AĞRI İL MERKEZİNE BAĞLI OLAN ZİYARET KÖYÜ’NDE BULUNAN ŞEYH ABDULBARİ KÜFREVİ TÜRBESİ ETRAFINDA GELİŞEN ANLATILAR

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 1068 - 1084, 15.06.2018

Akif Arslan , Cüneyt Çelik

Öz

Halk arasında evliya, seyyit, şeyh olarak bilinen bazı
şahısların yaşarken olağanüstü biçimlerde insanlara yardım edebilecekleri, bu
yardımların öldükten sonra da devam edeceği inancı vardır. Bu doğrultuda, araştırmanın
amacı Ağrı iline bağlı Ziyaret Köyü’nde olan Şeyh Abdulbari Küfrevi türbesi
etrafında gelişen anlatıları derlemektir. Bunun yapılabilmesi için çalışmada
öncelikle efsane, menkıbe ve memorat terimleri üzerinde durulmuş, Şeyh
Abdulbari hakkında bilgi verilmiş, ardından alan çalışması yapılarak derlenen
anlatılar kaydedilmiştir. Çalışmada derleme yöntemlerinden görüşme tekniği
kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre
derlenen 23 anlatının 11’inin efsane, 8’inin memorat, 4’ünün menkıbe kapsamında
değerlendirlebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ağrı, efsane, menkıbe, memorat, Şeyh Abdulbari

Kaynakça

• AKIN, N. (2008). Hakkâri Folklorunda Yatırlar ve Yatırlara Bağlı Anlatılan Menkıbeler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• ALPASLAN, İ. (2010). Ağrı Efsaneleri. İzmir: Birleşik Matbaacılık.
• ALPTEKİN, A. B. (2012). Efsane ve Motifleri Üzerine. Ankara: Akçağ Yayınları.
• ASLAN, E. (2008). Türk Halk Edebiyatı. Ankara: Maya Akademi.
• BALABAN, T. (2013). Amasya Efsane, Menkabe ve Memoratları Derleme-İnceleme-Metin. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• BORATAV, P. N. (1969). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÇOBANOĞLU, Ö. (2015). Memoratlar ve Halk İnançları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• DAĞLI, A. (2015). Dinî Şahsiyetler Etrafında Anlatılan Efsanelerin Birleştirilmesi Üzerine. Dede Korkut Türk Dili ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 41-53.
• DEMİR, N. (2013). Türk Efsaneleri I. Ankara: Edge Akademi.
• ERGUN, M. (1997). Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
• İNCE, G. (2009). Hatay’da Bulunan Ziyaret-Yatır Yerleri ile İlgili İnanışlar ve Bu Ziyaretler Etrafında Oluşan Efsaneler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• KILIÇ, Y. (2016). Ağrı Efsanelerinde Yer Alan Eğitsel Unsurlar. International Journal of Social Science, 46, 247-258.
• KIRZIOĞLU, M. F. (1942). Ağrı Dağı Üzerine Türk Efsane ve İnançları. Çınaraltı Dergisi, II. Kanunsani.
• KIZILOĞLU, M. (2013). Tortum ve Köylerinde Derlenen Memoratlar Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• KÜFREVİ, V. (2013). Pir Muhammet Küfrevi. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• OCAK, A. Y.(1992). Kültür Tarihi Kaynağı olarak Menâkıbnâmeler (Metodolojik Bir Yaklaşım). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖCAL, T. (2004). Türk Tarih ve Edebiyatında Ağrı Dağı - 1. Serhat Kültür Dergisi, Iğdır Valiliği Yayınları.
• PEHLiVAN, G.(2009). Dinî Şahsiyetler Hakkında Oluşan Anlatılar. Millî Folklor Dergisi, 83, 88-96.
• SAKAOĞLU, S. (1992). Efsane Araştırmaları. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi.
• SEYİDOĞLU, B. (2005). Erzurum Efsaneleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TAŞ, H. (2010). Bursa’nın Keles İlçesi Dedeler Köyünde Selahattin Buhari Dede Kültü Etrafında Oluşan Efsaneler. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 309-323.