LEYLA ERBİL’İN ESKİ SEVGİLİ HİKÂYESİNE PSİKOMİTOLOJİK BİR YAKLAŞIM

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 2086 - 2108, 15.12.2019

Hilal Akça

Öz

Psikomitoloji,
psikoloji ve mitolojinin bilimsel, entelektüel ve akademik alanlarda
birbirlerine veri sağlamak için oluşturulmuş disiplinler arası bir çalışma
alanıdır. Psikoloji bilimi hem terminolojisini oluştururken hem de insan
doğasına ait bilinçdışını çözümlemede karşılaştığı sembolik olayları ve
karmaşık kompleksleri açımlarken mitolojiye sıklıkla müracaat etmiş; mitsel
öykülerden yararlanmıştır. Bu çalışmada Leyla Erbil’in Eski Sevgili hikâyesindeki kahramanların eser içerisindeki davranış
kalıpları mitolojik öykülerle karşılaştırılmış ve böylece kahramanların ruhsal
özelliklerinin ve davranışların altında yatan sebepler analiz edilerek
“psikososyokültürel” sentezlere ulaşılmıştır. Edebî eserin çok katmanlı
yapısının çözümlenmesinde ve metin tahlillerinde farklı bakış açılarının
oluşumuna yardım sağlayan bu psikomitolojik çıkarımlar; eserlerdeki sembolik,
metaforik ve imgesel söylemlerin kültürel açıdan da takip edilmesine olanak
sağlar.

Anahtar Kelimeler

Eski Sevgili, mitoloji, psikoloji

Kaynakça

• Burn, L. (2009). Yunan mitleri. (çev. Nagehan Tokdoğan). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Erbil, L. (2010). Eski sevgili. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Erhat, A. (1996). Mitoloji sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Graves, R. (2010). Yunan mitleri/Tanrılar, kahramanlar, söylenceler. (çev. Uğur Akpur), İstanbul: Say Yayınları.
• Gürel, E. ve Muter, C. (2007). Psikomitolojik terimler: psikoloji literatüründe mitolojinin kullanılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), s. 537-569.
• Hamilton, E. (2011). Mitologya. (çev. Ülkü Tamer), İstanbul: Varlık Yayınları.
• Kılınç, C. (2014) Mitoloji sözlüğü-II. Cilt, İzmir: İlya Yayınevi.
• Leeming, D. A. (2010). The world of myths. New York: ABC-CLIO.
• Obeyesekere, G. (2011). Kültürün işleyişi/psikanaliz ve antropolojide simgesel dönüşüm. (çev. Jale Ergelen), İstanbul: Doruk Yayıncılık.
• Saydam, M. B. (2011). Deli Dumrul'un bilinci/Türk-İslam ruhu üzerine bir kültür psikolojisi denemesi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Saydam, M. B. (2017). Ara’f’dalık-lar/insanın halleri ve eylemleri: psikomitolojik çözümleme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Saydam, M. B. ve Kızıltan, H. (ed.) (2018). Psikomitoloji/insanı öykülerde aramak. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Schwab, G. (2012). Klasik Yunan mitolojisinin en güzel efsaneleri/I. cilt. (çev. Devrim Doğan Yüzer). İzmir: İlya Yayınevi.
• Strauss, C. L. (2013). Mit ve anlam. (çev. Gökhan Yavuz Demir). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Welldon, E. V. (2001). Anne: melek mi, yosma mı?/anneliğin idealleştirilmesi ve alçaltılması. (çev. Sema Kunt Akbaş & Can Kurultay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.