ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN TÜRKÇE DERSİ ÖZ YETERLİK ALGILARI

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 1136 - 1150, 15.09.2020

Aslı Maden

Öz

Araştırmada, ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik öz yeterlik algılarının tespit edilmesi ve cinsiyet ile sınıf düzeyi değişkenleri açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Tarama modeline göre yürütülen çalışmanın örneklemi, Giresun il merkezindeki bir ortaokulda 5, 6, 7 ve 8. sınıfta öğrenim gören 249 öğrenciden oluşmuştur. Araştırmanın verileri, Durukan ve Maden (2012) tarafından geliştirilmiş olan Türkçe Dersi Öz Yeterlik Algısı Ölçeği ile toplanmıştır. Öz yeterlik algısı ortalamalarının çözümlenmesinde aritmetik ortalama; cinsiyet değişkeni için t testi ve sınıf düzeyi değişkenini test etmek için ise tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Araştırma sonunda, ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersi öz yeterlik algılarının (genellikle ve her zaman gibi) iyi düzeyde olmadığı, Kararsızıma dolayısıyla belirsizlik taşıyan bir aralığa denk geldiği tespit edilmiştir. Ayrıca kız öğrencilerin erkeklere göre öz yeterliklerinin daha yüksek olmasına rağmen aralarındaki farkın değişiklik oluşturacak düzeyde olmadığı, sınıf düzeyinin ise öz yeterlik algısı üzerinde etkili bir değişken olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türkçe dersi, öz yeterlik, algı, ortaokul, öğrenci

