60-71 AYLIK OKUL ÖNCESİ DÖNEMDEKİ ÇOCUKLARIN ALICI VE İFADE EDİCİ DİL KELİME BİLGİSİNİN TEKNOLOJİ KULLANIMI VE AİLESEL FAKTÖRLERE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 1158 - 1182, 15.06.2019

Dilek Altun

Öz

Çevresel uyarıcıların dil gelişimi için kritik önem taşıdığı
okul öncesi dönemde çocukların teknolojik cihazlar ile geçirdikleri süre ile kelime
edinimleri arasındaki ilişkinin incelenmesinin önemli olduğu düşünülmektedir. Bu
çalışma ile okul öncesi dönem çocuklarının kelime edinimleri ile teknoloji kullanımları
arasındaki ilişkisinin araştırılması hedeflenmiştir. Bu çalışmada nicel
araştırma yöntemlerinden boylamsal desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu,
143 çocuk ve onların ailelerinden oluşmaktadır. Çalışmanın
verileri Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil
(TİFALDİ) Testi ve aile bilgi formu
kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, çocukların hem
alıcı hem de ifade edici dil kelime bilgileri anne eğitim durumuna göre anlamlı
farklılık göstermektedir. Araştırmaya katılan çocukların hem birinci hem de ikinci
ölçüm ifade edici dil kelime bilgileri evde okula giden başka kardeş bulunanların
lehine anlamlı düzeyde farklılık göstermektedir. Araştırmaya katılan çocukların
teknoloji kullanım durumlarına göre kelime bilgileri incelendiğinde TV izleme süresi
ve bilgive iletişim teknolojilerinin (BİT) kullanım sürelerine göre alıcı ve
ifade edici dil kelime bilgilerinin anlamlı düzeyde farklılık göstermediği tespit
edilmiştir. Araştırma katılan çocukların BİT etkinlik
türlerine göre ise ifade edici dil kelime bilgileri farklılık göstermektedir. Dijital
ortamlarda vaktini daha çok oyun oynayarak geçiren çocukların ifade edici dil kelime
bilgileri en düşük iken müzik/şarkı dinleyen çocukların ise en yüksektir.

Anahtar Kelimeler

Alıcı dil kelime bilgisi, ifade edici dil kelime bilgisi, okul öncesi, çocuk, teknoloji

Kaynakça

• Akçay, D. ve Özcebe, H. (2012). Okul öncesi eğitim alan çocukların ve ailelerinin bilgisayar oyunu oynama alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Çocuk Dergisi, 12(2), 66-71.
• Akkuş, S., Yılmazer, Y., Şahinöz, A., ve Sucaklı, İ. (2015). 3-60 ay arası çocukların televizyon izleme alışkanlıklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(351)- 360.
• Aktaş-Arnas, Y. (2005). 3-18 yas grubu çocuk ve gençlerin interaktif iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(4), 59-66.
• Akyol, H. (2010). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Altun, D. (2013). An investigation of the relationship between preschoolers’ reading attitudes and home literacy environment, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altun, D. (2018). Okul öncesi sınıflarında bulunan kitap merkezlerinin incelenmesi. I. Uluslararası Necatibey Eğitim ve Sosyal Bilimler Araştırmaları Kongresi (UNESAK), 26-28 Ekim 2018, Balıkesir, s. 205- 214.
• Altun, D. (2019). An investigation of preschool children’s digital footpiınts and screen times, and of parents’ sharenting and digital parenting roles. International Journal of Eurasia Social Sciences, 10(35), 76-97.
• Altun, D., Tantekin Erden, F. ve Snow, C. E. (2018). A multilevel analysis of home and classroom literacy environments in relation to preschoolers’ early literacy development. Psychology in the Schools, 55(9), 1098-1120.
• Anderson, D. R., Huston, A. C., Schmitt, K. L., Linebarger, D. L. ve Wright, J. C. (2001). Early childhood television viewing and adolescent behavior: The recontact study [Monograph]. Monographs for the Society for Research in Child Development, 66, 1-147.
• Aydoğan, Y. ve Koçak, N. (2003). Okul öncesi çocukların dil gelişimlerine etki eden faktörlerin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 159, 76-81.
• Ayranci, Ü., Köşgeroglu, N. ve Günay, Y. (2004). Televizyonda çocukların en çok seyrettikleri saatlerde gösterilen filmlerdeki şiddet düzeyi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5(3), 133-140.
• Aytan, T. ve Özcan, Ö. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin söz varlığını geliştirmede çevresel öğrenmenin etkisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 213-232.
• Bekman, S. ve Koçak, A. A. (2011). Beş Ülkeden Anneler Anlatıyor I: Anne-Çocuk Eğitim Programı Kimler İçin ve Neden Etkili?. Eğitim ve Bilim, 36(160), 171- 183.
• Bekman, S., Aksu-Koç, A. ve Erguvanlı-Taylan, E. (2004). Güneydoğu Anadolu bölgesinde bir erken müdahale modeli: yaz anaokulu pilot uygulaması. Boğaziçi Üniversitesi ve Anne-Çocuk Eğitim Vakfı, 20(10), https://www.acev.org/wp-content/uploads/ 2017/11/gda_ bolge sinde_bir_erken_mudahale_modeli_yaz_anaokulu_pilot_uygulamasi.pdf
• Beschorner, B. ve Hutchison, A. (2013). iPads as a literacy teaching tool in early childhood. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 1(1), 16-24.
• Bigelow, E. C. (2013) iWrite: Digital message making practices of young children. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Vanderbilt University, USA.
• Blankson, A. N., O’Brien, M., Leerkes, E.M., Calkins, S.D. ve Marcovitch, S. (2015). Do hours spent watching television at age 3 and 4 predict vocabulary and executive functioning at age 5? Merrill Palmer Quarterly, 61, 264-289.
• Boeglin-Quintana, B. ve Donovan, L. (2013). Storytime using iPods: Using technology to reach all learners. TechTrends, 57(6), 49-56. doi:10.1007/s11528-013-0701-x
• Bolduc, J. (2008). The Effects of Music Instruction on Emergent Literacy Capacities among Preschool Children: A Literature Review. Early Childhood Research & Practice, 10(1), https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ848819.pdf,
• Cadime, I., Silva, C., Ribeiro. ve Viana, F. L. (2018). Early lexical development: Do day care attendance and maternal education matter?. First Language, 38(5), 503-519.
• Cain, K. ve Oakhill, J. V. (2018). Vocabulary development and reading comprehension: a reciprocal relationship.
• Can-Yasar, M., İnal, G., Uyanik, O. ve Kandir, A. (2012). Using Technology in Pre-School Education. US-China Education Review, 4, 375-383.
• Christakis, D. A. ve Zimmerman, F. J. (2009). Young children and media: Limitations of current knowledge and future directions for research. American Behavioral Scientist, 52(8), 1177–1185.
• Cubelic, C. C. ve Larwin, K. H. (2014). The use of iPad technology in the kindergarten classroom: A quasi-experimental investigation of the impact on early literacy skills. Comprehensive Journal of Educational Research, 2(4), 47-59.
• Daneri, M. P., Blair, C., Kuhn, L. J., FLP Key Investigators, Vernon‐Feagans, L., Greenberg, M. ve Mills‐Koonce, R. (2018). Maternal language and child vocabulary mediate relations between socioeconomic status and executive function during early childhood. Child Development. https://doi.org/10.1111/cdev.13065
• Dereli, E. ve Koçak, N. (2005). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş arasındaki çocukların ifade edici dil düzeylerinin bakım tarzı ve anne-baba eğitim düzeyi açısından incelenmesi (Konya ili örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 245-253.
• Erdoğan, S. (2010). Erken çocukluk döneminde televizyonun sosyal gelişime ve değerler eğitimine etkisi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications,764-767. http://www.iconte.org/FileUpload/ks59689/File/168.pdf
• Erkan, P. (1990). Sosyoekonomik ve eğitim düzeyleri farklı olan ailelerin 48–60 aylar arasındaki çocukların dil yapılarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Eti, İ. ve Aktaş-Arnas, Y. (2016). Hikâye temelli yaratıcı drama etkinliklerinin dört yaş grubu çocukların ifade edici dil gelişimine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 11(1), 17-32.
• Fillmore, L. W. ve Snow, C. E. (2000). What teachers need to know about language. Washington: Center for Applied Linguistics. ERIC database. (ED444379)
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Garrison, M. M. ve Christakis, D. A. (2005). A teacher in the living room? Educational media for babies, toddlers and preschoolers. Menlo Park, CA: Kaiser Family Foundation. http://www.kff. org/ entmedia/7427.cfm
• Gönen, M., Ünüvar, P., Bıçakçı, M., Koçyiğit, S., Yazıcı, Z., Orçan, M. ve Özyürek, A. (2010). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Dil Etkinliklerini Uygulama Biçimlerinin İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 23-40.
