ÖMER SEYFETTİN’İN BAHAR VE KELEBEKLER ADLI ÖYKÜSÜNDE DOĞU VE BATI KADINI KARŞITLIĞINDAN İDEAL KADINA

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 890 - 901, 15.06.2018

Mithat Durmuş

Öz

Türk
edebiyatında ‘kimlik’ sorunsalının yoğun olarak tartışıldığı II. Meşrutiyet
devrinde eser veren Ömer Seyfettin, Türk kültür tarihi açısından son derece
önemli olan iki karşıtlığı (Doğu ve Batı) “Bahar ve Kelebekler” adlı öyküsünde bir karşıt değer yaratımı olarak bir
araya getirip, bireyin kendine yabancılaşması bağlamında kurgular.

Ömer Seyfettin’in “Yeni
Lisan” makalesini yayımlamasından sonra kaleme aldığı ilk öyküsü olan “Bahar ve Kelebekler”in başına konulan “Yeni Lisanla” notu, metnin diline
ilişkin uyarıcı bir vurgu özelliği taşır. Öyküde geçmişi temsilen seçilen yaşlı
kadın (nine) ile geleceği temsilen seçilen genç kızın (torunun) doğu-batı
karşıtlığı bağlamında irdelendiği ve bu iki kutbun da ideal kadın açısından ‘yeni’ bir prototip oluşturamayacağına
ilişkin izleksel kurgu, metin dilbilimin olanakları içinde çözümlenmeye
çalışılacaktır.

Çalışmamızda
Ömer Seyfettin’in -günlüğünde yazmayı planladığını ifade ettiği romanına Ararken ismini düşünmüş olması ve bu
çalışmayı yazamayışı da dikkate alınarak “Bahar ve Kelebekler” adlı öyküsündeki idealize kadın tipini okur zihninde
nasıl çizmek istediği cevaplandırılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Bahar ve Kelebekler, Doğu-Batı Karşıtlığı, Kadın Kimliği, İdealize Kadın Tipleri

Kaynakça

• ALANGU, T. (1957). Birinci Dünya Savaşı Yıllarında Ömer Seyfettin, Yeditepe, S.127, 15 Mart.
• BACHELARD, G. (1996). Mekânın Poetikası (çev. A. Derman). Kesit Yay.
• DURMUŞ, M. (2014). Ömer Seyfettin’in Anlatılarında Kendilik Bilinci ve Öteki. Ankara: Karadeniz Dergi Yay.
• KAPLAN, M. (1984). “Bahar ve Kelebeklerin Tahlili”. Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfeddin, s.41-50, İstanbul.
• KAPLAN, M. (1973). Duyguların Terbiyesinde Sanat ve Edebiyatın Rolü. Türk Edebiyatı, S.24.
• ÖMER SEYFETTİN (1999). Bahar ve Kelebekler, Bütün Eserleri Hikâyeleri 1 (hzl.: Hülya Argunşah). İstanbul: Dergâh Yay.
• UĞURCAN, S.(1984). Ömer Seyfettin’in Hikâyelerindeki Kadın Tipleri, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfettin, İstanbul: Marmara Ünv. Yay.