AHISKA TÜRKLERİNİN EĞİTİM TARİHİ: PEDAGOJİK TEKNİKUMLAR

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 4, 1852 - 1860, 15.12.2020

Gülnara Goca Memmedli

Öz

Ahıskalıların eğitim tarihinde Türk pedagojik teknikumları (öğretmen meslek okulları) etken rol üstlenmişlerdir. Amacı, bölgedeki Türkçe ilkokullarının ihtiyaçlarına uygun öğretmen kadroları hazırlamaktan ibaret olan pedagojik teknikumlar, 1930'lu yılların başlarından itibaren açılmaya başlamış ve 1944 yılı sürgününe kadar faaliyet göstermişlerdir. Bu açıdan Ahıska bölgesinin Ahıska, Adıgün, Aspindza ilçelerimdeki teknikumlar dikkati çekmektedir.
Bu çalışmanın amacı / problemi, Gürcistan'a bağlı Ahıska bölgesinde 1925–1939 yıllarında Türkçe eğitim vermiş “pedagoji teknikum” isimli öğretmen yetiştirme meslek okullarının faaliyetleri, etkileri, onlardaki eğitim-öğretim süreci, öğretmenler, mezunlar vb. hususlara dair bilgileri ortaya koymaktan ibarettir. Çalışma sürecinde kullanılan Gürcistan Millî Eğitim Arşivi (GMEA), Gürcistan Millî Arşivinin En Yeni Tarih Arşivi (GMA EYTA), Samshe-Cavaheti Bölge Arşivi (GMA SCBA) gibi arşiv koleksiyonlarındaki önemli belgeler esas alınmıştır. Araştırma yöntemi daha çok arşiv belgelerinin incelenmesi şeklinde olup, söz konusu arşiv materyallerinin çoğu ilk kez bu araştırmada analiz edilmiş ve yayımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ahıska Türklerinin eğitim tarihi, Ahıska bilgisi, teknikumlar

Kaynakça

• GMA EYTA (300/8). Gürcistan millî arşivinin en yeni tarih arşivi (საქართველოს ეროვნული არქივის უახლესი ისტორიის არქივი). Koleksiyon 300/8, dosyalar 449, 504, 508, 511, 531, 532, 538.
• GMA SCBA (157/25). Gürcistan millî arşivinin Samshe-Cavaheti bölge arşivi (საქართველოს ეროვნული არქივის სამცხე-ჯავახეთის რეგიონული არქივი). 157, dosya 25. Hacılı, A. A. (2009). Ahıska Türkleri vatan bilgisi. İstanbul: Ahıska Tanıtım Ajansı yayınları.
• KA (1936). Komunisturi Ağzrdisatvis (კომუნისტური აღზრდისათვის) Komünist Eğitimi Uğruna Dergisi, Gürcüce, Tiflis, 1(2), (Gürcistan Millî, Kütüphanesi süreli yayınlar arşivi, K62).
• KA (1939). Komunisturi Ağzrdisatvis (კომუნისტური აღზრდისათვის). Komünist Eğitimi Uğruna Dergisi, Gürcüce, Tiflis, 3, (Gürcistan Millî Kütüphanesi süreli yayınlar arşivi, K62).
• Kırzıoğlu M. F. (1970). Ahıska bölgesi ve Türklük. Türk Kültürü, 87, 35–38.
• Simonia, M. (1952). Gürcistan Cumhuriyeti'nde orta pedagoji öğretim (1921–1931) (საშუალო პედაგოგიური განათლება საქართველოს რესპუბლიკაში (1921–1931)). Tiflis. YF (1924). رکف یني “Yeni Fikir”, gazete, Türkçe, Arap harfli, Tiflis, 14.04.1924, sayı 22.
• YK (1937). “Yeni Kend”, gazete, Türkçe, Latin harfli, Tiflis, 1937, sayı 51 (Gürcistan Millî Kütüphanesi süreli yayınlar arşivi, 2, F677, P58/1930).
• ZV (1924). Zarya Vostoka “Заря Востока” Şark'ın Şafağı, gazete, Rusça, Tiflis, sayı 41.
• ZV (1932). Zarya Vostoka “Заря Востока” Şark'ın Şafağı, gazete, Rusça, Tiflis, sayı 7.