CENAB ŞAHABEDDİN’İN ŞİİRLERİNDE ESTETİK TAVIR

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 914 - 934, 15.06.2019

Taner Turan

Öz

Servet-i
Fünûn şiirinin büyük oranda estetiğini kuran ve geliştiren Cenab Şahabeddin,
bilhassa 1896-1902 yılları arasında neşrettiği şiirlerinde yeni bir duyuş tarzı
geliştirmeyi başarabilmiş ve bunun sonucunda da bugün bile dinamizmini
kaybetmemiştir. Cenab Şahabeddin’in bunu başarmasında mizacıyla beraber sanatı
bir gaye edinmesinin payı yadsınamaz ki bugün pek çok akademik çalışma şairin
bu başarısını ortaya koymuştur. Fakat şairin modern Türk şiirinde neyi başarmak
istediği ya da bir şey başarmak isteyip istemediği, şiirle nereye varmak veya
şiiri ne olarak gördüğü konusunda tartışmalar hala devam etmektedir. Bu
çalışmada bu sorulara bir cevap bulunmaya çalışılacaktır. Bu sorulara cevap
bulunmaya çalışılırken Cenab Şahabeddin’in estetik tavrı üzerinde durulacak ve
bu hususta özellikle Batı felsefesinin temel metinlerinden ve duyumculuktan
yararlanılacaktır. Böylece Cenab Şahabeddin’in şair ve şiir anlayışına yeni bir
bakış açısı kazandırmak, şiirinin arkasındaki dünyayı görmek ve modern Türk
şiiri içerisinde Cenab Şahabeddin’in oynadığı rol tekrardan gözden
geçirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Estetik, duyumculuk, modern Türk Şiiri, felsefe ve şiir

Kaynakça

• Akay, H. (1998). Servet-i Fünun şiir estetiği. İstanbul: Kitabevi.
• Akay, H. (2015). Cenab Şahabeddin. İstanbul: Şule Yayınları.
• Akyüz, K. (2010). Modern Türk edebiyatının ana çizgileri (21. bs.). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Altuğ, T. (2007). Kant estetiği. İstanbul: Payel Yayınevi.
• Berkeley, G. (2013). İnsan bilgisinin ilkeleri üzerine bir inceleme (çev. Levent Özşar). İstanbul: Biblos Kitabevi Yayınları.
• Cenab Şahabeddin. (1896). “Fransız Edebiyat-ı Cedidesine Dair”. Servet-i Fünûn, nr. 297, s. 162-164.
• Cenab Şahabeddin. (1897). “Menâfi-i Edebiye”. Servet-i Fünûn, nr. 329, s. 259-261.
• Cenab Şahabeddin. (1909). “Şiir Nedir?”. Servet-i Fünûn, nr. 924, s. 211-213.
• Cenab Şahabeddin. (2015). Bütün şiirleri (haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Necat Birinci, Abdullah Uçman). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Enginün, İ. (2010). Yeni Türk edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Fusillo Massimo. (2012). Edebiyatta estetik. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Gökberk, M. (2000). Felsefe tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hançerlioğlu, O. (2012). Diogenes. Felsefe Ansiklopedisi Düşünürler Bölümü (c. 2, s. 130). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hegel, G. W. F. (2012). Estetik I (çev. Taylan Altuğ-Hakkı Hünler). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Hegel, G. W. F. (2015). Estetik II (çev. Taylan Altuğ-Hakkı Hünler). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Kant, I. (2016). Yargı Yetisinin eleştirisi (çev. Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Kaplan, M. (2009). Cenab Şehabeddin’in şiirlerinde ses ve musiki. Türk Edebiyatı Araştırmaları 1 (s. 356-369), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (2014). Tevfik Fikret devir-şahsiyet eser. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Mengüşoğlu, T. (2014). Felsefeye giriş. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Nietzsche, F. (2013). Tragedyanın doğuşu (çev. Mustafa Tüzel). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Nietzsche, F. (2014). Ecce Homo (çev. Can Alkor). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ozansoy, H. F. (2016). Edebiyatçılar geçiyor. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Özel, A. (2014). Estetik ve temel kuramları. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Özgül, M. K. (2016). Muallim Naci Efendi. İstanbul: Kitabevi.
• Pala, İ. (2011). Ansiklopedik divan şiiri sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Parlatır, İ., Enginün, İ., Huyugüzel, Ö., Ercilasun, B., Özbalcı, M. ve Karaca, A. (2013). Servet-i Fünun edebiyatı (3.bs.). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2018). İsteme ve tasarım olarak dünya (çev. Levent Özşar). İstanbul: Biblos Kitabevi Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2010). XIX. asır Türk edebiyatı tarihi (7. bs.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tunalı, İ. (2016). Estetik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Weber, A. (1998). Felsefe tarihi (çev. H. Vehbi Eralp). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Yetkin, S. K. (2007). Estetik doktrinler. Ankara: Palme Yayıncılık.