ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ BULMACA ETKİNLİKLERİNİN EŞ ANLAMLI KELİME ÖĞRETİMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 1151 - 1166, 15.09.2020

İsmail Çoban Faruk Polatcan

Öz

Bulmaca, kavram öğretmek veya öğrenmeyi değerlendirmek amacıyla çeşitli tarzlarda düzenlenen oyundur. Eğitimin çeşitli kademelerinde, farklı sınıf düzeylerinde her disiplinde ondan yararlanılabilir.
Bu çalışma; 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki bulmaca etkinliklerinin öğrencilere eş anlamlı sözcük öğretimindeki rolünün belirlenmesi amacıyla nitel araştırma türlerinden durum çalışması yöntemiyle ele alınmıştır. 2019-2020 eğitim öğretim yılında kullanılan Türkçe ders kitaplarından Anıttepe Yayınları 5. sınıf kitabındaki 5 bulmaca etkinliğinin tamamının; 6 sınıf düzeyinde Ekoyay Yayınları’na ait kitaptaki 5 bulmaca etkinliğinden sadece 1’inin; MEB Yayınları’na ait kitaptaki 6 etkinlikten ise 5’inin eş anlamlı kelime öğretimi ile ilgili olduğu tespit edilmiştir. 7. sınıf düzeyinde kullanılan Türkçe ders kitaplarından MEB1 kitabındaki 8 etkinliğin tamamının; MEB2 kitabındaki 3 etkinliğin 2’sinin; Özgün Yayınları’nda ise 14 etkinlikten 8’inin eş anlamlı kelime öğretimi ile ilgili olduğu belirlenmiştir. 8. sınıf düzeyinde MEB Yayınları’na ait kitapta 14 etkinlikten 13’ünün bu özelliğe sahip olduğu tespit edilmiştir.
5. sınıf ders kitabında 22; 6. Sınıf Ekoyay kitabında 5 ve MEB Yayınları’nda 32; 7. sınıf kitaplarından MEB1 kitabında 26, MEB2 kitabında 6 ve Özgün Yayınları’nda 48; 8. sınıf ders kitabında ise 56 sözcüğün bulmaca etkinliklerinde eş anlamlıları ile öğretilmek istendiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eş anlamlı kelime, ders kitabı, Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem ve teknikleri. (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Bayraktar, İ. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında bulunan sözcük öğretimi etkinliklerinin incelenmesi. Journal of Language Research, 2(1), 1-7.
• Berry, D. C. ve Miller, M. G. (2008). Crossword puzzles as a tool to enhance athletic training student learning part I. Athletic Therapy Today, 13(1), 29-31.
• Bilgin, D. (2018). Türkçe dersinde bulmaca ile kavram öğretiminin öğrenci başarısına ve derse karşı tutuma etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büker, M. ve Zeytinkaya, D. (2013). Eş anlamlı ve zıt anlamlı kelime öğretiminin dil edinimindeki yeri ve önemi. Turkish Studies, 8(10), 185-191.
• Crossman, E. K. and Crossman, S. M. (1983). The crossword puzzle as a teaching tool. Teaching of Psychology, 10, 98-99.
• Dilidüzgün, Ş. (2014). Türkçe öğretiminde sözcük öğretme yöntemlerinin yeterliliği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(17), 233-258.
• Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. (4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Franklin, S., Peat, M. and Lewis, A. (2003). Non-traditional interventions to stimulate discussion: The use of games and puzzles. Journal of Biological Education, 37(2), 79-84.
• Gaikwad N. and Tankhiwale S. (2012). Crossword puzzles: Self-learning toll in pharmacology. Perspectives on Medical Education, 1(5-6), 237-248.
• Gündoğdu, A. E. (2012). İlköğretim altıncı sınıf Türkçe dersi sözcük öğretimi etkinliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(1), 201-217.
• Kalyani, P. (2007). Crosswords as a learning tool in anatomy & physiology teaching. Medical Teacher, 29(5), 513.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. (24. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Korkmaz, Z. (2017). Dil bilgisi terimleri sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve etik. (ed. Selahattin Turan). (3. Baskı). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber içinde (s. 199-228). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Park, E. ve Park, Y. (2010). A hierarchical interface design of a puzzle game for elementary education. Science and Technology, 3(2), 43-49.
• Saxena, A., Nesbitt, R., Pahwa, P. and Mills, S. (2009). Crossword puzzles: Active learning in undergraduate pathology and medical education. Archives of Pathology & Laboratory Medicine, 133(9), 1457-1462.
• Serna, I. M. and Azor, J. F. P. (2011). Active learning: creating interactive crossword puzzles. Congreso Internacional de Innovacion Docente Universidad Politecnica de Cartagena. CMN 37/38 Cartagena 6-8 July.
• Shah, S., Lynch, L. M. and Macias-Moriarity, L. Z. (2010). Crossword puzzles as a tool to enhance learning about anti-ulcer agents. American Journal of Pharmaceutical Education, 74(7), 117.
• Tikbaş Apak, F. (2016). Kültür eğitimi ve bulmacalar. Dede Korkut, 11(5), 121-126.
• Tikbaş, F. (2011). Kültür, eğitim ve kültür ekonomisi kapsamında bulmacaların işlevleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ülper, H. (2018). Türkçe ders kitaplarındaki etkinlikler. (ed. Hakan Ülper). (4. Baskı). Türkçe ders kitabı çözümlemeleri içinde (s. 57-82). Ankara: Pegem Akademi.
• Weisskirch, R. S. (2006). An analysis of instructorcreated crossword puzzles for student review. College Teaching, 54(1), 198-201.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin