ALİ VE NİNO ROMANININ OLUŞUMSAL YAPISALCI YÖNTEMLE İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 3, 1746 - 1780, 15.09.2018

Serdar Acar

Öz

Azerbaycan edebiyatında millî roman olarak
kabul edilen Ali ve Nino romanı
Kurban Said müstear ismiyle Viyana’da 1937 yılında Tal Yayınevi tarafından
Almanca olarak yayımlanmış ve birçok dile çevrilmiştir. Kurban Said müstear
isminin Yusuf Vezir Çemenzeminli mi yoksa asıl adı M. Esad Bey diğer adıyla Lev
Nussimbaum mu olduğu hâlâ tartışma konusudur. Bu tartışmalarla beraber Ali ve Nino romanı, estetik değer ve
toplumsal olaylar göz önüne alındığında oldukça önemli bir eserdir. Romanının
konusu, ayrı millet ve medeniyete mensup iki gencin aşk öyküsü etrafında
şekillenen ve 1905- 1920 yılları arasında geniş bir coğrafya da meydana gelen
dinî, tarihî, siyasi hadiselerdir.

Ali ve Nino romanı, edebiyat
sosyolojisi araştırmalarında eserin estetik değerinin yanı sıra eserde verilmek
istenen ideolojinin çözümlenmesi açısından önemli bir yeri olan Lucien
Goldmann’ın Oluşumsal Yapısalcı metoduyla incelenmiştir. Romanın hem anlaşılır
hem de açıklayıcı bir bütün içerisinde incelenmesi bakımından büyük olanaklar
sağlayan Oluşumsal Yapısalcı yöntemle; Ali
ve Nino romanında eser, yazar ve toplum arasındaki etkileşim üzerinde
durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ali ve Nino, Kurban Said, M. Esad Bey, Lev Nussimbaum, Oluşumsal Yapısalcılık, Lucien Goldmann

Kaynakça

• Adıgüzel, S. (2011). Elçin Edebiyat Sosyolojisi Açısından Romanları. Ankara: Bengü Yayınları.
• Aktaş, Ş.(2005). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Aras, O. (2016). “Oryantalist Mi” Kurban Said (Esad Bey) Hakkında Yalanlar ve Gerçekler, Ankara: Aktif Düşünce Yayınları.
• Çağbayır, Y.(2007). Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Çemenzeminli, Y.V. (2005). Ali ve Nino (Çev. Azat Ağayev, Ali Ekber Aliyev). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Eagleton, T. (1984). Edebiyat Eleştirisi Üzerine (Çev. Handan Gönenç). İstanbul: Eleştiri Yayınevi.
• Elçin, Ş. (1997). Türk Halk Edebiyatı Araştırmaları I-II. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Esad Bey. (2010). Hazreti Muhammed Bir Yaşam Öyküsü. (Çev. Deniz Hakan). İstanbul: Mızrak Yayınları.
• Esed Bey, M. (2005). Şergde Neft Ve Gan (Çev: Çerkez Gurbanlı), Bakı, Nurlan Neşriyyatı.
• Escarpıt, R. (1992). Edebiyat Sosyolojisi. (Çev. Hüseyin Portakal). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Güntay, M. (2016). Mevlüt Süleymanlı’nın Göç Romanı Üzerine Edebiyat Sosyolojisi Açısından Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları. 56. 35-51.
• Lucien, G. (1998). Diyalektik Araştırmalar. (Çev. Afşar Timuçin, Mehmet Sert). İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• Lucien, G. (2005). Roman Sosyolojisi. (Çev. Ayberk Erkay). Ankara: Birleşik Yayınevi.
• Makswell, N. (2007). Azerbaycan Halg Cümhuriyyeti. Azerbaycan Milli Ensiklopediyası. Bakı: Azerbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Merkezi. 289-297.
• Mehmetov, İ. (2009). Türk Kafkası’nda Siyasi ve Etnik Yapı Eski Çağlardan Günümüze Azerbaycan Tarihi. (Hazırlayanlar Ekber N. Necef, Şamil Necefov). Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Moran, B. (2016). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Narlı, M. (2002). Romanda Zaman ve Mekân Kavramları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(7). 91-106.
• Okay, M. O. ve Kahraman, Â. (2008). Roman. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 35. İstanbul: TDV Yayınları. 160-164.
• Ögel, B. (2014). Türk Mitolojisi I-II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Reıss, T. (2009). Oryantalist Tuhaf ve Tehlike Dolu Bir Hayatın Aydınlanan Sırrı. (Çev. Selda Somuncuoğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Resulzade, M. E. (1993). Kafkasya Türkleri. (Hazırlayanlar: Yavuz Akpınar, İrfan Murat Yıldırım, Selahattin Çağın). İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Sarıkoca, E. (2016). Tarihi Güncellemek Edebiyat Sosyolojisi Açısından Roman. Erzurum: Fenomen Yayıncılık.
• Tekin, M. (2014). Roman Sanatı I Romanın Unsurları. Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Turan, F. A.(2011). Orta Asya’dan Anadolu’ya Mitik Yolculukta Tabiat Olayları. Milli Folklor Kültür Araştırmaları Dergisi. 23(90). 49-59.
• Yılmaz, D. (1996). Roman Sanatı ve Toplum. Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Yılmaz, D. (2011). Roman Kavramı ve Türk Romanının Doğuşu. İstanbul: Kesit Yayınları.