• Gözalan, E. ve Koçak, N. (2014). Oyun temelli dikkat eğitim programının 5-6 yaş çocukların kelime bilgi düzeylerine etkisinin incelenmesi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4, 115-121.
• Grela, B., Lin, Y. J. ve Krcmar, M. (2003). Can television be used to teach vocabulary to toddlers? Poster session presented at the American Speech-Language-Hearing Association Convention, Chicago
• Güneş, F. (2010). Ninnilerin çocukların dil ve zihinsel gelişimine etkisi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 2(3), 27-38.
• Güneş, F. (2013). Kelimelerin gücü ve zihinsel sözlük. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 1-24.
• Hart, B. ve Risley, T. R. (2003). The early catastrophe: The 30 million word gap by age 3. American Educator, 27(1), 4-9.
• Hart, B. ve Risley, T. R. (1995). Meaningful differences in the everyday experiences of young American children. Baltimore: Paul H. Brookes.
• Hinkley, T., Timperio, A., Salmon, J. ve Hesketh, K. (2017). Does preschool physical activity and electronic media use predict later social and emotional skills at 6 to 8 years? A cohort study. Journal of Physical Activity and Health, 14(4), 308-316.
• Huang, S. Clark, N. ve Wedel, W. (2013) The use of an iPad to promote preschoolers’ alphabet recognition and letter sound. Practically Primary, 18(1), 24-16.
• İpek, N. ve Bilgin, A. (2007). İlköğretim çağı çocuklarında kelime dağarcığı gelişimi. İlköğretim Online, 6(3), 344-365.
• Justice, L. M., Jiang, H. ve Strasser, K. (2018). Linguistic environment of preschool classrooms: What dimensions support children’s language growth? Early Childhood Research Quarterly, 42, 79-92.
• Karadüz, A. ve Yıldırım, İ. (2011). Kelime hazinesinin geliştirilmesinde öğretmenlerin görüş ve uygulamaları, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 961 - 984.
• Karakuş, N. (2015). Okul öncesi döneme hitap eden tema içerikli çizgi filmlerin değerler eğitimine katkısı yönünden değerlendirilmesi (Niloya örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 13(30), 251-277.
• Kartal, H. (2007). Erken çocukluk eğitimi programlarından anne-çocuk eğitim programı’nın altı yaş grubundaki çocukların bilişsel gelişimlerine etkisi. İlköğretim Online, 6(2), 234-248.
• Kazak-Berument, S. ve Güven, A. G. (2013). Türkçe ifade edici ve alıcı dil (TİFALDİ) testi: I. alıcı dil kelime alt testi standardizasyon ve güvenilirlik-geçerlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(3), 192-201.
• Kelly, K. L. ve Schorger, J. R. (2001). “Let’s play ‘puters”: Expressive language use at the computer center. Information Technology in Childhood Education Annual, 13, 125-138.
• Kılınç, F. E. (2011). Anne eğitim programı ile anne çocuk etkileşim programının 24-36 aylık çocukların bilişsel becerilerine ve annelerin çocuk yetiştirme davranışlarına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koçak, N., Ergin, B. ve Yalçın, H. (2014). 60-72 aylık çocukların Türkçe dil kullanımı düzeyleri ve etki eden faktörlerin incelenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Arastırmalar Dergı̇si 16 (Özel Sayı II): 100-106,
• Konca, A. S. ve Köksalan, B. (2017). Preschool children's ınteraction with ICT at home. International Journal of Research in Education and Science, 3(2), 571-581.
• Korat, O. (2010). Reading electronic books as a support for vocabulary, story comprehension and word reading in kindergarten and first grade. Computers & Education, 55(1), 24-31.
• Krikorian, H. L., Pempek, T. A., Murphy, L. A., Schmidt, M. E. ve Anderson, D. R. (2009). The impact of background television on parent-child interaction. Child Development, 80, 1350–1359.
• Lapierre, M. A., Piotrowski, J. T. ve Linebarger, D. L. (2012). Background television in the homes of US children. Pediatrics, 130, 839-846.
• Lieberman, D. A., Fisk, M. C. ve Biely, E. (2009). Digital games for young children ages three to six: From research to design. Computers in the Schools, 26(4), 299-313.
• Lim, H. A. (2010). Effect of “developmental speech and language training through music” on speech production in children with autism spectrum disorders. Journal of Music Therapy, 47(1), 2-26.
