ÖĞRETMENLERİN MÜZELERE ÖĞRENCİ GEZİLERİ DÜZENLEME NEDENLERİ ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 2359 - 2377, 15.12.2019

Dilan Bayındır Asude Balaban Dağal

Öz

Öğrencilerin
müzelerden en üst düzeyde faydalanmasını sağlamak için öncelikle bu fırsatı
yaratacak öğretmenlerin müzelere gezi düzenleme nedenlerinin anlaşılması
gerekmektedir. Bu araştırma kapsamında, okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin
müzelere öğrenci gezileri düzenleme nedenlerini belirlemeyi amaçlayan bir ölçme
aracı geliştirilmesi hedeflenmiştir. Oluşturulan ölçeği, amaçlı örneklem seçim
yöntemi ile araştırmaya dâhil edilen toplam 145 okul öncesi öğretmeni doldurmuştur. Ölçeğin yapı geçerliğini
belirlemek amacıyla temel bileşenler analizlerinden açımlayıcı faktör analizi
uygulanmıştır. Analiz sonucunda, 23 madde ve 3 boyuttan oluştuğu ortaya çıkan
ölçeğin açıkladığı toplam varyans %60.52’dir. Elde edilen yapının doğrulanması
amacıyla, doğrulayıcı faktör analizi uygulanmış, bu aşamada 2 madde yük
değerleri göz önüne alınarak ölçekten çıkartılmış, 3 faktörlü modelin kabul
edilebilir uyum indeksine sahip olduğu tespit edilmiştir. Yapılan güvenilirlik
analizi sonucunda toplam ölçeğin iç tutarlılık katsayısının .92 olduğu tespit
edilmiştir. Elde edilen veriler ışığında, ölçeğin okul öncesi öğretmenlerin
öğrenciler için müze gezileri düzenleme nedenlerini belirlemek amacıyla
kullanılabilecek, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, müze eğitimi, ölçek geliştirme

