TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE GÖRSEL KÜLTÜR ÜRÜNLERİ: HALK OYUNLARININ YERİ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 736 - 749, 15.06.2020

Filiz Mete

Öz

Modern toplumlarda halk oyunları geçmişe özgü kültür değerleri olarak görülmektedirler. Kültürün gerçek anlamda yansıması olan halk oyunları, kültür mirası olarak kuşaktan kuşağa devredilmektedir. Halk oyunları işlev, içerik, estetik ve iletişim bakımından ait olduğu zamanın ve toplumun aynası olma özelliğini taşırlar. Figürler genellikle günlük yaşamı, doğa olaylarını, kadın erkek ilişkilerini, savaşmaları anlatır veya hayvanları taklide dayanır. Halk oyunlarımız geçmişimizle ilgili bilgilendirici metinlerdir aslında. Her birinin görsel hareketlere dökülmüş bir hikâyesi vardır ve çözümleyerek anlayabilmek görsel okuma becerisi gerektirir. Türk halk oyunları, harekete dayalı sunumları ve zengin yapı tarzlarıyla eğitimde kullanılabilecek özelliklere sahiptir. Bu bağlamda kültürel geçmişimizin zenginliklerini içerek halk oyunlarının görsel materyaller olarak kullanılması aynı zamanda kimliğimizin devamı ve geleceğimizle kurulan bağlantı olacaktır. Bir ulusun medeni ve çağdaş seviyeye ulaşmasının önemli ölçütlerinden birisi bilim ve teknikteki üstünlük ve teknolojik alanda gerçekleştirilen başarılar gibi, kültürel değerlerine sahip çıkmadaki gösterdiği hassasiyet ve bu değerlerini eğitim sisteminde gerektiği ölçüde kullanabilmesi ile doğru orantılıdır. Bu bağlamda görsel kültür ögeleri olan Türk halk oyunlarının eğitim öğretim süreçlerine dahil edilmesi çok önemli ve gereklidir. Bu çalışma, nitel araştırma yollarından görüşme yöntemi kullanılarak bir halk oyununu araştırmış, hareketlerin anlamı ve oyun içeriğini anlatarak Türkçe programındaki görsel okuma bağlamında kullanılabileceğini ortaya koymayı amaçlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, halk oyunları, görsel kültür ürünleri, görsel okuma, Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Alyılmaz, C. ve Er, O. (2016). Yabancılara Türkçe öğretimi uygulamalarında öğretmenlerin kültürel farkındalık oluşturmadaki etkisinin değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi (TEKE), 5(3), 1392-1413.
• Avşar, E, M. (1984). Halk oyunları müziği giysileri ve düğün gelenekleri ile Manisa. Manisa: Turizm Derneği.
• Aydın, C. (1992). Halk oyunlarında toplumsal yapılanma. Ege Üniv. D.T.M Konservatuvarı, Sayı: 7, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Aydın, S. (2009). Halk bilimi gösteri sanatları halk oyunları. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Kültür Portalı Projesi.
• Bailey, D. K. (1987).Methods of social research. NewYork: The Free Press
• Çokluk, Ö., Yılmaz, K., Oğuz, E. (2011). Nitel bir görüşme yöntemi: odak grup görüşmesi, Kuramsal Eğitimbilim, 4 (1), 95-107.
• Ekici, M. (2000). Halk, halk bilimi ve halk bilgisi üzerine bir deneme. Millî Folklor, Yıl 12, Sayı 45, 2-8.
• Eroğlu, T. (1999). Halk oyunları el kitabı. İstanbul: Mars Basım Hizmetleri.
• Ertural, S, M. (2006). Gaziantep halk oyunları üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi.
• Gündoğdu, A. E. (2012). İlköğretim altıncı sınıf Türkçe dersi sözcük öğretimi etkinliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi (TEKE), Sayı: 1/1 2012 s. 201-217.
• Güneş, F. (2013). Görsel okuma eğitimi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, 1-17.
• _____________ . (2017). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
• İşcan, A., Karagöz, B., Konyar, M. (2017). Cultural transfer and creating cultural awareness in teaching Turkish as a foreign language: A Sample From Gaziosmanpaşa University Tömer, Journal of Education and Practice, Vol.8, No.9, 53-63.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi- kavramlar, ilkeler, teknikler-. Ankara: Nobel.
• Karslı, Ömür. (2016). Ernst Cassirer’de kültürün anlamı. JOMELIPS, Cilt 1, Sayı 2, 38-59.
• Keskin, E. (1988). Sahneleme üzerine. Türk Halk Oyunlarının Sahnelenmesinde Karşılaşılan Problemler Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Mifad. Kuş, E. (2003). Sosyal bilimlerde araştırma teknikleri nitel mi, nicel mi? Ankara: Anı.
• MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara.
• Oğuz, Ö. (2002). Küreselleşme ve uygulamalı halk bilimi. Ankara: Akçağ.
• Sarıkaya, B. (2017). Türkçe öğretiminde görsel okuma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, 779-796.
• TDK, Türkiye halk ağızları derleme sözlüğü. 27.07.2019, http://sozluk.gov.tr/
• Tanyol, C. (1961). Türk kültüründe oyunun önemi. Türk Folklor Araştırmaları Dergisi. Cilt 7, Sayı 146, 2489-2490.
• Yaman, M. (2005). Halk kültürünün Türk halk oyunları bölümü ile sınıf öğretmenliği bölümü öğrencilerinin kişilik gelişmesine etkisi üzerine bir karşılaştırma denemesi. Millî Folklor, Sayı: 68, 190-200.
• Yıldırım, D. (1994). Türkiye'de folklor araştırmalarının gelişme devreleri 1. Millî Folklor, Yıl 6, Sayı 21, 2-15.