• Linebarger, D. L. ve Walker, D. (2005). Infants’ and toddlers’ television viewing and language outcomes. American Behavioral Scientist, 48, 624-645.
• Livingstone, S. Marsh, J. Plowman, L. Ottovordemgentschenfelde, S. ve Fletcher-Watson, B. (2014). Young children (0-8) and digital technology: a qualitative exploratory study national report - UK. Joint Research Centre, European Commission, Luxembourg.http://eprints.lse.ac.uk/6079
• Lohndorf, R. T., Vermeer, H. J., Carcamo, R. A. ve Mesman, J. (2018). Preschoolers’ vocabulary acquisition in Chile: the roles of socioeconomic status and quality of home environment. Journal of Child Language, 45(3), 559-580.Marsh, J. Yamada-Rice, D. Bishop, J. Lahmar, J. Scott, F. Plowman, L. Piras, M. French, K. Robinson, P. Davis, S. Davenport, A. ve Winter, P. (2015). Exploring Play and Creativity in Pre-Schoolers’ Use of Apps: Technology and Play. Economic and Social Research Council. http://www. techandplay.org/reports/TAP_Final_Report.pdf
• Martin, N. A., ve Brownell, R. (2010). Receptive One-Word Picture Vocabulary Test Fourth Edition (ROWPVT-4). Novato: Academic Therapy Publications.
• McCarrick, K. ve Li, X. (2007). Buried treasure: The impact of computer use on young children’s social, cognitive, language development and motivation. Association for the Advancement of Computing In Education Journal, 15(1), 73-95.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). Okul öncesi eğitim programı. http://docplayer.biz.tr/895440-T-c-milli-egitim-bakanligi-talim-ve-terbiye-kurulu-baskanligi-konu-okul-oncesi-egitim-programı.html.Moyeda, I. X. G., Gómez, I. C. ve Flores, M. T. P. (2006). Implementing a Musical Program to Promote Preschool Children's Vocabulary Development. Early Childhood Research & Practice, 8(1), https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1084911.pdf
• Muslugüme, E. (2016). Dil gelişimini destekleyici ebeveyn eğitim programının sosyo ekonomik düzeyi düşük ailelerin çocuklarının dil gelişimine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• National Association for the Education of Young Children ve Fred Rogers Center for Early Learning and Children’s Media at Saint Vincent College (2012). Key messages of the NAEYC/Fred Rogers Center position statement on technology and interactive Media in Early Childhood Programs. https://www.naeyc.org/sites/default/files/globally-shared/downloads /PDFs/resources/ topics/PS_ technology_WEB.pdf
• Neumann, M. M. (2018). Parent scaffolding of young children’s use of touch screen tablets. Early Child Development and Care, 188(12), 1654-1664.
• Neumann, M. M. ve Neumann, D. L. (2017). The use of touch-screen tablets at home and pre-school to foster emergent literacy. Journal of Early Childhood Literacy, 17(2), 203-220.
• Nikken, P. ve Schols, M. (2015). How and why parents guide the media use of young children. Journal of Child and Family Studies, 24(11), 3423-3435.
• Niklas, F. ve Schneider, W. (2015). With a little help: Improving kindergarten children’s vocabulary by enhancing the home literacy environment. Reading and Writing, 28(4), 491-508.
• Ofcom (2014) Children and Parents: Media Use and Attitudes Report. London: Office Communications. http://stakeholders.ofcom.org.uk/binaries/research/ medialiteracy/ media-use-attitudes-14/Childrens_2014_Report.pdf
• Oruç, C., Tecim, E. ve Özyürek, H. (2011). Okul öncesi dönem çocuğunun kişilik gelişiminde rol modellik ve çizgi filmler. Ekev Akademi Dergisi, 15(48), 281-297.
• Pallant, J. (2010). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS . Buckingham: Open University Press.
• Phillips, B. M., Ingrole, S. A., Burris, P. W., ve Tabulda, G. (2017). Investigating predictors of fidelity of implementation for a preschool vocabulary and language curriculum. Early Child Development and Care, 187(3-4), 542-553.
• Plowman, L. ve Stevenson, O. (2012). Using mobile phone diaries to explore children’s everyday lives. Childhood: A Global Journal of Child Research, 19(4), 539-553.
• Rideout, V. (2014). Learning at home: Families’ educational media use in America. New York: The Joan Ganz Cooney Center at Sesame Workshop. http://www. joanganzcooneycenter. org/wpcontent/ uploads/2014/01/ jgcc_ learningathome.pdf
• Rodriguez, E. T. ve Tamis‐LeMonda, C. S. (2011). Trajectories of the home learning environment across the first 5 years: Associations with children’s vocabulary and literacy skills at prekindergarten. Child Development, 82(4), 1058-1075.
• Schmidt, M. E., Pempek, T. A., Krikorian, H. L., Lund, A. F. ve Anderson, D. R. (2009). The effects of background television on the toy play behavior of very young children. Child Development, 79, 1137–1151.
• Senechal, M. (1997). The differential effect of storybook reading on preschoolers' acquisition of expressive and receptive vocabulary. Journal of Child Language, 24(1), 123-138.
• Sparapani, N., Connor, C. M., McLean, L., Wood, T., Toste, J. ve Day, S. (2018). Direct and reciprocal effects among social skills, vocabulary, and reading comprehension in first grade. Contemporary Educational Psychology, 53, 159-167.
• Strouse, G. A., Troseth, G. L., O'Doherty, K. D. ve Saylor, M. M. (2018). Co-viewing supports toddlers’ word learning from contingent and noncontingent video. Journal of Experimental Child Psychology, 166, 310-326.
• Takacs, Z. K., Swart, E. K. ve Bus, A. G. (2015). Benefits and pitfalls of multimedia and interactive features in technology-enhanced storybooks: A meta-analysis. Review of Educational Research, 85(4), 698-739.
• Taner-Derman, M. (2017). 4-6 yaş çocukların sözcük dağarcıklarının ailesel faktörlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 372-383.
• Taner, M. ve Başal, H. A. (2005). Farklı sosyoekonomik düzeylerde okulöncesi eğitimi alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişimlerinin cinsiyete göre karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 395-420.
• Thakkar, R. R., Garrison, M. M. ve Christakis, D. A. (2006). A systematic review for the effects of television viewing by infants and preschoolers. Pediatrics, 118(5), 2025-2031.
• Toub, T. S., Hassinger-Das, B., Nesbitt, K. T., Ilgaz, H., Weisberg, D. S., Hirsh-Pasek, K. ve Dickinson, D. K. (2018). The language of play: Developing preschool vocabulary through play following shared book-reading. Early Childhood Research Quarterly, 45, 1-17.
• Tuğrul, B., Ertürk, H. G., Özen Altınkaynak, Ş. ve Güneş, G. (2014). Oyunun üç kuşaktaki değişimi. The Journal of Academic Social Science Studie, 27, 1-16.
• Uccelli, P., Galloway, E. P., Barr, C. D., Meneses, A. ve Dobbs, C. L. (2015). Beyond vocabulary: Exploring cross‐disciplinary academic‐language proficiency and its association with reading comprehension. Reading Research Quarterly, 50(3), 337-356.
• Verhallen, M. J. ve Bus, A. G. (2010). Low-income immigrant pupils learning vocabulary through digital picture storybooks. Journal of Educational Psychology, 102(1), 54-61.
• Weiland, C., Ulvestad, K., Sachs, J. ve Yoshikawa, H. (2013). Associations between classroom quality and children’s vocabulary and executive function skills in an urban public prekindergarten program. Early Childhood Research Quarterly, 28(2), 199-209.
• Wen, X., Bulotsky-Shearer, R. J., Hahs-Vaughn, D. L. ve Korfmacher, J. (2012). Head Start program quality: Examination of classroom quality and parent involvement in predicting children's vocabulary, literacy, and mathematics achievement trajectories. Early Childhood Research Quarterly, 27(4), 640-653.
• Williams, K. E., Barrett, M. S., Welch, G. F., Abad, V. ve Broughton, M. (2015). Associations between early shared music activities in the home and later child outcomes: Findings from the Longitudinal Study of Australian Children. Early Childhood Research Quarterly, 31, 113-124.
• Yağlı, A. (2013). Çocuğun eğitiminde ve sosyal gelişiminde çizgi filmlerin rolü: Caillou ve Pepee örneği. Turkish Studies, 8(10), 707-719.
• Yıldırım A. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarından yararlanmayan 4-5 yaş çocuklarının dil gelişimini etkileyen faktörlerin incelenmesi (Konya ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilgiler Enstitüsü.
• Yıldırım Doğru, S. S., Alabay, E. ve Kayılı, G. (2010). Normal gelişim gösteren ve öğrenme güçlüğü olan çocukların sözcük dağarcığı ile dili anlama düzeylerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 9(3), 828-840.