representations”. Educational Leadership, 46 (4), 20-25. KARASAR, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları. KOÇOĞLU, E. (2012). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersindeki Karikatür Kullanımının Erişiye Göre Değerlendirilmesi. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. KÖSE, M. A. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretiminde İstatistik ve Grafik Kullanım Tekniklerinin Öğrencilerin Grafik Okuma Becerisine Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. KÖSEOĞLU, M. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Karikatür Kullanımının Eleştirel Düşünmeye Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Tokat: GaziosmanpaĢa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KURNAZ, A. (2007). İlköğretim 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Beceri ve İçerik Temelli Eleştirel Düşünme Öğretiminin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerileri, Erişi ve Tutumlarına Etkisi. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KÜÇÜKAHMET, L. (2014). Öğretim İlke ve Yöntemleri (26. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. MAXĠM, G.W. (2006). Dynamic Social Studies for Constructivist Classrooms. (Eight Edition). West Chester Universty. New Jersey: Pearson Merril Prentice Hall. MERÇ, A. (2011). Sosyal Bilgiler ve Okul Öncesi Öğretmenliğinde Eğitim Gören Öğrencilerin Mekân Bilişi ve Harita Okuma Becerisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. NAMAL, R. (2011). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Yer Alan “Ülkemizde Nüfus” Ünitesinin Öğretiminde Görsel Materyallerden Yararlanmanın Öğrenci Başarısı Üzerinde Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. ÖZGENÇLĠ, M. (2009). İlköğretim 1. Kademe Sosyal Bilgiler Dersindeki İletişim ve Sosyal Etkileşim Becerileri (Erzurum Örneği). YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÖZKAR, BULUT, F. (2017). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Tablo Ve Diyagram Okuma Becerisini Kazanma Düzeyleri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÖZTÜRK, D. (2010). Yaratıcı Düşünme Becerisinin İlköğretim 6. sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkileri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. PALA, ġ. M. (2011). Matematik Becerisinin Sosyal Bilgiler Derslerindeki Harita, Grafik ve Tablo Okuma Becerilerine Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Erzincan: Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. PARKER, W. C. (2009). Social Studies in Elementary Education. (Thirteenth Edition). The United States of America: Perason Education, INC. SÖNMEZ, Ö. F. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7. Sınıf Karadeniz Bölgesi Konusunun Görsel Araç Gereçlerle Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarısının Etkisinin Değerlendirilmesi (Tokat Örneği). YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. SÖNMEZ, Ö. F. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Harita Becerileri. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. TETĠK, A. (2012). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Kazanımlarının Ulaşılma Düzeyinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. TURNER, T. N. (2004). “Reading, Writing and Technology: Tools for Social Studies Learning”. T. Mueller (Ed.). Essential of Elementary Social Studies (ss. 126-135). Universty of Tenessee: Knoxville Pearson Education. YAĞCI, R. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Eleştirel Düşünme: İlköğretim 5.sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminde, Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Becerilerini Geliştirmek İçin Uyguladıkları Etkinliklerin Değerlendirilmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. YONTAR, A. (2013). Sosyal Bilgiler Programında Kazandırılması Hedeflenen Sorumluluk Değeri ve Empati Becerisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.
Yıl 2017,
Cilt: 6 Sayı: 4, 0 - 0, 15.12.2017
İsmail Hakan Akgün
Fatma Bulut Özkar
Kaynakça
- AKGÜN, Ġ. H. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7. Sınıf Öğrencilerinin Grafik Okuma ve Hazırlama Becerisini Kazanma Düzeyleri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. AKGÜN, Ġ. H. ve ARIKAN, Ġ. (2015). “Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Üretim, Dağıtım Ve Tüketim Öğrenme Alanına Yönelik Akademik BaĢarılarının ÇeĢitli DeğiĢkenler Açısından Ġncelenmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (40), 11-518. AKGÜN, Ġ. H. (2015). “Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersindeki Demokrasinin Serüveni Ünitesine Yönelik BaĢarı Düzeylerinin Bazı DeğiĢkenler Açısından Ġncelenmesi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (55), 68-78. AKTÜRK, V. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Animasyon ve Dijital Harita Kullanımının Öğrencilerin Mekânı Algılama Becerilerine Etkileri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ATEġ, S. (2006). İlköğretim Dördüncü Sınıf Metinlerindeki Görsellerin Okuduğunu Anlama ve Özetlemeye Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. ATEġ, S. (2009). Sosyal Bilgilerde Tarih Diyagramlarının Kullanım Türlerinin Öğrenci Başarısına Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. BAYKARA, N. (2006). Sosyal Bilgiler Dersinin Düşünme Becerileri Açısından Değerlendirilmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. BOTHAM, C. N. (1975). Audio-Vısıual Aıds for Cooperative Education and Training.