BİZİM MECMUA’DA AKIL OYUNLARI

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 568 - 591, 15.03.2018

Safiye Sarıcı Bulut Makbule Sarıkaya

Öz

Bu
çalışmada, 1920’li yıllarda periyodik çocuk dergilerinden biri olan Bizim Mecmuada yayınlanan akıl oyunları
incelenmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin fiziksel, zihinsel ve psikososyal açıdan
güçlü yeni nesillerin yetiştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlayan dergide,
çocuğun bilişsel ve duyuşsal gelişim ve yeteneklerine katkı sağlayabilen birçok
akıl oyunu bulunmaktadır. Bu akıl oyunları çeşitli bilmece, bulmaca, oyun ve
çizim sorularından oluşmakta olup çocukların merak duygusunu ve öğrenme
isteğini arttıran, problem çözme, keşif yeteneği kazandıran, dil ve bellek
gelişimini hızlandıran, gözlem, akıl yürütme, soru sorma, eleştiri, yaratıcılık
ve icat yapabilme gibi belirgin özelliklerini geliştiren niteliktedirler.
Çalışmada 1922 ve 1927 yıllarına ait Bizim
Mecmua’da yayınlanan akıl oyunlarından seçilen 39 tane doküman
incelenmiştir. Nitel yaklaşım benimsenerek gerçekleştirilmiş ve araştırmada
doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri içerik analizi
yoluyla çözümlenmiştir. Dergide yer alan akıl oyunları Osmanlıcadan çevrilerek
günümüzde çocukların eğitiminde kullanılan ilkelere göre değerlendirilmiştir.
Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; yaklaşık bir asır önce çocukların
görsel uzaysal, matematiksel mantıksal ve sözel zekâ alanlarının yanında
çeşitli eğitsel becerileri (odaklanma, görsel ayırt edicilik vs.), yaratıcı problem çözme, psikomotor
becerilerin gelişimlerine yönelik akıl oyunlarına yer verildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çocuk dergileri, Türkiye Cumhuriyeti, akıl oyunları ve eğitim

Kaynakça

• AKBABA, S., SAĞLAM, S. ve KÖK, M. (2003). Eğitim-Öğretimde Drama ve Oyunlar. Erzurum: Cemre Ofset Matbaacılık.BACANLI, H. (2011). Eğitim Psikolojisi. 16. Baskı. Ankara: Pegem.BALCI, A. (2017). “Çocuklara Rehber” Dergisinin Kütüphane Kataloglarında Görülmeyen 168, 169 ve 173. Sayılarının İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(2), 986-1001.BODROVE, E. ve LEONG, D. J. (2010). Zihin Araçları Erken Çocukluk Eğitiminde Vygotsky Yaklaşımı (çev. ed. Gelengül Haktanır). Ankara: Anı Yayıncılık.BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş., ve DEMİREL, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.ÇAĞLAR, D. (2004). Yaratıcı Çocuklar ve Yaratıcılığın Geliştirilmesi, I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları. DEVECİOĞLU, Y. ve KARADAĞ, Z. (2014). Amaç, Beklenti ve Öneriler Bağlamında Zekâ Oyunları Dersinin Değerlendirilmesi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, IX(I), 41-61. GARDNER, G. (1983). Frames of Mind: The Tehory of Multiple Intelligences. New York:Basic Books.GARDNER, H. (2010). Çoklu Zekâ Kuramı Zihin Çerçeveleri. İstanbul: Alfa Yayınları.GENÇEL, Ş. (1984). Türkiye’de Dergiler ve Ansiklopediler, Çocuk Dergileri, (1849-1984). İstanbul: Gelişim Yayınları.GERRİNG, R. J. ve ZİMBARDO, P. G. (2012). Psikoloji ve Yaşam. (çev. Gamze Sart). Ankara: Nobel.GURBETOĞLU, A. (2007). II. Meşrutiyet Dönemi Çocuk Dergilerinde Çocukluk Anlayışı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(4), 63-92.GÜREL, E. ve TAT, M. (2010). Multiple Intelligence Theory: Unitary Intelligence Comception to Multiple Intelligence Approach. The Journal of International Social Research, 3(11), 337-356.HALICI, E. (2007). Akıl Oyunları. İstanbul: Doğan Kitap.HALICI, E. (2008). Akıl Oyunları 3. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık.HORNE, T ve WOOTTON, S. (2014). Beyninizi Eğitin (çev. İbrahim Şener). İstanbul: Optimist Kitap.KÜÇÜK, S. (2010). İlk Türkçe Çocuk Dergileri ve “Çocuklara Mahsus Gazete”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 24, 221-257.LANE, G. (2011). Akıl Oyunları Zihinsel Aritmetik Taktikler (çev. Verda Alpan). İstanbul: Doruk Yayımcılık.MİLES, M. B. AND HUBERMAN, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. (Second Edition). California: SAGE.NELSON, C., KRİSTEN, P., SUSAN, S. ve KİDDER, J. (2017). Use of a Creative Dance İntervention Package to İnrease Social Engagement and Play Complaxity of Young Children with Autism Spectrum Disorder. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 52(2), 170-185.OKAY, C. (1999). Eski Harfli Çocuk Dergileri. İstanbul: Kitabevi 119.ÖZDEMİR, M. (2015). Balkan Savaşlarının Çocuk Oyunlarına Yansıması “Çocuk Duygusu” Dergisi Örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(2), 634-657.ÖZDOĞAN, B. (2000). Çocuk ve Oyun. Ankara: Anı.PİAGET, J. (1976). Piaget’s Theory. New York: Springer.ŞEREF, İ. (2015). Türk Dili Dergisi Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı Üzerine. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(2), 842-847.ŞİMŞEK, N, (2007), Akıllı Zekâ. Ankara: Asil Yayın DağıtımTAKMA, M. (2009). Süper Hafıza 5000. İstanbul: Akis Kitap.TALU, N. (1999). Çoklu Zekâ Kuramı ve Eğitime Yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 164-172.TTKB, (2013). Ortaokul ve İmamhatip Ortaokulu Zekâ Oyunları Dersi Öğretim Programı. Sayı 118, Ankara: MEB.USLUER, E. (2012). Meslek İnceleme Klavuzu (ed. Yıldız Kuzgun, Feride Bacanlı). Ankara: Nobel.YAVUZER, H. (2003). Ana-Baba ve Çocuk. İstanbul: Remzi.YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.YÖRÜKOĞLU, A. (1989). Değişen Toplumda Aile ve Çocuk. İstanbul: Özgür.