Kaynakça

• Abacı, O. (1996). Müze eğitimi. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Abacı, O. (2005). Çocuk ve müze. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Abacı, O. ve Usbaş, H. (2010). Investigation of the effects of the program “Utilization of the museums for preschool education” on 6 years-old children. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 1205-1209.
• Akman, B. ve Güler, T. (2009). 6 yaş çocuklarının müze ile ilgili düşünceleri. İçinde Uluslararası Katılımlı II. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 408-418.
• Akman, B., Özen Altınkaynak, Ş., Ertürk Kara, H. G. ve Can Gül, Ş. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin müze eğitimine ilişkin görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 97-115.
• Akmehmet-Tezcan, K. (2008). Müzelerin eğitim amaçlı kullanımı projesi. İ. San (Ed.), Eğitim ve Müze Semineri içinde (s.175-188). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Akmehmet-Tezcan, K. (2008). Müzelerin tarih öğretiminde nesne merkezli eğitim etkinlikleriyle kullanılması ve ilköğretim sosyal bilgiler öğretimi. Millî Eğitim Dergisi, 180, 50-67.
• Aktın, K. (2017). Okul öncesi dönemde müze eğitimi ile çocukların tarihsel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 465-486.
• Anderson, D. ve Lucas, K.B. (1997). The effectiveness of orienting students to the physical features of a science museum prior to visitation. Research in Science Education, 27(4), 485-495.
• Anderson, D. ve Zhang, Z. (2003). Teacher perceptions of field-trip planning and Implementation. Visitor Studies, 6(3), 6-11.
• Anderson, D., Kisiel, J. ve Storksdieck, M. (2006). Understanding teachers’ perspectives on field trips: discovering common ground in three countries. Curator, 49(3), 365-386.
• Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihî mekânlarla tarih öğretimi: tarih öğretmenlerinin “müze eğitimine” ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balaban-Dağal, A. ve Bayındır, D. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarla yapılan müze gezilerinin müzelere karşı olumlu duygu ve bilgi düzeylerine etkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(6), 264-281.
• Bamberger, Y. ve Tal, R. (2008). Multiple outcomes of class visits to natural history museums: The students’ view. Journal of Science Education and Technology, 17(3), 274-284.
• Bayındır, D. ve Seggie, F. N.(2015). Teachers’ personal and professional use of informal learning institutions: Focus on a botanic garden. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 143-155.
• Bayram, N. (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş AMOS uygulamaları. İstanbul: Ezgi Kitabevi.
• Bentler, P. M. (1995). EQS structural equations program manual. Encino. CA: Multivariate Software.
• Browne, M. W., ve Cudeck, R. (1992). Alternative ways of assessing model fit. Sociological Methods and Research, 21, 230-258.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (7.Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Çelik, N. ve Daşcan, Ö. (2014). Son değişikliklerle okul öncesi eğitim programı ve etkinlik kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi Yayınları.
• Dilek, D. (2009). Geçmişi imgelerle yeniden kurmak: İlköğretim düzeyinde tarihsel imgelem becerilerinin kullanımı üzerine ikonografik bir analiz. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(2), 689-633.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Eshach, H. (2007). Bridging in school and out of school learning: Formal, nonformal and informal education. Journal of Sciences Education ve Technology, 16(2), 171-190.
• Falk, J. ve Dierking, L. (1992). The museum experience. Washington, D.C: Whaleback Books.
• Falk, J. ve Dierking, L. (2000). Learning from museums: Visitor experiences and the making of meaning. Altamira: Walnut,CA.
• Falk, J. H., Moussouri, T. ve Coulson, D. (1998). The effect of visitors' agendas on museum learning. Curator, 41 (2), 106-120.
• Gençtanırım, D. (2014). Riskli davranışlar ölçeği üniversite formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(1),24-34.
• Gökmen, C. H. (2004). İlköğretim 1. kademede müzelerin öğretim ortamı olarak yeri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güleç, S. ve Alkış, S. (2003). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin iletişimsel boyutu. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XVII(1), 63-78.
• Harbeman, M. (1991). The pedagogy of poverty versus good teaching. Phi Delta Kappan, 73, 290-294.
• Hein, G. E. (2002). Learning in the museum. Taylor ve Francis.
• Hooper-Greenhill, E. (1999). Müze ve galeri eğitimi. (Çev. Meltem Ö. Evren ve Emine G. Kapçı), Ankara: A.Ü. Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları. ICOM (2018). Museum definition. 10.10.2018 tarihinde https://icom.museum/en/activities/standards-guidelines/museum-definition/ adresinden alınmıştır.
• Jarvis,T., ve Pell, A. (2002). Effect of the challenger experience on children’s attitudes to science. Journal of Research in Science Teaching, 39(10), 979–1000.
• Joreskog, K. G. (1971). Statistical analysis of sets of congeneric tests. Psychometrika, 36, 109-133.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kline, R. B., (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York, London: The Guilford Press.
• Kisiel, J. (2005). Understanding elementary school teacher motivations for science field trips. Science Education, 89(6), 936-955.
• Kisiel, J. (2006). Making field trips work. The Science education, 73(1), 46-48.
• Liddicoat, K. ve Kransy, M. (2014). Memories as useful outcomes of residential outdoor environmental education. The Journal of Environmental Education, 45(3), 178-193.
• Liu-Thompkins, Y. (2003). Developing a scale to measure the interactivity of websites. Journal of Advertising Research, 207-217.
• MacCallum, R. C., Browne, M. W. ve Sugawara, H. M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods, 1, 130-149.
• Marsh, H. W., Balla, J. R. ve McDonald, R. P. (1988). Goodness-of-fit in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391-410.
• Meydan, A. ve Akkuş A. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin tarihi ve kültürel değerlerin kazandırılmasındaki önemi. Marmara Coğrafya Dergisi 29, 402-422.
• Michie, M. (1998). Factors influencing secondary science teachers to organize and conduct field trips. Australian Science Teachers’ Journal 44 (4): 43–50.
• Muthen, L. K. ve Muthen, B. O. (2012). Mplus: Statistical analysis with latent variables. User's guide. Los Angeles, CA: Muthen ve Muthen.
• Neathery, M. (1998). Informal learning in experiential settings. Journal of Elementary Science Education, 10(2), 36-49.
• Neilsen, W.S., Nashon, S. ve Anderson, D. (2009). Metacognitive engagement during field-trip experiences: A case study of students in an amusement park physics program. Journal of Research in Science Teaching, 46(3), 265-288.
• Önder, A., Abacı O. ve Kamaraj I. (2009). Müzelerin eğitim amaçlı kullanımı projesi: İstanbul Arkeoloji Müzesi’ndeki Marmara örneklemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 103-117.
• Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Nisan Kitapevi.
• Plummer, J. D. (2009). Early elementary students’ development of astronomy concepts in the planetarium. Journal of Research in Science Teaching, 46(2), 192–209.
• Raykov, T. (1997). Estimation of composite reliability for congeneric measures. Applied Psychological Measurement, 21(2), 173-184.
• Selanik-Ay, T. ve Kurtdede-Fidan, N. (2014). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinde müzelerden yararlanmaya ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 69-89.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E.S. ve Çinko, M. (2006). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. İstanbul: Beta.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics. (6. Baskı), Pearson.
• Tenenbaum, H.R., Rappolt-Schlichtmann, G. ve Zanger, V. V. (2004). Children’s learning about water in a museum and in the classroom. Early Childhood Research Quarterly, 19, 40-58.
• Wellington, J. 2. (1990). Formal and informal learning in science: The role of the interactive science centers. Physics Education, 25(5), 247-252.
• Wyles, J. K., Pahl, S., White, M., Morris, S., Cracknell, D. ve Thompson, R. C. (2013). Towards a marine mindset: visiting an aquarium can improve attitudes and intentions regarding marine sustainability. Visitor Studies, 16(1), 95-110.
• Yıldırım, T. ve Tahiroğlu, M. (2012). Sanal ortamda gerçekleştirilen müze gezilerinin ilköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39),104-114.
• Yılmaz, K. ve Şeker, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin müze gezilerine ve müzelerin sosyal bilgiler öğretiminde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi Fen Bilgisi Dergisi, 3(8), 21-39.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 28-30 Eylül 2005, Denizli.
• Zwaka, P. (2008). Müzeler çocuklar ve gençler için kültürel mekanlar mı? İçinde İ. San (Ed.), Eğitim ve müze semineri (s.47-62). Ankara: Kök Yayıncılık.