MUSTAFA NECATİ SEPETÇİOĞLU’NUN SABIR AĞACI ROMAN SERİSİNDE KÜLT VE SEMBOL OLARAK AĞAÇ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 900 - 913, 15.06.2019

Kürşad Kara Turgay Kabak

Öz

Çalışmamızın
amacı millî kültürümüzün önemli bir alt ögesi olan ağaç kültünün günümüze Türk
edebiyatına simgesel değer olarak yansımasının tespiti olacaktır. Araştırma
yöntemi olarak da doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır.

Kült
kavramı; Türk kültüründe saygı gösterme, kutsallık atfetme anlamlarında
kullanılmıştır. Fakat zaman içerisinde bu anlamlardan esinlenerek kültler yeni
sembolik değerler kazanmıştır. Çalışmamızda tabiata ait bir nesne olan ağaç
kültünün kazandığı yeni sembolik değerler bir roman dizisi üzerinden tespit edilmeye
çalışılmıştır. Araştırmacıların çoğu mit, destan ve modern edebiyatın birbirini
izleyen aşamalar olduğuna dikkat çekmişlerdir. Bundan dolayı mitsel arketipler
modern romanlarda da varlığını devam ettirmişlerdir. Bu iddianın doğruluğu
Sabır Ağacı roman dizisi üzerinde irdelenmiştir.

Ağacın
sembolik değerleri için Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun  “Sabır Ağacı” adlı roman dizisi
incelenmiştir.  Eser sekiz ayrı kitaptan
oluşmaktadır: “Zaman Sahibi ve Toprak”, “Sahibini Arayan Toprak”, “Zaman Dar
Bir Kapıda”, “Zaman Sarkacı”, “Zaman Dönümü”, “Zaman Yok”, “Zaman Uyanışı”,
“Zaman Yürüyüşü”, “Sabır Ağacı” adlı eseri oluşturan sekiz ayrı eser taranarak
ağaç kültünün simgesel değeri alıntılar yapılarak ortaya konmuş ve
yorumlanmıştır. Ağaç kültünün sadece saygı gösterdiğimiz ve kutsallık
atfettiğimiz bir kültten daha fazlası olduğu ortaya çıkarılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Hayat ağacı, Necati Sepetçioğlu, ağaç kültü

Kaynakça

• Banarlı, N. S. (1971). Resimli Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Bonnefoy, Y. (2000). Antik dünya ve geleneksel toplumlarda dinler ve mitolojiler sözlüğü. C I. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Eliade, M. (2003). Dinler tarihine giriş. (çev. Lale Arslan). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Eliade, M. (2017). Mitler, rüyalar ve gizemler. (çev. Cem Soydemir). Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Ergun, P. (2012). Türk kültüründe ağaç kültü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Eröz, M. (1991). Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Gökyay, O. Ş. (1976). Dede Korkut hikâyeleri. İstanbul: Arkadaş Basımevi.
• Kabak, T. (2018). Toplumsal ekoloji bağlamında Türklerin doğa ile ilişkilerine genel bir bakış: Mandıra Filozofu filminin düşündürdükleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Eğitim (TEKE) Kültür Dergisi, 7(1), 276-291.
• Kaya, D. (2007). Ansiklopedik Türk halk edebiyatı terimleri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Öksüz, G. (2014). Rus mitolojisi. İstanbul: Çeviribilim Yayınları.
• Sepetçioğlu, M. N. (2006a). Sahibini arayan toprak. İstanbul: İrfan Yayıncılık.
• Sepetçioğlu, M. N. (2006b). Zaman sahibi ve toprak. İstanbul: İrfan Yayıncılık.
• Sepetçioğlu, M. N. (2006c). Zaman yürüyüşü. İstanbul: İrfan Yayıncılık.
• Sepetçioğlu, M. N. (2006d). Zaman dar bir kapıda. İstanbul: İrfan Yayıncılık.
• Sepetçioğlu, M. N. (2006e). Zaman sarkacı. İstanbul: İrfan Yayıncılık.
• Tanyu, İ. (2004). Ağaç. Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi. C 1). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi. s. 456-457.
• Yalman, A. R. (1993). Cenupta Türkmen oymakları. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Yapıcıoğlu, İ. (2004). Kuzey Kıbrıs ağaç ve ağaççıkları. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası.