HALİDE EDİB’İN TÜRK KAHRAMANLARININ YABANCI DİLİ KULLANIMI

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 183 - 202, 15.03.2018

Alev Sınar Uğurlu

Öz

II. MeĢrutiyet sonrasının önemli yazarlarından olan Halide Edib yetiĢtiği dönemin eğitim öğretim imkânlarına bakıldığında çok iyi derecede eğitim görmüştür. Müslüman bir Türk kızı olarak Amerikan Koleji’nde tahsil gören Halide Edib sadece okulda değil hayatı boyunca yabancılarla iç içe olmuş, 1924-1939 arasında yurt dışında yaşamış, yabancı dilde kitaplar yazmıĢ, Columbia Üniversitesi’nde misafir hoca sıfatıyla ders vermiştir. Yabancı bir okulda okuma ve yabancılarla iç içe olma Halide Edib’e mutlak bir Batı hayranlığı kazandırmamıĢ, evinde aldığı sağlam terbiye sayesinde daima köklerine bağlı kalmış, Doğu ve Batı dünyasını mukayese etme, Doğu Batı sentezi üzerinde düşünme imkânı bulmuştur. Romanlarının da temel problematiğini Doğu Batı çatıĢması ve sentezi oluşturur. Bu çatışma ve ardından gelen sentez romanlarındaki kahramanların yaşadıklarından, duygu ve düĢünce dünyalarından hareketle yansıtılır. Kadın veya erkek kahramanlarının büyük kısmı İngilizce ve / veya Fransızca-Almanca, hatta Rumca bilirler. Bu çalışmada yazarın romanları incelenerek romanlardaki Türk kahramanların yabancı dili hangi amaçlarla kullandıkları araştırılacaktır. Bu araştırma ile kolej mezunu, eserlerinin bazılarını İngilizce yazmış, İstanbul Üniversitesinde İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümünü kurmuş bir yazarın yabancı dil kullanımının milli kimliğe, aidiyet duygusuna, kültürel ve sosyal hayata yansıması ile ilgili tespitleri gösterilmeye çalıĢılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Halide Edib Adıvar, II. MeĢrutiyet sonrası, roman, yabancı dil, kültür, millî kimlik

Kaynakça

• ADIVAR, H. E. (1924). Seviye Talip. İstanbul: Orhaniye Matbaası. ADIVAR, H. E. (1954). Döner Ayna. İstanbul: Güven Basımevi. ADIVAR, H. E. (1963). Hayat Parçaları. Ġstanbul: Remzi Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1967a). Raik‟in Annesi. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1967b). Yeni Turan. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1983a). Kerim Usta‟nın Oğlu. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1983b). Tatarcık. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1983c). Vurun Kahpeye. Ġstanbul: Remzi Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1985). Mor Salkımlı Ev. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1987). Ateşten Gömlek. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1987). Sonsuz Panayır. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1988). Kalp Ağrısı. Ġstanbul: Remzi Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1988). Son Eseri. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1988). Yolpalas Cinayeti. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (1992). Handan. Ġstanbul: Atlas Kitabevi. ADIVAR, H. E. (2001). Âkıle Hanım Sokağı. Ġstanbul: Özgür Yayınları. ADIVAR, H. E. (2006). Çaresaz. Ġstanbul: Özgür Yayınları. ADIVAR, H. E. (2010). Zeyno‟nun Oğlu. Ġstanbul: Can Yayınları. ADIVAR, H. E. (2011). Sevda Sokağı Komedyası. Ġstanbul: Can Yayınları. AKSAN, D. (2003). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yayınları. DURAKBAġA, A. (2000). Halide Edib Türk Modernleşmesi ve Feminizm. Ġstanbul: ĠletiĢim Yayınları ENGĠNÜN, Ġ. (1978). Halide Edib Adıvar‟ın Eserlerinde Doğu ve Batı Meselesi. Ġstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası. ENGĠNÜN, Ġ. (1989). Halide Edib Adıvar. Ankara: Kültür Bakanlığı. ERDAL, K. (2008). Halide Edib Adıvar ve Eğitim. Bursa: Ezgi Kitabevi. FORDHAM, F. (1983). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. Ġstanbul: Say Kitap Pazarlama. http://kisiselgelisim.gen.tr/Makaleler/bilincalti/bilincdisi-nedir-114.aspx http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.587a3f4f2abe81. 11355636 KAPLAN, M. (1989). Kültür ve Dil. Ġstanbul: Dergâh Yayınları. VARDAR, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Ġstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları. YILMAZ, A. (2017). Halide Edip’te Kadın Hakları. Halide Edip Adıvar Ġncelemeleri. haz. N. Çetin. Ankara: Atlas Kitap.