ATUFÎ VE REMZÜ’D-DEKÂYIK MESNEVİSİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 136 - 147, 15.03.2018

Ayşe Sağlam

Öz

Rüya yorumu, bütün zamanlarda insanlığın ilgisini çeken bir mesele olagelmiĢtir. Bu ilginin temelinde rüyanın geleceğe dair iĢaretler taĢıdığı inancı yer alır. Kutsal kitaplarda rüyaya dair bilgiler verilip peygamber rüyalarından örnekler sunulması bu merakı pekiĢtirmiĢtir. Günlük yaĢamın ilgi çekici bir o kadar da merak uyandırıcı bir unsuru olan rüya yorumu, birçok edebî metne de konu olmuĢtur. Tabirnâme, tâbirât-ı vâkıat, tâbirât-ı rüyâ, rüyânâme, vâkıanâme, düĢnâme gibi isimlerle anılan bu türde çeĢitli eserler kaleme alınmıĢtır. Büyük çoğunluğu mensur olan bu tarz eserlerin manzum olanları da vardır. II. Bayezid döneminin ünlü âlimlerinden olan Hayrettin Hızır Atufî‟nin Remzü‟d-Dekâyık isimli mesnevisi bu türde yazılmıĢ manzum eserlerden biridir. Atufî, eserinde rüyalardan geleceğe dair çıkarımlar yapılabileceği gibi kliĢe bilgiler vermez. Tıbbi bilgiler ihtiva eden eserler kaleme alan Ģair, bu mesnevisinde rüya yorumunun tıbbi sahada yol gösterici olabileceğini, hastanın gördüğü rüyaların doğru Ģekilde yorumlanması suretiyle hastalıkların teĢhis edilebileceğini iddia eder. Bu tezini insan bedeni ve ruhu arasındaki sıkı iliĢkiyle açıklar. Beden üzerinde husule gelen hâller, ruha yansımaktadır. Bu çalıĢmada Atûfî‟nin Remzü‟d-Dekâyık isimli mesnevisi tanıtılacak ve eserin çeviri yazılı metni verilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Atufî, Remzü‟d-Dekâyık, rüya yorumu, tıp, hastalık

Kaynakça

• BURSALI MEHMED TAHĠR. (2000). Osmanlı Müellifleri I. Ankara: Bizim Büro Basımevi. CĠHAN, S. (1979). “Hayreddin Hıdır b. Mahmud b. Ömer el-„Atufî “Kastamonî” ve Hadis Eserleri.” A.Ü. Ġslami Ġlimle Fakültesi Dergisi, 3/1-2, s. 65-75. ÇAKAN, Ġsmail L. (1991). “Atufî, Hayrettin Hızır.” Türkiye Diyanet Vakfı Ġslam Ansiklopedisi, C 4. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları. s. 99-100. DEVELLĠOĞLU, F. (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları. EL-ATUFÎ, HAYREDDĠN HIDIR B. MAHMUD B. ÖMER EL-MERZĠFONÎ, Remzü‟dDekaik fi ilmi‟r-rü‟ya, Nuruosmaniye Kütüphanesi, No: 34 Nk 3546/3 (181a-184b), Ġstanbul. KARA, O. (2017). “Osmanlıda Tefsir HaĢiyesi Geleneği: Atufî Örneği.” AĠBÜ Ġlahiyat Fakültesi Dergisi, C.5, S.9, s. 41-65. MEHMET SÜREYYA. (1996). Sicill-i Osmanî (C II). (eski yazıdan aktaran: S. A. Kahraman). Ġstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. BALABAN, Â. (2014). “Türkçe Yazma Tabirnameler.” Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, S. 9, s. 112-132. GÖKYAY, Orhan ġ. ve COġKUN, V. (2010). “Tâbirnâme,” Türkiye Diyanet Vakfı Ġslam Ansiklopedisi, C 39. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları. s. 331-332. ÖZTOPRAK, M. (2017). “Hayrettin Hıdır b. Mahmud b. Ömer el-Merzifonî el-Atufî‟nin Hayatı ve Ġnzâr Fi ġerhi Ba‟dı Ehâdîsî‟l-MeĢârik Adlı Eseri,” Uluslararası Amasyalı Âlimler Sempozyumu, Amasya. SAĞLAM, A. (2016). GülĢen-i Envâr. Ankara: Grafiker Yayınları. ġEMSEDDĠN SAMĠ. (1996). Kâmûsu‟l a„lâm (C IV). Ankara: KaĢgar NeĢriyat. MECDĠ MEHMED EFENDĠ. (1989). ġakaik-ı Nu‟mâniye ve Zeyilleri (C I). Ġstanbul: Çağrı Yayınları. TATCI, M. ve GÜNAYDIN, Yusuf T. (2007). “Türk Ġslam Edebiyatında Tasavvufî Rüya Tabirnâmeleri,” KeĢkül Dergisi, S.11 (KıĢ), s. 22-27. YILMAZ, K. ve ÇETĠN K. (2007). “Rüyalar ve Niyazî-i Mısrî‟nin Ta„bîrâtü‟l-Vâkı„ât Adlı Eserinde Rüyaların Dili,” Turkish Studies, S. 2/4, s. 1066-1076.