ORHAN VELİ’NİN DİVAN ŞİİRİNE BAKIŞI

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 833 - 849, 15.06.2019

Leyla Alptekin Sarıoğlu

Öz

1940’ların önemli şiir hareketi Garip’in
kurucularından Orhan Veli Kanık (ö. 1950), bu hareketle kendisinden önceki tüm
edebî birikimi reddetmiş bir şair olarak edebiyat tarihine mâl olmuştur. Orhan
Veli ve arkadaşları yeni bir şiir kurmak gayretiyle başta Ahmet Haşim (ö.
1933), Yahya Kemal (ö. 1958) ve Hececilere ardından da tüm eski şiire tavır
almışlardır. Bu makalenin amacı, Orhan Veli’nin Divan şiiri üzerine
düşüncelerini derleyip toparlamak, Orhan Veli’nin karşı çıktığı eski
edebiyatın, Divan edebiyatı olup olmadığını sorgulamaktır. Çalışmada ilkin
Garip Önsözü’nde yer verilen eski şiire dair eleştirilere ardından da şairin
Divan şiiri hakkındaki fikirlerine değinilmiştir. Orhan Veli’nin Divan şiiri
hususunda görüşlerinin yıllar içerisinde nasıl evrildiğini görmek açısından
görüşlerin aktarımında kronolojik bir sıra izlenmiş ve şairin Divan şiiri algısının
ne olduğu, nasıl geliştiği/değiştiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca
çalışmada şairin red tavrının Divan şiirine değil, Divan şiirinin esaslarını
kabul ederek oluşmuş ve devrinin ihtiyaçlarını cevaplamayan, yapmacık ve ezber
şiire karşı olduğu savunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Orhan Veli, divan edebiyatı, eleştiri

Kaynakça

• Akün, Ö. F. (1994). Divan edebiyatı. DİA, C. 9, İstanbul, 389-427.
• Bağcı, R. (2001). Orhan Veli ve geleneksel Türk şiiri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 9, 237-254.
• Bezirci, A. (1979). Orhan Veli, araştırma/eleştirme. İstanbul: Eğitime Yardımcı Kitaplar.
• Bulut, Y. (2016). Orhan Veli Kanık’ın şiir anlayışı ile şiirlerinde aşk ve ölüm temi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Prof. Dr. İbrahim KAVAZ Özel Sayısı, 4(24), 235-250.
• Cemal Süreya (2000). Toplu yazılar I şapkam dolu çiçekle ve şiir üzerine yazılar. İstanbul: YKY.
• Cemal Süreya (2016).“Günübirlik”ler toplu yazılar II, bütün yapıtları. İstanbul: YKY.
• Cevdet Kudret, (1975). Divan şiirine uzaktan merhaba. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 32(290), 650-660.
• Dilçin, C. (2003). Cumhuriyetin 80. yılında divan şiiri üzerine düşünceler. Türkoloji Dergisi, 16(2), 1-21.
• Durmuş, M. (2009). Garip şiiri bağlamında geleneğin sorunsallaştırılması. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları 2, 149-162.
• Erbay, E. (1997). Eskiler ve yeniler, tanzimat ve servet-i fünûn neslinin divan edebiyatına bakışı. Erzurum: Akademik Araştırmalar Yayınları.
• Ercilasun, B. (1994). Orhan Veli Kanık (hayatı, sanatı ve eserlerinden seçmeler). İstanbul: MEB.
• Ergişi, A. (2012). Cumhuriyet döneminde divan edebiyatına bakış (1923-1960). Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kahraman, M. (2016). Divan edebiyatı üzerine tartışmalar. İstanbul: Akademik Kitaplar.
• Kahraman, M. (2016). Divan edebiyatı tartışmalarının hülasası. Türk Dili, 779, 54-60.
• Kaplan, M. (2003). Şiir tahlilleri 2 cumhuriyet devri Türk şiiri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kişi, Z. (2017). Orhan Veli şiirinin poetik tutumu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. I(Özel Sayı-2), 1-7.
• Macit, M. (2006). Divan edebiyatı tartışmaları ve gelenekten yararlanma sorunu. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 7(77-78), 20-32.
• Mumcu Ay, Y. (2009). Türk şiirinde garip hareketi. Turkish Studies, 4(1-II), 1227-1276.
• Necatigil, B. (2006). Bütün yapıtları, düzyazılar II. İstanbul: YKY.
• Onuş, E. (2014). Kubilay Beliğ’in Kır Çiçekleri adlı eserinde divan ve halk şiirinin izleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 454-476.
• Orhan Veli (2013). Şairin işi, yazılar, konuşmalar. İstanbul: YKY.
• Özdemir, M. (2010). II. meşrutiyet’ten cumhuriyete divan edebiyatı tartışmaları. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Özkırımlı, A., 25. ölüm yıldönümünde Orhan Veli: Kendisinden önceki şiir ne değilse onu yazmaya çalışan şair, https://core.ac.uk/download/pdf/38314551.pdf (Erişim 25 Kasım 2018)
• Saracoğlu, E. (2017). Orhan Veli’nin şiirlerinde anlatım özellikleri ve yineleme sanatı üzerine bir inceleme. Turkish Studies, 12(30), 625-634.
• Sazyek, H. (1996). Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde Garip Hareketi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Taşçıoğlu, Y. (2004). Türk şiirinde bir garip adam, Orhan Veli Kanık. İstanbul: Beykoz Belediye Başkanlığı Yayınları.
• Tonga, N. (2007). Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında divan şiiri tartışmaları ve gelenekten yararlanma. Turkish Studies, 2(4), 771-782.
• Uyguner, M. (1967). Orhan Veli Kanık, hayatı, sanatı, eserleri. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Ünlü, M. ve Özcan, Ö. (1990), 20. yüzyıl Türk edebiyatı, cumhuriyet yeniler dönemi 1940-1960. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Kanık, A. V. (1953). Orhan Veli için, bir biyografi ve basında çıkmış yazılardan seçmeler. İstanbul: Yeditepe Yayınları.