(fourth printing). Printed in Rome, Italy: Food and Agrıculture Organization of United Nations. BÜYÜKÖZTÜRK, ġ., ÇAKMAK, E., AKGÜN, E., KARADENĠZ, ġ. ve DEMĠREL, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. ÇĠÇEKLĠYURT, Z. T. (2014). 4.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Doğrudan Verilecek Beceri ve Değerlerin Kazanılma Durumunun Değerlendirilmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. DÖNMEZ, C., YAZICI, K. ve SABANCI, O. (2007). “Sosyal Bilgiler Derslerinde Grafik Düzenleyicilerin Kullanımının Öğrencilerin Akademik Bilgiyi Elde Etmelerine Etkisi”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (3), 437 – 459. DUMAN, H. (2011). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Harita Kullanımı ve Harita Kullanımı Konusunda Öğretmen Görüşleri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. ESKĠTÜRK, M. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Eleştirel Düşünme Becerilerini Temel Alan İşbirlikli Öğretim Etkinliklerinin Akademik Başarı Düzeyine Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. FARRĠS, P. J. (2004). Elementary & Middle School Social Studies. New York: Mc Graw Hill. GÜZEL, S. (2005). Eleştirel Düşünme Becerilerini Temel Alan İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminin Öğrenme Ürünlerine Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. HALL, T. ve STRANGMAN, N. (2002). “Graphic Organizers”. National Center on Accessing the General Curriculum, 1-8. EriĢim tarihi: 26 Nisan 2015, http:// facultyfp.salisbury.edu/dsessoms/GraphicOrganizers/Graphic_Organizers.pdf JONES, B. F.; PĠERCE, J. ve HUNTER, B. (1988/1989). “Teaching Students to Construct Graphic Representations”. Educational Leadership, 46 (4), 20-25. KARASAR, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları. KOÇOĞLU, E. (2012). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersindeki Karikatür Kullanımının Erişiye Göre Değerlendirilmesi. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. KÖSE, M. A. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretiminde İstatistik ve Grafik Kullanım Tekniklerinin Öğrencilerin Grafik Okuma Becerisine Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. KÖSEOĞLU, M. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Karikatür Kullanımının Eleştirel Düşünmeye Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Tokat: GaziosmanpaĢa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KURNAZ, A. (2007). İlköğretim 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Beceri ve İçerik Temelli Eleştirel Düşünme Öğretiminin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerileri, Erişi ve Tutumlarına Etkisi. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KÜÇÜKAHMET, L. (2014). Öğretim İlke ve Yöntemleri (26. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. MAXĠM, G.W. (2006). Dynamic Social Studies for Constructivist Classrooms. (Eight Edition). West Chester Universty. New Jersey: Pearson Merril Prentice Hall. MERÇ, A. (2011). Sosyal Bilgiler ve Okul Öncesi Öğretmenliğinde Eğitim Gören Öğrencilerin Mekân Bilişi ve Harita Okuma Becerisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. NAMAL, R. (2011). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Yer Alan “Ülkemizde Nüfus” Ünitesinin Öğretiminde Görsel Materyallerden Yararlanmanın Öğrenci Başarısı Üzerinde Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. ÖZGENÇLĠ, M. (2009). İlköğretim 1. Kademe Sosyal Bilgiler Dersindeki İletişim ve Sosyal Etkileşim Becerileri (Erzurum Örneği). YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÖZKAR, BULUT, F. (2017). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Tablo Ve Diyagram Okuma Becerisini Kazanma Düzeyleri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÖZTÜRK, D. (2010). Yaratıcı Düşünme Becerisinin İlköğretim 6. sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkileri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. PALA, ġ. M. (2011). Matematik Becerisinin Sosyal Bilgiler Derslerindeki Harita, Grafik ve Tablo Okuma Becerilerine Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Erzincan: Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. PARKER, W. C. (2009). Social Studies in Elementary Education. (Thirteenth Edition). The United States of America: Perason Education, INC. SÖNMEZ, Ö. F. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7. Sınıf Karadeniz Bölgesi Konusunun Görsel Araç Gereçlerle Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarısının Etkisinin Değerlendirilmesi (Tokat Örneği). YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. SÖNMEZ, Ö. F. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Harita Becerileri. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. TETĠK, A. (2012). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Kazanımlarının Ulaşılma Düzeyinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. TURNER, T. N. (2004). “Reading, Writing and Technology: Tools for Social Studies Learning”. T. Mueller (Ed.). Essential of Elementary Social Studies (ss. 126-135). Universty of Tenessee: Knoxville Pearson Education. YAĞCI, R. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Eleştirel Düşünme: İlköğretim 5.sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminde, Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Becerilerini Geliştirmek İçin Uyguladıkları Etkinliklerin Değerlendirilmesi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. YONTAR, A. (2013). Sosyal Bilgiler Programında Kazandırılması Hedeflenen Sorumluluk Değeri ve Empati Becerisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.