HALK HEKİMLİĞİNE İLGİ ÇEKİCİ BİR ADLANDIRMA: TÜRK’E ÇARE

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 1055 - 1067, 15.06.2018

Bahadır Güneş

Öz

Türk yaşayış biçiminin genel bir uygulaması olarak
doğal yollarla hastalıkları tedavi etme, sağaltma yöntemleri, hem arkaik
dönemlerde hem de yakın dönem ve bugün uygulamalarındaki pratikleri
düzenleyerek, yenileyerek çeşitli ekleme ve çıkarmalarla varlığını devam
ettirmektedir. Türklüğün mevcut olduğu hemen her coğrafyada varlığı tespit
edilebilen ve adına genel olarak “halk hekimliği” denilen sağaltma yöntemleri
bütünü, coğrafya farklılıklarına göre birbirinden değişik adlandırmalarla da
ortaya çıkmaktadır. Bu farklı ve dikkat çekici adlandırmalardan biri de Türk
yurdu Borçalı’da kullanılan “Türk’e çare”dir. Bu çalışmada, tarafımızca
derlenen bir ağız metninden hareketle içeriğinde bir grup halk hekimliği
uygulamalarını barındıran ve bütünleyici bir ad olarak görülen “Türk’e çare”
adı esasında gelişen Türk kültürünün küçük bir yansıması ana hatlarıyla
gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Halk hekimliği, sağaltma, Türk’e çare, Borçalı

Kaynakça

• AÇA, M. (2017). Halk Bilgisinin Takvim, Mevsim / İklim, Çevre, Sağaltma, Ölçme ve Hukuka Dönük Temsilleri. Halk Bilimi El Kitabı, (2. Baskı), (Ed. Mustafa Aça), İstanbul: Motif Vakfı Yayınları, 398-420.
• AKMAN, E. (2007). Türk Halk Hekimliğinde Ocaklık Geleneği ve Safranbolu’daki Ocaklar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 393-400.
• AKSAN, D. (2006). Anlambilim. Ankara: Engin Yayınevi.
• DAĞI, F. (2013). Türk Fıkralarında Halk Hekimliği Unsurları. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(5), 117-129.
• DUVARCI, A. (1990). Halk Hekimliğinde Ocaklar. Millî Folklor, 7, 34-38.
• GÜLENSOY, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü. I, Ankara: TDK Yayınları.
• KALAFAT, Y. (2014). Kurt İle İlgili Türk’e Çarelerde / Halk Tababetinde İnanç ve Uygulamalar. http://www.yenidenergenekon.com/268-kurt-ile-ilgili-turke-carelerdehalk-tababetinde-inanc-ve-uygulamalar/ (ET: 20.3.2018).
• KARAHAN, L. (1999). Türkçede Söz Dizimi. (6. Baskı), Ankara: Akçağ Yayınları.
• ÖNCÜL, K. (2011). Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi Halk Hekimliği (Kars-Iğdır). Kars: Kafkas Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• SEVER, M. (2004). Türk Halk İnançlarında ve Halk Hekimliği Uygulamalarında Meyve. Türklük Bilimi Araştırmaları, 16, 95-109.
• ŞAR, S. (2008). Anadolu’da Rastlanan Halk Hekimliği Uygulamalarına Genel Bir Bakış. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15 Eylül 2008 Ankara, 1163-1178.
• YILMAZ, Ş. (2016). Ulupamir Köyünde Halk İnançları ve Halk Hekimliği Uygulamaları. Millî Folklor, 109, 187-200.