Kaynakça

• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• Alcı, B. ve Yüksel, G. (2012). An examination into self-effiacy, metacognition and academic performance of pre-service elt students: Prediction and difference. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 2(1), 143-165.
• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24-33.
• Aktaş, H. (2017). Akademik güdülenme ile akademik öz yeterlik arasındaki ilişki: ilahiyat fakültesi öğrencileri üzerine ampirik bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1376-1398.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
• Aydın, İ. S., Demircan, U. ve İnnalı H. Ö. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dinleme/izleme öz yeterlik algılarına yönelik ölçek geliştirme çalışması. International Journal of Languages’ Education and Teaching UDES 2015, 1420-1435.
• Bağcı, S. Ç. (2017). Lise öğrencilerinde akademik ve üniversite sınavına yönelik öz-yeterliğin yordayıcıları. Journal of the Human and Social Sciences Researches, 6(4), 129-151.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. NewYork: W.H. Freeman and Company.
• Bandura, A., Barbaranelli, C., Caprara, G. V. ve Pastorelli, C. (1996). Multifaceted impact of self-efficacy beliefs on academic functioning. Child Development, 1206-1222.
• Bıkmaz, F. H. (2006). Fen öğretiminde öz- yeterlik inançları ve etkili fen dersine ilişkin görüşler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 25, 34-44.
• Brandon, D. P. (2000). Self-efficacy: Gender differences of prospective primary teachers in Botswana. Research in Education, 64, 36-43.
• Coşkun, E., Özer, B. ve Ti̇ryaki̇, E. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının özel alan yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 123-136.
• Çağırgan-Gülten, D. ve Soytürk, İ. (2013). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin geometri öz yeterliklerinin akademik başarı not ortalamaları ile ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 55-70.
• Çakıroğlu, J., Çakıroğlu, E. ve Bone, W. J. (2005). Pre-service teacher self-efficacy beliefs regarding science teaching: A comparison of pre-service teachers in Turkey and the USA. Science Education, 14(1), 31-40.
• Çakmak, A. ve Şahin, H. (2017). Ortaokula devam eden öğrencilerin algıladıkları sosyal desteğin okul tükenmişliğine etkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 569-582.
• Çocuk, H. E., Alıcı, D. ve Çakır, Ö. (2015). Türkçe öğretmenliği özyeterlik algısı ölçeğinin geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(2), 1-18.
• Demir, T. (2014). Yazma öz yeterlik ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. e – Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 67-74.
• Deveci, H. (2002). Sosyal bilgiler dersinde probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin derse ilişkin tutumlarına, akademik başarılarına ve hatırlama düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Durukan, E. ve Maden, S. (2012). Türkçe dersi öz yeterlik algısı ölçeği (TDÖAÖ): güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 164-173.
• Ehrman, M. (1996). An exploration of adult language learner motivation, selfefficacy, and anxiety. In R. L. Oxford (Ed.), Language learning motivation: Pathways to the new century (pp. 81-103). Honolulu, HI: University of Hawaii Press.
• Eichorn D. H. (1995). Biyolojik gelişim (Ed. J.F. Adams), Ergenliği anlamak içinde (ss.81-110) (Çev. Z. Atbasoglu). Ankara: İmge Yayınevi
• Ekinci, H. (2013). Öğretmen adaylarının özyeterlik algıları: müzik, resim ve beden eğitimi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(3), 189-196.
• Epçaçan, C.ve Demirel, Ö. (2011). Okuduğunu anlama öz yeterlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(16), 120-128.
• Erktin, E. ve Ader, E. (2004). Sınavda öğrencilerin başarısını neler etkiliyor? Cumhuriyet Gazetesi Bilim Teknik, 894, 21.
• Ersoy, E. (2009). Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği (Malatya örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 209-230.
• Erzen, E. (2013). Üniversite sınavlarına hazırlanan ergenlerin bağlanma stilleri ve öz yeterlikleri ile sınav kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Hwang, M. H., Choi, H. C., Lee, A., Culver, J. D. ve Hutchison, B. (2015). The relationship between self-efficacy and academic achievement: A 5-Year Panel Analysis. The Asia-Pacific Education Researcher, 25(1), 89-98.
• İnnalı, H. Ö., ve Aydın, İ. S. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(9), 651-682.
• Karahan, B. Ü. (2017). 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının Türkçe dersi öz yeterlik algıları ile ilişkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 6(4), 2616-2626.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Katrancı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2013). Öğretmen adaylarına yönelik konuşma öz yeterlik ölçeği: geçerlik ve güvenilirlik çalışması. International Journal of Social Science, 6(6), 651-665.
• Multon, K. D., Brown, S. D. ve Lent, R. W. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic outcomes: A meta-analytic investigation. Journal of Counseling Psychology, 38(1), 30-38.
• Ocak, G. ve Karataş, S. (2019). Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi öz yeterlik düzeyi. International Journal of Field Education, 5(1), 1-20.
• Öy, B., İlgen, R., Ekmekçi, A., Türkmen, M., Yılmaz, N. ve Başoğlu, N. (1995). Çocuklar için durumluk-sürekli kaygı envanterinin ilkokul ve ortaokul öğrencilerine uygulanması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2(2), 76–81.
• Pajares, F., ve Miller, M. D. (1994). Role of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem solving: A path analysis. Journal of educational psychology, 86(2), 193.
• Roeser, R. W., Eccles, J. S. & Sameroff, A. J. (1998). Academic and emotional functioning in early adolescence: Longitudinal relations, patterns, and prediction by experience in middle school. Development and Psychopathology, 10, 321–352.
• Sapancı, M. (2010). Güzel sanatlar eğitimi öğrencilerinin bilişüstü farkındalık düzeyleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Saracaloğlu, A. S., Karasakaloğlu, N. ve Gencel, İ. E. (2010). Türkçe öğretmenlerinin öz yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 265-283.
• Seçkin, A. ve Başbay, M. (2013). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 253- 270.
• Senemoğlu, N. (2009). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Pegem Akademi Yay.
• Stone, L. A. ve Bradley, F. O. (1994). Foundations of elementary and middle school counseling. New York: Longman Publishers.
• Şengül, M. (2013). Ortaokul öğrencilerine yönelik “yazma öz yeterlikleri ölçeği” geliştirme çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171, 81-94.
• Telef, B. B. ve Karaca, R. (2011). Ergenlerin öz-yeterliklerinin ve psikolojik semptomlarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 499-518.
• Tremblay, P. F. ve Gardner R. C. (1995). Expanding the motivation construct in language learning. Modern Language Journal, 79, 505-520.
• Ulu, H. (2018). Ekran okuma öz yeterlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 148-165.
• Ülper, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük özyeterlik algıları. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 1115-1131.
• Üredi, I. ve Üredi, L. (2005). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin öz düzenleme stratejileri ve motivasyonel inançlarının matematik başarısını yordama gücü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 250-261.
• Vardarlı, G. (2005). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin genel özyeterlik düzeylerinin yordanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yaman, H. ve Tulumcu, F.M. (2016). Yabancı Dil olarak Türkçe öğrenenler için dinleme becerisi öz yeterlik ölçeği geliştirilmesi. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 2371-2386.
• Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
• Yıldız, D. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin bilişüstü farkındalık ve akademik öz yeterlik düzeyleri, motivasyonel inançları ve TEOG sınavı Türkçe puanları: bir yapısal eşitlik modeli denemesi. Tarih Okulu Dergisi, 8(XXIII), 41-61.
• Yılmaz, E., Yiğit, R. ve Kaşarcı, İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin öz yeterlilik düzeylerinin akademik başarı ve bazı değişkinler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 371-388.